Bosna-Hersek 2 Ekim Pazar günü yapılacak genel seçimlere hazırlanıyor.
Burada seçimin nasıl işlediğini, ana partilerin ve adayların kimler olduğunu ve dünyanın en karmaşık hükümet sistemine sahip olduğu söylenen bir ülkede olası sonucun ne olabileceğini açıklıyoruz.
Bosna dünyanın en karmaşık yönetimine nasıl sahip oldu?
Yaklaşık 3,2 milyonluk Balkan ülkesi, 1990’daki ilk çok partili seçimden bu yana dokuzuncu genel seçimlerinde bir dizi zorlu seçimle karşı karşıya.
O zamanlar Bosna hala Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti’nin bir parçasıydı – 1991 ve 1999 yılları arasında kısa sürede parçalanan ve bir dizi savaş ve çatışmaya yol açan komünist bir ülke.
Dağılmadan çıkan yedi bağımsız devletten biri olan Bosna, 1992 ile 1995 yılları arasında kendi savaşını yaşadı.
Yakın zamana kadar, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’nın en kanlı çatışması olarak kabul edildi.
Bosna, komünizm zayıflarken ortaya çıkan – Balkan bölgesindeki en çeşitli ülke olarak – artan milliyetçi gerilimlere karşı son derece savunmasız olmaya devam ediyor.
Demokratik Hareket Partisi (SDA) yandaşları, 28 Eylül 2022 Tuzla’da bir kampanya mitingine doğru yürüdü
Ülkenin üç ana etnik grubu – Doğu Ortodoks Sırpları, Katolik Hırvatlarve Müslüman Boşnaklar– etnik temizlik, toplu tecavüz ve toplama kampları kampanyalarına tırmanan bir çatışmanın içine çekildiler.
Bosna ayrıca, sırasıyla Bosnalı Sırpları ve Hırvatları temsil ettiğini iddia eden komşuları Sırbistan ve Hırvatistan tarafından desteklenen saldırganlığa da maruz kaldı.
Başkent Saraybosna da dahil olmak üzere şehirleri, sivillerin ayrım gözetmeksizin bombardımanı ve keskin nişancılığı da dahil olmak üzere yıllarca süren kuşatma savaşına maruz kaldı.
Savaşta 100.000 can kaybı yaşandı ve iki milyon insan ya mülteci oldu ya da ülke içinde yerinden edildi ve Temmuz 1995’te Srebrenica’da Boşnakların soykırımı ile sonuçlandı.
1995’te savaşı sona erdirmek için hazırlanan ve bir kısmı ülkenin anayasasını oluşturan ABD sponsorluğundaki Dayton Barış Anlaşmaları, ülkenin üç ana etnik grubunun iç politikaya hükmetmesine ve üzerinde kontrol sahibi olmasına olanak tanıyan baş döndürücü bir yargı labirenti yarattı. önemli karar verme süreçleri.
Barış anlaşmasıyla gelen düzen nedir?
Barış anlaşması Bosna’da iki ana idari birim oluşturdu: Sırp Cumhuriyeti, veya SC ve Boşnak-Hırvat çoğunluk BH Federasyonu(FBH).
BHF’nin varlığı ayrıca cilt kantonlarına bölünürken, kuzeydoğudaki Brčko kasabası, yerel yönetimi doğrudan devlet düzeyindeki kurumlara karşı sorumlu olan bir bölge olarak belirlendi.
Bu, toplam 136 bakandan oluşan 14 farklı hükümetten oluşan karmaşık bir sistemle sonuçlandı.
Devlet düzeyinde, Bosna’nın üç yönlü bir cumhurbaşkanlığı vardır; her üye üç etnik gruptan birini temsil etmek üzere dört yıllık bir süre için seçilir ve özünde ülkenin başbakanı olan bir Bakanlar Kurulu ve başkanı vardır. ve onların kabinesi.
Bosna’da ayrıca 42 üyeli iki meclisli bir parlamento var. Temsilciler Meclisive 15 üyeli bir üst meclis, Halk Evi, önerilen herhangi bir mevzuatın sözde “hayati ulusal çıkar” ilkesini ihlal etmemesini sağlamakla görevlidir.
Bu hüküm uyarınca, üç ana etnik gruptan herhangi birinin temsilcileri, kendi gruplarının çıkarlarına zarar verdiğini düşünürlerse, alt meclisten geçen yasaları bloke edebilirler – sistemin bir parçası genellikle ülkedeki ilerleme eksikliğinden sorumlu tutulur.
Bosna’nın karmaşık makyajı
İki taraf da benzer bir iki meclisli parlamento organına sahipken, BHF Parlamentosu da 98 milletvekilinden ve 58 delegeden oluşan bir Halk Meclisinden oluşan bir Temsilciler Meclisine bölünmüş durumda.
SC’de, alt meclis olan Halk Meclisi 83 sandalyeye sahipken, Halk Konseyi’nin 28 delegesi var.
SC’de seçmenler ayrıca taraf düzeyindeki başkan ve başkan yardımcısını da seçecekler.
Bunların tümü, 10 kanton meclisinin üyeleriyle birlikte Pazar günü seçilecek – yani her seçmen, çeşitli ofisler için seçebileceği yüzlerce adayla dört farklı oy pusulası alacak.
Ülkenin Merkez Seçim Komisyonu CIK, Pazar günü yapılacak oylamalarda 72 siyasi parti, 38 koalisyon ve 17 bağımsız aday olmak üzere toplam 127 siyasi konunun yer alacağını söyledi.
2022 seçimlerindeki toplam aday sayısı, CIK’nin Pazar gününe kadar kamuoyuna açıkladığı 150 sayfalık ortak listede yer alan 7.257 isim oldu.
Nasıl oluyor da tüm vatandaşlar eşit değil?
Bazı özellikler, zaten karmaşık olan sistemi, sınırda saçma olmasa da daha da şaşırtıcı hale getiriyor.
Taraf düzeyindeki üst meclisler kendilerini Sırp, Hırvat veya Boşnak olarak tanımlamayan vatandaşları temsil edenler için belirlenmiş sayıda sandalyeye sahipken, devlet düzeyindeki Halk Meclisi – Cumhurbaşkanlığı gibi – tamamen etnik bir yapıdır.
Bu, üç etnik gruptan biri olarak tanımlamamayı seçen bir Bosna vatandaşının, yasal olarak seçime katılma hakkı olmasına rağmen cumhurbaşkanı seçilemeyeceği anlamına geliyor.
Ek olarak, cumhurbaşkanlığı seçimi, Cumhurbaşkanlığının Sırp üyesine aday gösterilebilecek veya oy kullanabilecek tek kişinin SC tarafı sakinleri olacak şekilde düzenleniyor. Buna karşılık, Boşnaklar ve Hırvatlar ancak ülkenin diğer yarısında yaşıyorlarsa cumhurbaşkanlığına aday olabilir veya oy kullanabilirler.
Bununla ilgili neler yapılıyor?
Bu, yıllar boyunca Strasbourg’daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önünde bir dizi davaya yol açtı. Davacılar lehine beş ayrı karar, mevcut seçim sisteminin temel insan haklarını ihlal ettiğini belirtiyor.
Davacılar Dervo Sejdić ve Jakob Finci’den sonra Sejdić-Finci olarak bilinen en ünlü dava, Roman ve Yahudi topluluklarının temsilcileri tarafından ortaklaşa açıldı. On yılı aşkın süredir uygulanmıyor.
Jakob Finci, Nisan 2020’de COVID-19’un yayılmasını önlemek için ulusal karantina nedeniyle ibadet edenlerin uzak durması nedeniyle Saraybosna’daki sinagog içindeki dini bir kitaba bakıyor
BHF Halk Meclisi varlığına delegelerin seçilme şekli, bu yazın başlarında uluslararası barış elçisine veya Yüksek Temsilciye yönelik öfkenin odak noktası haline geldi.
Christian Schmidt’in etnik yapı temsilcilerinin savaştan bu yana demografik değişiklikleri yansıtacak şekilde seçilme şeklini yeniden yapılandırma önerisi, Saraybosna’nın önünde büyük çaplı protestolara ve yaygın bir öfkeye yol açtı.
Barış anlaşmalarının sivil tarafının uygulanmasından sorumlu olan Yüksek Temsilci, anayasal düzene aykırı hareket etmeleri halinde yasa çıkarabilir veya politikacıları görevden alabilir.
Schmidt, mevcut seçim yasasının taraf düzeyindeki anayasayla çatıştığını iddia etse de, onu eleştirenler onu Boşnak Hırvatların temsilcileriyle – bu seçim değişikliklerinden tek yararlananlar olduğunu iddia etmekle – gizli anlaşma yapmakla suçladılar.
Önerilen değişiklikler o zamandan beri beklemeye alındı.
Bosna cumhurbaşkanlığı için başlıca adaylar kimler?
Temsilcilerini Pazar günü seçime götürecek olan tüm farklı organlar arasında, üçlü cumhurbaşkanlığı en önemlisidir.
Büyük ölçüde sembolik olmasına rağmen, gücün çoğu başka yerde olduğundan, cumhurbaşkanlığı üyeleri, tam teşekküllü bir AB ve NATO üyesi olmak için yarışan bir ülke için anahtar olan ülkenin dış politikasının tonunu ve gidişatını belirler.
Cumhurbaşkanlığı için yapılan kampanya, vatandaşların en çok ilişki kurduğu ve en çok yatırım yaptığı kampanyadır.
Bosnalı Sırplar, seçebilecekleri en fazla aday sayısına sahip olacaklar (toplamda beş), ancak Boşnak ve Hırvat temsilciler yarışı muhtemelen en hararetli yarış olacak.
Boşnak cumhurbaşkanlığı üyesi için yarışan üç aday var: Mirsad Hadžikadicİlerleme Platformu’ndan, SDA’lar Bakır İzzetbegoviçve Özgür Bosna için Birleşmiş koalisyonundan bir merkez sol aday, Denis Becirović.
İzzetbegoviçBoşnak etnik partisi son otuz yıldır neredeyse sürekli olarak iktidarda olan , halihazırda iki kez cumhurbaşkanlığındaydı (ardışık olarak 2010 ve 2018 arasında ve üçüncü görevi için yarışıyor).
Bakir Izetbegović, merkez, Tuzla’daki kampanya mitinginin başlangıcında alkışlıyor, 28 Eylül 2022
Babası Aliya İzzetbegoviç, 1992’de bağımsızlığını ilan ettikten sonra ülkenin ilk cumhurbaşkanı ve Dayton Barış Anlaşması’nın imzacılarından biriydi.
Babasının danışmanı olarak 1992-1995 savaşından bu yana siyasette yer almasına rağmen, Bakir İzzetbegović Alija’nın ölümünün ardından partinin zirvesine yükseldi ve uzun süredir devam eden yolsuzluk ve iç anlaşmazlıklara yol açan yolsuzluk iddialarına rağmen partiyi sıkı bir şekilde elinde tuttu. SDA’nın farklı, daha bölgesel partilere bölünmesi.
Genç İzzetbegoviç’in kampanyası hatasız değildi: erkenden, ülkenin son on yıldır yaşadığı büyük beyin göçüne tepkisinin “gençleri insansız hava araçlarıyla değiştirmek” olacağını söyledi.
BHF parlamentosunda yer almak için yarışan eşi Sebija Izetbegović, 25 Eylül’deki bir mitingde başka bir siyasi seçeneği seçen Boşnak seçmenlerin “korkunç yollardan geçen talihsizler ve kaybedenler” olduğunu söylediği için bazıları tarafından kınandı. bu yine bizi toplama kamplarına, infaz alanlarına ve toplu mezarlara götürecek.”
Merkez sol eğilimli SDP’ler BeçiroviçSeçim kampanyasının başlarında muhalefetin desteğini aldıktan sonra cumhurbaşkanlığındaki ilk dönemine aday olan , daha ılımlı bir seçim olarak algılanıyor.
Bosna Cumhurbaşkanlığı için yarışan Sosyal Demokrat Parti’den (SDP) Denis Becirović, 28 Eylül 2022’de Živinice’deki bir kampanya mitinginde konuşuyor
Devlet düzeyindeki parlamentoda bir delege olan Bećirović, üçüncü aday liberal üniversite profesörüne karşı saygısızlık olarak görülen Izetbegović’in bulunmaması durumunda TV tartışmalarına katılmayı reddettiği için eleştirildi. Hadžikadic.
Bećirović, cumhurbaşkanlığının şu anki Boşnak üyesi Šefik Džaferović’in de SDA üyesi olması nedeniyle daha az etnik merkezli siyasete duyulan ihtiyaç üzerine platform oluşturuyor.
Bölgesel TV kanalı N1 için bir seçim öncesi röportajında, “Bosna demokratik bir ilçe ve onu yönetecek demokratlara ihtiyacı var ve halkın sesini görmezden gelen ve tembelliklerini kabul etmeyi reddeden kibirli padişahlara değil” dedi.
Cumhurbaşkanlığı’ndaki Hırvat temsilci yarışı tarihsel olarak karmaşık bir yarış. BHF’nin tarafı, üç sandalyeden ikisi (Boşnak ve Hırvat) için tek bir seçim birimi olarak hareket ettiğinden, Bosnalı Hırvatların etno-ulusal siyasi temsilcileri, bunun Boşnak seçmenler tarafından seçim manipülasyonuna kapı açtığını uzun süredir savunuyorlar.
Borjana Krišto, Hırvatistan Başbakanı Andrej Plenković ve parti patronu Dragan Čović ile 2018’de Mostar’daki bir HDZ mitinginde.
Bu nedenle Bosnalı Hırvatlar arasında daha radikal olanlar, Cumhurbaşkanlığı’nın şu anki Hırvat üyesi Željko Komšić’in 2018’de seçilmesine açıkça karşı çıkarak, onu ülkenin güneyindeki birkaç kasabada istenmeyen kişi ilan ettiler – nüfusun çoğunluğunun Hırvatları desteklediği HDZ BiH gibi.
Bosnalı Hırvatlar, taraf nüfusunun %22,4’ünü temsil ederken, Boşnakların %70.4’ünü temsil ediyor.
Ancak, uluslararası toplum şu ana kadar cumhurbaşkanlığı seçimleri için mevcut sisteme uygun bir alternatif önermeyi başaramadı. Eleştirmenler, tercihli oylamanın milliyetçi seçeneklerin gücünü pekiştirme lehine hareket edeceğinden, mevcut sistemde yapılacak herhangi bir değişikliğin daha da ayrılmış bir yapı oluşturacağında ısrar ediyor.
Aynı zamanda ülkenin cumhurbaşkanlarından biri olarak görev yapan ancak 2018’de Komšić’e yenilen HDZ BH lideri Dragan Čović, Saraybosnalı Bosnalı Hırvat Komšić’i “ikinci Boşnak Cumhurbaşkanlığı üyesi” olarak belirledi.
Ancak Čović 2022’de aday olmamayı tercih etti ve HDZ BH bunun yerine Čović’in “Hırvat halkının tek adayı” olduğunu söylediği bir avukat ve eyalet düzeyindeki milletvekili Borjana Krišto’yu aday göstermeyi seçti.
Krišto, DF partisi kendisini Bosna yanlısı bir merkez sol parti olarak ilan eden Komšić ile karşı karşıya gelecek.
Putin dostu Dodik, varlık baş direğine bakıyor
2022 seçimlerinin en büyük sürprizi, Bosnalı Sırp popülist meşalenin kararı. Milorad Dodikcumhurbaşkanlığı üyesi olarak yeniden seçilmek için aday olmamak.
Putin yanlısı ayrılıkçı bir lider olan Dodik, SC’de taraf cumhurbaşkanlığına aday olmayı seçti ve mevcut SC Başkanı ile yerlerini değiştirdi Željka Cvijanović, kendi partisi SNSD’den geliyor.
Cvijanović, devlet başkanlığındaki Bosnalı Sırp yeri için dört adayla daha karşılaşacak ve aralarında en dikkate değer olanı SDS’li Mirko Šarović.
Eski Yugoslavya için Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından sayısız savaş suçu ve soykırımdan ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Bosnalı Sırpların savaş zamanı lideri Radovan Karadziç’in miras partisi SDS, kaybettikten sonra SC’deki en büyük muhalefet partisi oldu 2000’lerin başında Dodik’e güç.
Šarović, 2002 yılında Cumhurbaşkanlığı koltuğunu kazandı, ancak istifaya zorlandı ve daha sonra silah ihracatını içeren bir yolsuzluk skandalı nedeniyle 2003 yılında Yüksek Temsilci tarafından siyasetten uzaklaştırıldı.
Eski devlet düzeyindeki ticaret bakanı Šarović, Dodik’ten çok daha ılımlı bir politikacı olarak kabul ediliyor.
Yine de, partisinin Karadzic gibi hüküm giymiş savaş suçlularıyla bağlantılarını alenen suçlamadığı için eleştirilirken, taraf cumhurbaşkanlığının en popüler üçüncü adayı olan SDP’den Vojin Mijatović, Šarović “ayrılık talep etmeyeceğine” söz verirse yarıştan çekilme sözü verdi. eğer seçilirse.
Bosnalılar ne istiyor?
Savaş sona erdiğinden beri, ülke ekonomik ve diğer açılardan bir durgunluk yolundadır.
Savaşta sanayisinin ve altyapısının çoğunu yok eden savaş sonrası yıllar, Bosna’nın sosyalist özyönetim tarzı bir ekonomiden tam teşekküllü bir kapitalist ekonomiye geçiş girişiminde bulundu.
Bu, o zamandan beri büyük kamu sektörü de dahil olmak üzere toplumun her kesimine nüfuz eden geniş çaplı yolsuzluğa kapı açtı.
13 farklı yolsuzluk araştırmasını ve değerlendirmesini tek bir puanda toplayan Yolsuzluk Algıları Endeksi’ne göre Bosna, 2021’de Avrupa’nın en kötü ülkesi ve dünya çapında 110. sırada yer alıyor.
Ülke ayrıca işsizlik, ortalama ve asgarî maaşlar ve göreli veya mutlak yoksulluk içinde yaşayan insanların yüzdesi açısından Avrupa’daki ülke listelerinin yakınında veya sonunda yer alıyor.
Aynı zamanda, COVID-19 salgını ve Ukrayna’daki savaş Bosna’da yaşam maliyetini de etkilerken, enflasyon Ağustos’ta %17,6’ya yükseldi – 1995’ten bu yana en yüksek seviyesi.
Halk, başkent Saraybosna’da koronavirüs pandemisinin kötü idaresi üzerine hükümetin istifasını talep ederek yürüyüşe geçti, 6 Nisan 2021
Yalnızca 2021’de, kömür madencileri ve sağlık çalışanları gibi protestoların tümü giderek daha umutsuz bir ekonomik duruma dikkat çekerken, yüzlerce kişi hükümetin koronavirüs pandemisine yetersiz yanıtını vurgulamak için Saraybosna’da yürüdü.
Bosna’dan devam eden beyin göçünü araştıran yerel bir STK olan Sürdürülebilir Dönüş Birliği’ne göre, yalnızca son sekiz yılda ülkeden en az 400.000 Boşnak göç etti.
Sağlık, yargı ve eğitim sistemleri de sıradan vatandaşlar tarafından genellikle yozlaşmış, yetersiz finanse edilmiş ve yetersiz desteklenmiş olarak algılanıyor.
Yine de ülke içinde manşetlerin çoğunu çeken siyasi krizlerdir. Bosna, bir yılı aşkın bir süredir, Dodik’in SC’nin varlığını vergi dairesi ve küçük profesyonel ordu da dahil olmak üzere bir dizi devlet düzeyindeki kurumdan geri çekme yönündeki hareketlerinin yol açtığı, savaşın sona ermesinden bu yana en önemli siyasi krizinin ortasında bulunuyor. – birçoklarının açıkça ayrılma girişimi olarak gördüğü.
Pazar günü sandık başına gidenlerin aklında bu konular olacak.
En çok kim kazanır?
Geleneksel olarak %50’nin biraz üzerinde seyreden ve her döngüde azalmaya devam eden geleneksel olarak düşük katılım göz önüne alındığında, Avrupa’nın diğer bölgelerine kıyasla çok az ve çok uzak olan anketler bir miktar fikir verebilir, ancak mutlaka güvenilir tahminciler değildir.
Anketlerin gösterdiği şey, aynı partiler iktidarda kalmaya hazır olsa da, parti liderlerinin kendilerinin bir sürpriz içinde olabileceği.
Eylül ortasındaki bir Ipsos anketi, Boşnak Cumhurbaşkanlığı için muhalefet adayının, Beçiroviç, üzerinde hafif bir kurşun var İzzetbegoviçve İzzetbegoviç’in %16’sına %17 ile geliyor.
Aynı anket gösterdi ki KristoOyların %12’sini alan ana rakibi Komšić’e karşı seçmenlerin %16’sı onun lehinde oy alarak ülkenin ilk kadın cumhurbaşkanı olabilir.
Üçlü Cumhurbaşkanlığı’nın Bosnalı Sırp üyesi Milorad Dodik ve Bosna Cumhurbaşkanlığı için yarışan Željka Cvijanović, Istočno Saraybosna’daki bir mitingde, 27 Eylül 2022
Ipsos’un yayınladığı rakamlar da iddia etti. Cvijanovicseçmenlerin %29’unun onu Cumhurbaşkanlığı’nın Bosnalı Sırp üyesi olarak desteklediği önemli bir liderdi. Šarovic’in%17.
Kadın adaylar tarafından kazanılan üç Başkanlık koltuğundan ikisine sahip olmak eşi görülmemiş bir şey olurdu – ancak daha ilerici seçmenler arasındaki endişe, her ikisinin de sağ partileri ve aşırı milliyetçi görüşleri temsil etmesi ve genel olarak siyasette büyük bir değişiklik getirmeyecek olmasıdır.
Ipsos’un eyalet düzeyindeki parlamento dökümü, SDA’nın büyük olasılıkla %14 ile çoğu milletvekili çıkaracağını, HDZ BiH ve SNSD’nin ise %10 oy alacağını gösterdi.
Muhalefet partileri, 2018’de HDZ BiH ile aynı sayıda milletvekiline sahip olmasına rağmen, SDP’nin %7 oy alacağı tahmin edildiğinden destekte bir düşüş görebilir.
Belgrad merkezli Faktor plus’ın Pazar günü Bosnalı Sırp adayların nasıl bir performans sergileyebileceğine odaklanan daha yakın tarihli bir başka anketi, Cvijanović’in 23 Eylül’de Šarovic’in %29.8’ine karşı %35.7’de kaldığını gösterdi.
Aynı anket, Dodik’in – SC kurumları üzerinde daha sıkı bir hakimiyet kurma arzusundan kaynaklandığı düşünülen – taraf başkanlığıyla oynadığı kumarın her şeye rağmen tıslamayabileceğini gösteriyor.
SNSD anketinde %27 ile SDS’nin %18’inden neredeyse 10 tam puan fazla olan SNSD anketine rağmen, Dodik, kendisine göre %2’lik bir avantaja sahip olması beklenen muhalefet adayı Jelena Trivić’e karşı kaybedebilir. Pazar günü.
Burada seçimin nasıl işlediğini, ana partilerin ve adayların kimler olduğunu ve dünyanın en karmaşık hükümet sistemine sahip olduğu söylenen bir ülkede olası sonucun ne olabileceğini açıklıyoruz.
Bosna dünyanın en karmaşık yönetimine nasıl sahip oldu?
Yaklaşık 3,2 milyonluk Balkan ülkesi, 1990’daki ilk çok partili seçimden bu yana dokuzuncu genel seçimlerinde bir dizi zorlu seçimle karşı karşıya.
O zamanlar Bosna hala Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti’nin bir parçasıydı – 1991 ve 1999 yılları arasında kısa sürede parçalanan ve bir dizi savaş ve çatışmaya yol açan komünist bir ülke.
Dağılmadan çıkan yedi bağımsız devletten biri olan Bosna, 1992 ile 1995 yılları arasında kendi savaşını yaşadı.
Yakın zamana kadar, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’nın en kanlı çatışması olarak kabul edildi.
Bosna, komünizm zayıflarken ortaya çıkan – Balkan bölgesindeki en çeşitli ülke olarak – artan milliyetçi gerilimlere karşı son derece savunmasız olmaya devam ediyor.
Demokratik Hareket Partisi (SDA) yandaşları, 28 Eylül 2022 Tuzla’da bir kampanya mitingine doğru yürüdü
Ülkenin üç ana etnik grubu – Doğu Ortodoks Sırpları, Katolik Hırvatlarve Müslüman Boşnaklar– etnik temizlik, toplu tecavüz ve toplama kampları kampanyalarına tırmanan bir çatışmanın içine çekildiler.
Bosna ayrıca, sırasıyla Bosnalı Sırpları ve Hırvatları temsil ettiğini iddia eden komşuları Sırbistan ve Hırvatistan tarafından desteklenen saldırganlığa da maruz kaldı.
Başkent Saraybosna da dahil olmak üzere şehirleri, sivillerin ayrım gözetmeksizin bombardımanı ve keskin nişancılığı da dahil olmak üzere yıllarca süren kuşatma savaşına maruz kaldı.
Savaşta 100.000 can kaybı yaşandı ve iki milyon insan ya mülteci oldu ya da ülke içinde yerinden edildi ve Temmuz 1995’te Srebrenica’da Boşnakların soykırımı ile sonuçlandı.
1995’te savaşı sona erdirmek için hazırlanan ve bir kısmı ülkenin anayasasını oluşturan ABD sponsorluğundaki Dayton Barış Anlaşmaları, ülkenin üç ana etnik grubunun iç politikaya hükmetmesine ve üzerinde kontrol sahibi olmasına olanak tanıyan baş döndürücü bir yargı labirenti yarattı. önemli karar verme süreçleri.
Barış anlaşmasıyla gelen düzen nedir?
Barış anlaşması Bosna’da iki ana idari birim oluşturdu: Sırp Cumhuriyeti, veya SC ve Boşnak-Hırvat çoğunluk BH Federasyonu(FBH).
BHF’nin varlığı ayrıca cilt kantonlarına bölünürken, kuzeydoğudaki Brčko kasabası, yerel yönetimi doğrudan devlet düzeyindeki kurumlara karşı sorumlu olan bir bölge olarak belirlendi.
Bu, toplam 136 bakandan oluşan 14 farklı hükümetten oluşan karmaşık bir sistemle sonuçlandı.
Devlet düzeyinde, Bosna’nın üç yönlü bir cumhurbaşkanlığı vardır; her üye üç etnik gruptan birini temsil etmek üzere dört yıllık bir süre için seçilir ve özünde ülkenin başbakanı olan bir Bakanlar Kurulu ve başkanı vardır. ve onların kabinesi.
Bosna’da ayrıca 42 üyeli iki meclisli bir parlamento var. Temsilciler Meclisive 15 üyeli bir üst meclis, Halk Evi, önerilen herhangi bir mevzuatın sözde “hayati ulusal çıkar” ilkesini ihlal etmemesini sağlamakla görevlidir.
Bu hüküm uyarınca, üç ana etnik gruptan herhangi birinin temsilcileri, kendi gruplarının çıkarlarına zarar verdiğini düşünürlerse, alt meclisten geçen yasaları bloke edebilirler – sistemin bir parçası genellikle ülkedeki ilerleme eksikliğinden sorumlu tutulur.
Bosna’nın karmaşık makyajı
İki taraf da benzer bir iki meclisli parlamento organına sahipken, BHF Parlamentosu da 98 milletvekilinden ve 58 delegeden oluşan bir Halk Meclisinden oluşan bir Temsilciler Meclisine bölünmüş durumda.
SC’de, alt meclis olan Halk Meclisi 83 sandalyeye sahipken, Halk Konseyi’nin 28 delegesi var.
SC’de seçmenler ayrıca taraf düzeyindeki başkan ve başkan yardımcısını da seçecekler.
Bunların tümü, 10 kanton meclisinin üyeleriyle birlikte Pazar günü seçilecek – yani her seçmen, çeşitli ofisler için seçebileceği yüzlerce adayla dört farklı oy pusulası alacak.
Ülkenin Merkez Seçim Komisyonu CIK, Pazar günü yapılacak oylamalarda 72 siyasi parti, 38 koalisyon ve 17 bağımsız aday olmak üzere toplam 127 siyasi konunun yer alacağını söyledi.
2022 seçimlerindeki toplam aday sayısı, CIK’nin Pazar gününe kadar kamuoyuna açıkladığı 150 sayfalık ortak listede yer alan 7.257 isim oldu.
Nasıl oluyor da tüm vatandaşlar eşit değil?
Bazı özellikler, zaten karmaşık olan sistemi, sınırda saçma olmasa da daha da şaşırtıcı hale getiriyor.
Taraf düzeyindeki üst meclisler kendilerini Sırp, Hırvat veya Boşnak olarak tanımlamayan vatandaşları temsil edenler için belirlenmiş sayıda sandalyeye sahipken, devlet düzeyindeki Halk Meclisi – Cumhurbaşkanlığı gibi – tamamen etnik bir yapıdır.
Bu, üç etnik gruptan biri olarak tanımlamamayı seçen bir Bosna vatandaşının, yasal olarak seçime katılma hakkı olmasına rağmen cumhurbaşkanı seçilemeyeceği anlamına geliyor.
Ek olarak, cumhurbaşkanlığı seçimi, Cumhurbaşkanlığının Sırp üyesine aday gösterilebilecek veya oy kullanabilecek tek kişinin SC tarafı sakinleri olacak şekilde düzenleniyor. Buna karşılık, Boşnaklar ve Hırvatlar ancak ülkenin diğer yarısında yaşıyorlarsa cumhurbaşkanlığına aday olabilir veya oy kullanabilirler.
Bununla ilgili neler yapılıyor?
Bu, yıllar boyunca Strasbourg’daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önünde bir dizi davaya yol açtı. Davacılar lehine beş ayrı karar, mevcut seçim sisteminin temel insan haklarını ihlal ettiğini belirtiyor.
Davacılar Dervo Sejdić ve Jakob Finci’den sonra Sejdić-Finci olarak bilinen en ünlü dava, Roman ve Yahudi topluluklarının temsilcileri tarafından ortaklaşa açıldı. On yılı aşkın süredir uygulanmıyor.
Jakob Finci, Nisan 2020’de COVID-19’un yayılmasını önlemek için ulusal karantina nedeniyle ibadet edenlerin uzak durması nedeniyle Saraybosna’daki sinagog içindeki dini bir kitaba bakıyor
BHF Halk Meclisi varlığına delegelerin seçilme şekli, bu yazın başlarında uluslararası barış elçisine veya Yüksek Temsilciye yönelik öfkenin odak noktası haline geldi.
Christian Schmidt’in etnik yapı temsilcilerinin savaştan bu yana demografik değişiklikleri yansıtacak şekilde seçilme şeklini yeniden yapılandırma önerisi, Saraybosna’nın önünde büyük çaplı protestolara ve yaygın bir öfkeye yol açtı.
Barış anlaşmalarının sivil tarafının uygulanmasından sorumlu olan Yüksek Temsilci, anayasal düzene aykırı hareket etmeleri halinde yasa çıkarabilir veya politikacıları görevden alabilir.
Schmidt, mevcut seçim yasasının taraf düzeyindeki anayasayla çatıştığını iddia etse de, onu eleştirenler onu Boşnak Hırvatların temsilcileriyle – bu seçim değişikliklerinden tek yararlananlar olduğunu iddia etmekle – gizli anlaşma yapmakla suçladılar.
Önerilen değişiklikler o zamandan beri beklemeye alındı.
Bosna cumhurbaşkanlığı için başlıca adaylar kimler?
Temsilcilerini Pazar günü seçime götürecek olan tüm farklı organlar arasında, üçlü cumhurbaşkanlığı en önemlisidir.
Büyük ölçüde sembolik olmasına rağmen, gücün çoğu başka yerde olduğundan, cumhurbaşkanlığı üyeleri, tam teşekküllü bir AB ve NATO üyesi olmak için yarışan bir ülke için anahtar olan ülkenin dış politikasının tonunu ve gidişatını belirler.
Cumhurbaşkanlığı için yapılan kampanya, vatandaşların en çok ilişki kurduğu ve en çok yatırım yaptığı kampanyadır.
Bosnalı Sırplar, seçebilecekleri en fazla aday sayısına sahip olacaklar (toplamda beş), ancak Boşnak ve Hırvat temsilciler yarışı muhtemelen en hararetli yarış olacak.
Boşnak cumhurbaşkanlığı üyesi için yarışan üç aday var: Mirsad Hadžikadicİlerleme Platformu’ndan, SDA’lar Bakır İzzetbegoviçve Özgür Bosna için Birleşmiş koalisyonundan bir merkez sol aday, Denis Becirović.
İzzetbegoviçBoşnak etnik partisi son otuz yıldır neredeyse sürekli olarak iktidarda olan , halihazırda iki kez cumhurbaşkanlığındaydı (ardışık olarak 2010 ve 2018 arasında ve üçüncü görevi için yarışıyor).
Bakir Izetbegović, merkez, Tuzla’daki kampanya mitinginin başlangıcında alkışlıyor, 28 Eylül 2022
Babası Aliya İzzetbegoviç, 1992’de bağımsızlığını ilan ettikten sonra ülkenin ilk cumhurbaşkanı ve Dayton Barış Anlaşması’nın imzacılarından biriydi.
Babasının danışmanı olarak 1992-1995 savaşından bu yana siyasette yer almasına rağmen, Bakir İzzetbegović Alija’nın ölümünün ardından partinin zirvesine yükseldi ve uzun süredir devam eden yolsuzluk ve iç anlaşmazlıklara yol açan yolsuzluk iddialarına rağmen partiyi sıkı bir şekilde elinde tuttu. SDA’nın farklı, daha bölgesel partilere bölünmesi.
Genç İzzetbegoviç’in kampanyası hatasız değildi: erkenden, ülkenin son on yıldır yaşadığı büyük beyin göçüne tepkisinin “gençleri insansız hava araçlarıyla değiştirmek” olacağını söyledi.
BHF parlamentosunda yer almak için yarışan eşi Sebija Izetbegović, 25 Eylül’deki bir mitingde başka bir siyasi seçeneği seçen Boşnak seçmenlerin “korkunç yollardan geçen talihsizler ve kaybedenler” olduğunu söylediği için bazıları tarafından kınandı. bu yine bizi toplama kamplarına, infaz alanlarına ve toplu mezarlara götürecek.”
Merkez sol eğilimli SDP’ler BeçiroviçSeçim kampanyasının başlarında muhalefetin desteğini aldıktan sonra cumhurbaşkanlığındaki ilk dönemine aday olan , daha ılımlı bir seçim olarak algılanıyor.
Bosna Cumhurbaşkanlığı için yarışan Sosyal Demokrat Parti’den (SDP) Denis Becirović, 28 Eylül 2022’de Živinice’deki bir kampanya mitinginde konuşuyor
Devlet düzeyindeki parlamentoda bir delege olan Bećirović, üçüncü aday liberal üniversite profesörüne karşı saygısızlık olarak görülen Izetbegović’in bulunmaması durumunda TV tartışmalarına katılmayı reddettiği için eleştirildi. Hadžikadic.
Bećirović, cumhurbaşkanlığının şu anki Boşnak üyesi Šefik Džaferović’in de SDA üyesi olması nedeniyle daha az etnik merkezli siyasete duyulan ihtiyaç üzerine platform oluşturuyor.
Bölgesel TV kanalı N1 için bir seçim öncesi röportajında, “Bosna demokratik bir ilçe ve onu yönetecek demokratlara ihtiyacı var ve halkın sesini görmezden gelen ve tembelliklerini kabul etmeyi reddeden kibirli padişahlara değil” dedi.
Cumhurbaşkanlığı’ndaki Hırvat temsilci yarışı tarihsel olarak karmaşık bir yarış. BHF’nin tarafı, üç sandalyeden ikisi (Boşnak ve Hırvat) için tek bir seçim birimi olarak hareket ettiğinden, Bosnalı Hırvatların etno-ulusal siyasi temsilcileri, bunun Boşnak seçmenler tarafından seçim manipülasyonuna kapı açtığını uzun süredir savunuyorlar.
Borjana Krišto, Hırvatistan Başbakanı Andrej Plenković ve parti patronu Dragan Čović ile 2018’de Mostar’daki bir HDZ mitinginde.
Bu nedenle Bosnalı Hırvatlar arasında daha radikal olanlar, Cumhurbaşkanlığı’nın şu anki Hırvat üyesi Željko Komšić’in 2018’de seçilmesine açıkça karşı çıkarak, onu ülkenin güneyindeki birkaç kasabada istenmeyen kişi ilan ettiler – nüfusun çoğunluğunun Hırvatları desteklediği HDZ BiH gibi.
Bosnalı Hırvatlar, taraf nüfusunun %22,4’ünü temsil ederken, Boşnakların %70.4’ünü temsil ediyor.
Ancak, uluslararası toplum şu ana kadar cumhurbaşkanlığı seçimleri için mevcut sisteme uygun bir alternatif önermeyi başaramadı. Eleştirmenler, tercihli oylamanın milliyetçi seçeneklerin gücünü pekiştirme lehine hareket edeceğinden, mevcut sistemde yapılacak herhangi bir değişikliğin daha da ayrılmış bir yapı oluşturacağında ısrar ediyor.
Aynı zamanda ülkenin cumhurbaşkanlarından biri olarak görev yapan ancak 2018’de Komšić’e yenilen HDZ BH lideri Dragan Čović, Saraybosnalı Bosnalı Hırvat Komšić’i “ikinci Boşnak Cumhurbaşkanlığı üyesi” olarak belirledi.
Ancak Čović 2022’de aday olmamayı tercih etti ve HDZ BH bunun yerine Čović’in “Hırvat halkının tek adayı” olduğunu söylediği bir avukat ve eyalet düzeyindeki milletvekili Borjana Krišto’yu aday göstermeyi seçti.
Krišto, DF partisi kendisini Bosna yanlısı bir merkez sol parti olarak ilan eden Komšić ile karşı karşıya gelecek.
Putin dostu Dodik, varlık baş direğine bakıyor
2022 seçimlerinin en büyük sürprizi, Bosnalı Sırp popülist meşalenin kararı. Milorad Dodikcumhurbaşkanlığı üyesi olarak yeniden seçilmek için aday olmamak.
Putin yanlısı ayrılıkçı bir lider olan Dodik, SC’de taraf cumhurbaşkanlığına aday olmayı seçti ve mevcut SC Başkanı ile yerlerini değiştirdi Željka Cvijanović, kendi partisi SNSD’den geliyor.
Cvijanović, devlet başkanlığındaki Bosnalı Sırp yeri için dört adayla daha karşılaşacak ve aralarında en dikkate değer olanı SDS’li Mirko Šarović.
Eski Yugoslavya için Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından sayısız savaş suçu ve soykırımdan ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Bosnalı Sırpların savaş zamanı lideri Radovan Karadziç’in miras partisi SDS, kaybettikten sonra SC’deki en büyük muhalefet partisi oldu 2000’lerin başında Dodik’e güç.
Šarović, 2002 yılında Cumhurbaşkanlığı koltuğunu kazandı, ancak istifaya zorlandı ve daha sonra silah ihracatını içeren bir yolsuzluk skandalı nedeniyle 2003 yılında Yüksek Temsilci tarafından siyasetten uzaklaştırıldı.
Eski devlet düzeyindeki ticaret bakanı Šarović, Dodik’ten çok daha ılımlı bir politikacı olarak kabul ediliyor.
Yine de, partisinin Karadzic gibi hüküm giymiş savaş suçlularıyla bağlantılarını alenen suçlamadığı için eleştirilirken, taraf cumhurbaşkanlığının en popüler üçüncü adayı olan SDP’den Vojin Mijatović, Šarović “ayrılık talep etmeyeceğine” söz verirse yarıştan çekilme sözü verdi. eğer seçilirse.
Bosnalılar ne istiyor?
Savaş sona erdiğinden beri, ülke ekonomik ve diğer açılardan bir durgunluk yolundadır.
Savaşta sanayisinin ve altyapısının çoğunu yok eden savaş sonrası yıllar, Bosna’nın sosyalist özyönetim tarzı bir ekonomiden tam teşekküllü bir kapitalist ekonomiye geçiş girişiminde bulundu.
Bu, o zamandan beri büyük kamu sektörü de dahil olmak üzere toplumun her kesimine nüfuz eden geniş çaplı yolsuzluğa kapı açtı.
13 farklı yolsuzluk araştırmasını ve değerlendirmesini tek bir puanda toplayan Yolsuzluk Algıları Endeksi’ne göre Bosna, 2021’de Avrupa’nın en kötü ülkesi ve dünya çapında 110. sırada yer alıyor.
Ülke ayrıca işsizlik, ortalama ve asgarî maaşlar ve göreli veya mutlak yoksulluk içinde yaşayan insanların yüzdesi açısından Avrupa’daki ülke listelerinin yakınında veya sonunda yer alıyor.
Aynı zamanda, COVID-19 salgını ve Ukrayna’daki savaş Bosna’da yaşam maliyetini de etkilerken, enflasyon Ağustos’ta %17,6’ya yükseldi – 1995’ten bu yana en yüksek seviyesi.
Halk, başkent Saraybosna’da koronavirüs pandemisinin kötü idaresi üzerine hükümetin istifasını talep ederek yürüyüşe geçti, 6 Nisan 2021
Yalnızca 2021’de, kömür madencileri ve sağlık çalışanları gibi protestoların tümü giderek daha umutsuz bir ekonomik duruma dikkat çekerken, yüzlerce kişi hükümetin koronavirüs pandemisine yetersiz yanıtını vurgulamak için Saraybosna’da yürüdü.
Bosna’dan devam eden beyin göçünü araştıran yerel bir STK olan Sürdürülebilir Dönüş Birliği’ne göre, yalnızca son sekiz yılda ülkeden en az 400.000 Boşnak göç etti.
Sağlık, yargı ve eğitim sistemleri de sıradan vatandaşlar tarafından genellikle yozlaşmış, yetersiz finanse edilmiş ve yetersiz desteklenmiş olarak algılanıyor.
Yine de ülke içinde manşetlerin çoğunu çeken siyasi krizlerdir. Bosna, bir yılı aşkın bir süredir, Dodik’in SC’nin varlığını vergi dairesi ve küçük profesyonel ordu da dahil olmak üzere bir dizi devlet düzeyindeki kurumdan geri çekme yönündeki hareketlerinin yol açtığı, savaşın sona ermesinden bu yana en önemli siyasi krizinin ortasında bulunuyor. – birçoklarının açıkça ayrılma girişimi olarak gördüğü.
Pazar günü sandık başına gidenlerin aklında bu konular olacak.
En çok kim kazanır?
Geleneksel olarak %50’nin biraz üzerinde seyreden ve her döngüde azalmaya devam eden geleneksel olarak düşük katılım göz önüne alındığında, Avrupa’nın diğer bölgelerine kıyasla çok az ve çok uzak olan anketler bir miktar fikir verebilir, ancak mutlaka güvenilir tahminciler değildir.
Anketlerin gösterdiği şey, aynı partiler iktidarda kalmaya hazır olsa da, parti liderlerinin kendilerinin bir sürpriz içinde olabileceği.
Eylül ortasındaki bir Ipsos anketi, Boşnak Cumhurbaşkanlığı için muhalefet adayının, Beçiroviç, üzerinde hafif bir kurşun var İzzetbegoviçve İzzetbegoviç’in %16’sına %17 ile geliyor.
Aynı anket gösterdi ki KristoOyların %12’sini alan ana rakibi Komšić’e karşı seçmenlerin %16’sı onun lehinde oy alarak ülkenin ilk kadın cumhurbaşkanı olabilir.
Üçlü Cumhurbaşkanlığı’nın Bosnalı Sırp üyesi Milorad Dodik ve Bosna Cumhurbaşkanlığı için yarışan Željka Cvijanović, Istočno Saraybosna’daki bir mitingde, 27 Eylül 2022
Ipsos’un yayınladığı rakamlar da iddia etti. Cvijanovicseçmenlerin %29’unun onu Cumhurbaşkanlığı’nın Bosnalı Sırp üyesi olarak desteklediği önemli bir liderdi. Šarovic’in%17.
Kadın adaylar tarafından kazanılan üç Başkanlık koltuğundan ikisine sahip olmak eşi görülmemiş bir şey olurdu – ancak daha ilerici seçmenler arasındaki endişe, her ikisinin de sağ partileri ve aşırı milliyetçi görüşleri temsil etmesi ve genel olarak siyasette büyük bir değişiklik getirmeyecek olmasıdır.
Ipsos’un eyalet düzeyindeki parlamento dökümü, SDA’nın büyük olasılıkla %14 ile çoğu milletvekili çıkaracağını, HDZ BiH ve SNSD’nin ise %10 oy alacağını gösterdi.
Muhalefet partileri, 2018’de HDZ BiH ile aynı sayıda milletvekiline sahip olmasına rağmen, SDP’nin %7 oy alacağı tahmin edildiğinden destekte bir düşüş görebilir.
Belgrad merkezli Faktor plus’ın Pazar günü Bosnalı Sırp adayların nasıl bir performans sergileyebileceğine odaklanan daha yakın tarihli bir başka anketi, Cvijanović’in 23 Eylül’de Šarovic’in %29.8’ine karşı %35.7’de kaldığını gösterdi.
Aynı anket, Dodik’in – SC kurumları üzerinde daha sıkı bir hakimiyet kurma arzusundan kaynaklandığı düşünülen – taraf başkanlığıyla oynadığı kumarın her şeye rağmen tıslamayabileceğini gösteriyor.
SNSD anketinde %27 ile SDS’nin %18’inden neredeyse 10 tam puan fazla olan SNSD anketine rağmen, Dodik, kendisine göre %2’lik bir avantaja sahip olması beklenen muhalefet adayı Jelena Trivić’e karşı kaybedebilir. Pazar günü.