Lenzi, ailece yaşadıkları rahatsızlıklara neyin sebep olduğunu bilmiyordu. Lakin baş ağrılarının başlamasından daha sonra kendisi üzere konsoloslukta çalışan kapı komşusunun, sıhhat problemleri niçiniyle apar topar ABD’ye tahliye edildiğini öğrendi. Bu kişinin irtibat ayrıntılarını bulup hastalığının ne olduğunu sormak için arayan Lenzi, aldığı karşılıkla şoke oldu. Bayan, “Bana beyin hasarı teşhisi kondu. Küba’da olan şeyin aynısı” sözlerini kullanmıştı. Dahası bayan Guangzhou’daki konsolosluğun yöneticilerine yaşadıkları apartmanın derhal boşaltılması tavsiyesinde bulunduğunu da belirterek, “Ne olur en yakın vakitte o daireden çıkıp diğer bir yere taşının” demişti. Lenzi, ailesi ve 10-12 bireyle birlikte 2018 yılında Çin’den tahliye edilerek ABD’de tedavi altına alındı. Bu olay Havana Sendromu olarak bilinen gizemli hastalığın Küba’nın başşehri haricinde birinci görülüşüydü. Lakin son olmayacaktı.
OLAYLAR PEŞ PEŞE GELDİ
Aralık 2017’de üst seviye bir CIA yetkilisi, Rusya’nın başşehri Moskova’da kaldığı otel odasında açıklanamayan ani bir baş ağrısı ve mide bulantısı yaşadı. 2019 ortalarında bu kere resmi temaslar için Londra’da bulunan iki Beyaz Saray çalışanı, Buckingham Sarayı’ndan birkaç sokak uzaktaki bir otelde, başlarında ağır basınç hissettikleri bir rahatsızlık geçirdi. Bir daha sonraki yıl, ABD Savunma Bakanlığı bünyesinde nazaranvli bir çalışan, “Rusya etkisinin ağır olduğu” açıklanmayan bir ülkede araç kullanırken, kafatasında ani akut bir ağrı hissettiğini bildirdi. Çalışanın çocuğu da o sırada art koltukta oturuyordu ve ebeveyninin ağrıyı hissettiği anda o da acı ortasında çığlık atmaya başlamıştı.
Havana Sendromu’yla irtibatlandırılan bu olaylar günden güne artıyordu lakin Washington idaresi, yaşanan gizemi çözmek için kaynak ayırma konusunda tereddütteydi. Lenzi, VICE’a yaptığı açıklamada Guangzhou’dan ABD’ye döndükten daha sonra Dışişleri Bakanlığı’ndaki üstleriyle bu bahiste görüşerek, “Komşunun hasta olduğunu bile bile niye bizi bu apartmanda oturtmaya devam ettiniz?” diye sorduğunu lakin bir cevap alamadığını söylemiş oldu. Bu toplantıdan kısa mühlet daha sonra Lenzi, 200 kadar çalışma arkadaşının yanı sıra Washington’daki ve Pekin’deki yetkililere öfkeli bir e-posta göndererek, yöneticileri “olayı örtbas etmeye çalışmakla” suçladı. ABD Dışişleri Bakanlığı hususla ilgili olarak VICE’a yaptığı açıklamada, “Mahremiyet tasaları ve güvenlik sebepleri niçiniyle, belirli şahıslar ya da olaylara dair yorum yapamıyoruz” tabirlerini kullandı.
HASTALIĞIN GERÇEK OLMADIĞI SÖYLENİYORDU
Bu rahatsızlıkları yaşayan bireylere kuşkuyla yaklaşan hatta yaşananları yok sayan tek kurum Dışişleri Bakanlığı değildi. Konuşma yetkisi olmadığı için isminin açıklanmasını istemeyen bir CIA hekimi, VICE’a, “İlk dakikadan itibaren, ‘Delilik bu. Kız üzere mızmızlanıyorlar. Adam olsunlar biraz. Alt tarafı gerilim bu’ diyen meslektaşlarım oldu” dedi. Kelam konusu tabip 2016’nın sonlarından itibaren Havana’daki olayları soruşturmak için nazaranvlendirilmiş, kenti ziyaret ettiği günlerden birinde kendi de tıpkı semptomları hayatıştı. Tabip, Havana Sendromu yaşadığını açıklamasının akabinde CIA’deki tüm meslektaşlarının kendisine sırt çevirdiğini, onu ve öbür hastaları numara yapmakla, akli istikrarlarını yitirmekle ve zayıflıkla suçladığını belirtti ve ekledi: “CIA’in hali, istihbaratçıların o meşhur ‘Her şeyi reddet, hiç bir şey kabul etme, karşı suçlamalarda bulun’ kelamını yansıtıyordu. Tabiplerin, hastaların ve öteki her insanın prestijini zayıflatmak için karakter suikastları düzenlediler.” (CIA yetkilileri VICE’ın yorum taleplerini yanıtlamayı reddetti.)
SOĞUK SAVAŞ YILLARINDAN BERİ SÜREN BİR YARIŞ
CIA, muhtemel bir Havana Sendromu tehdidine karşılık vermekte gönülsüzdü fakat öbür devlet kurumlarında durum farklıydı. Örneğin birinci hadiselerin ortaya çıkışından 4 yıl daha sonra Aralık 2020’de Ulusal Bilimler Akademisi tarafınca yayımlanan bir raporda, Havana Sendromu’nun sebebinin “güdümlü atışlı radyofrekans enerjisi” olabileceği belirtiliyordu. Raporda Rusya’nın yıllardır bu tıp güç silahları üzerine araştırmalar yürüttüğü de hatırlatılıyordu. VICE muhabirlerinin konuştuğu epeyce sayıda bilim insanı ve ABD’li eski yetkili, Rusya’nın mikrodalgaları izleme ve silah üretme emeliyle kullanma çalışmalarını uzun yıllardır sürdürdüğünü söylemiş oldu. ABD’nin eski Rusya Büyükelçisi Jack Matlock, “1950’lerde Moskova’daki büyükelçilikte çeşitli yalıtımlı odalar oluşturmuştuk. Bu odaların maksadı, içerideki ayrıntıların ışık, ses yahut mikrodalgalar yoluyla dışarı çıkarılmasını önlemekti” diye konuştu. Silah uzmanları ise yalnızca Rusya’nın değil ABD’nin de güdümlü güç silahları üretmek ve geliştirmek için milyonlarca dolar harcadığını belirtti. Uzmanlar bunun Soğuk Savaş devrinde yaşanan silah yarışının bir kolu olduğunu vurguladı. Los Alamos Ulusal Laboratuvarı’nda uzun yıllar vazife yapmış bir lazer silah araştırmacısı, “Bence ordu bir tıp vefat ışınına sahip olma isteğinden hiç vazgeçmedi” dedi.
“SALGIN” VİYANA’YA DA UZANDI
Adam Entous’un Temmuz 2021’de New Yorker mecmuasında yayımlanan haberi büyük ses getirdi. Habere göre, Avusturya’nın başşehri Viyana’da bakılırsav yapan 25 kadar istihbarat nazaranvlisi ve diplomat, Havana Sendromu’na benzeri semptomlar yaşadıklarını bildirmişti. Bu olay o güne kadar Küba haricinde görülen en büyük Havana Sendromu olayıydı. Olayın Soğuk Savaş’tan bu yana casusların tabir-i caizse cirit attığı Viyana’da yaşanmış olması da dikkat cazipti. CIA, Viyana’daki bu Havana Sendromu “salgını”na reaksiyon olarak ülkedeki ofisinin yöneticisini bakılırsavden aldı. Sebep kendisinin sıkıntıyı gereğince ciddiye almamış olmasıydı. CIA yetkilileri Avusturya’da olup bitenlerle ilgili yorum yapmayı reddetti. Fakat VICE’a konuşan eski CIA çalışanları, kurumun kendilerini desteklemek için gereğince efor sarf etmediğini belirtti. Ne var ki “Havana Syndrome” podcast’i kapsamında değişik bir ayrıntı daha ortaya çıktı. Buna bakılırsa, aylarca Havana’daki çalışanlarının yaşadıklarını küçümseyip göz gerisi eden CIA, bir anda tutum değiştirerek sendrom yaşayan çalışanları gizlice ödüllendirme sonucu aldı. VICE’ın aktardığına bakılırsa mükafatların üzerinde ismi açıklanmayan çalışanın, “bilinmeyen güçler tarafınca gaye alınmasına ve gibisi görülmemiş yıkıcı ataklara maruz kalmasına karşın nazaranvini fedakârlıkla yaptığı” belirtiliyordu.
2013’TE TARİHİN AKIŞI DEĞİŞTİ VE…
Jon Lee Anderson, podcast’i hazırlarken yaptıkları araştırmalarda istihbarat dünyasının derinlerine indiklerini ve Havana Sendromu’nun sırrını çözmeye yarayacak anahtarı bulmuş olabileceklerini belirtti. Bu süreçte Havana, Londra, Viyana üzere birfazlaca noktayı ziyaret ettiklerini belirten Anderson, “Oval Ofis’in yanı başında Havana Sendromu yaşadığını bildiren ulusal güvenlik yetkilisinin ayak izlerini de takip ettik” dedi. Araştırmacı gazetecilere göre, her şey 2013 yılında devrin ABD Lideri Barack Obama’nın konuşmalarını yazan Ben Rhodes’un tarihin akışını değiştirmeye karar vermesiyle başladı. Rhodes, Küba’yla görüşmeler yapmak, iki ülke içindeki buzları eritmek istiyordu. Aralık 2014’te bu isteğine nihayet erişti. Bu tarihte Obama ve Küba Devlet Lideri Raul Castro ortak bir açıklamayla 50 yılın isminden ikili ilgilerin bir daha başladığını duyurdu. Buna en çok sevinenlerin başında ABD’li istihbarat kurumları geliyordu. Devrin CIA Yöneticisi John Brennan, VICE’a yaptığı açıklamada, “Yakın temas olduğunda, yeni istihbarat fırsatları doğuyor” dedi. Bir öteki deyişle yabancı casusların girmesi fazlaca sıkıntı olan Küba’nın kapıları Amerikalılara açılmıştı.
OLAYLAR PEŞ PEŞE GELDİ
Aralık 2017’de üst seviye bir CIA yetkilisi, Rusya’nın başşehri Moskova’da kaldığı otel odasında açıklanamayan ani bir baş ağrısı ve mide bulantısı yaşadı. 2019 ortalarında bu kere resmi temaslar için Londra’da bulunan iki Beyaz Saray çalışanı, Buckingham Sarayı’ndan birkaç sokak uzaktaki bir otelde, başlarında ağır basınç hissettikleri bir rahatsızlık geçirdi. Bir daha sonraki yıl, ABD Savunma Bakanlığı bünyesinde nazaranvli bir çalışan, “Rusya etkisinin ağır olduğu” açıklanmayan bir ülkede araç kullanırken, kafatasında ani akut bir ağrı hissettiğini bildirdi. Çalışanın çocuğu da o sırada art koltukta oturuyordu ve ebeveyninin ağrıyı hissettiği anda o da acı ortasında çığlık atmaya başlamıştı.
Havana Sendromu’yla irtibatlandırılan bu olaylar günden güne artıyordu lakin Washington idaresi, yaşanan gizemi çözmek için kaynak ayırma konusunda tereddütteydi. Lenzi, VICE’a yaptığı açıklamada Guangzhou’dan ABD’ye döndükten daha sonra Dışişleri Bakanlığı’ndaki üstleriyle bu bahiste görüşerek, “Komşunun hasta olduğunu bile bile niye bizi bu apartmanda oturtmaya devam ettiniz?” diye sorduğunu lakin bir cevap alamadığını söylemiş oldu. Bu toplantıdan kısa mühlet daha sonra Lenzi, 200 kadar çalışma arkadaşının yanı sıra Washington’daki ve Pekin’deki yetkililere öfkeli bir e-posta göndererek, yöneticileri “olayı örtbas etmeye çalışmakla” suçladı. ABD Dışişleri Bakanlığı hususla ilgili olarak VICE’a yaptığı açıklamada, “Mahremiyet tasaları ve güvenlik sebepleri niçiniyle, belirli şahıslar ya da olaylara dair yorum yapamıyoruz” tabirlerini kullandı.
HASTALIĞIN GERÇEK OLMADIĞI SÖYLENİYORDU
Bu rahatsızlıkları yaşayan bireylere kuşkuyla yaklaşan hatta yaşananları yok sayan tek kurum Dışişleri Bakanlığı değildi. Konuşma yetkisi olmadığı için isminin açıklanmasını istemeyen bir CIA hekimi, VICE’a, “İlk dakikadan itibaren, ‘Delilik bu. Kız üzere mızmızlanıyorlar. Adam olsunlar biraz. Alt tarafı gerilim bu’ diyen meslektaşlarım oldu” dedi. Kelam konusu tabip 2016’nın sonlarından itibaren Havana’daki olayları soruşturmak için nazaranvlendirilmiş, kenti ziyaret ettiği günlerden birinde kendi de tıpkı semptomları hayatıştı. Tabip, Havana Sendromu yaşadığını açıklamasının akabinde CIA’deki tüm meslektaşlarının kendisine sırt çevirdiğini, onu ve öbür hastaları numara yapmakla, akli istikrarlarını yitirmekle ve zayıflıkla suçladığını belirtti ve ekledi: “CIA’in hali, istihbaratçıların o meşhur ‘Her şeyi reddet, hiç bir şey kabul etme, karşı suçlamalarda bulun’ kelamını yansıtıyordu. Tabiplerin, hastaların ve öteki her insanın prestijini zayıflatmak için karakter suikastları düzenlediler.” (CIA yetkilileri VICE’ın yorum taleplerini yanıtlamayı reddetti.)
SOĞUK SAVAŞ YILLARINDAN BERİ SÜREN BİR YARIŞ
CIA, muhtemel bir Havana Sendromu tehdidine karşılık vermekte gönülsüzdü fakat öbür devlet kurumlarında durum farklıydı. Örneğin birinci hadiselerin ortaya çıkışından 4 yıl daha sonra Aralık 2020’de Ulusal Bilimler Akademisi tarafınca yayımlanan bir raporda, Havana Sendromu’nun sebebinin “güdümlü atışlı radyofrekans enerjisi” olabileceği belirtiliyordu. Raporda Rusya’nın yıllardır bu tıp güç silahları üzerine araştırmalar yürüttüğü de hatırlatılıyordu. VICE muhabirlerinin konuştuğu epeyce sayıda bilim insanı ve ABD’li eski yetkili, Rusya’nın mikrodalgaları izleme ve silah üretme emeliyle kullanma çalışmalarını uzun yıllardır sürdürdüğünü söylemiş oldu. ABD’nin eski Rusya Büyükelçisi Jack Matlock, “1950’lerde Moskova’daki büyükelçilikte çeşitli yalıtımlı odalar oluşturmuştuk. Bu odaların maksadı, içerideki ayrıntıların ışık, ses yahut mikrodalgalar yoluyla dışarı çıkarılmasını önlemekti” diye konuştu. Silah uzmanları ise yalnızca Rusya’nın değil ABD’nin de güdümlü güç silahları üretmek ve geliştirmek için milyonlarca dolar harcadığını belirtti. Uzmanlar bunun Soğuk Savaş devrinde yaşanan silah yarışının bir kolu olduğunu vurguladı. Los Alamos Ulusal Laboratuvarı’nda uzun yıllar vazife yapmış bir lazer silah araştırmacısı, “Bence ordu bir tıp vefat ışınına sahip olma isteğinden hiç vazgeçmedi” dedi.
“SALGIN” VİYANA’YA DA UZANDI
Adam Entous’un Temmuz 2021’de New Yorker mecmuasında yayımlanan haberi büyük ses getirdi. Habere göre, Avusturya’nın başşehri Viyana’da bakılırsav yapan 25 kadar istihbarat nazaranvlisi ve diplomat, Havana Sendromu’na benzeri semptomlar yaşadıklarını bildirmişti. Bu olay o güne kadar Küba haricinde görülen en büyük Havana Sendromu olayıydı. Olayın Soğuk Savaş’tan bu yana casusların tabir-i caizse cirit attığı Viyana’da yaşanmış olması da dikkat cazipti. CIA, Viyana’daki bu Havana Sendromu “salgını”na reaksiyon olarak ülkedeki ofisinin yöneticisini bakılırsavden aldı. Sebep kendisinin sıkıntıyı gereğince ciddiye almamış olmasıydı. CIA yetkilileri Avusturya’da olup bitenlerle ilgili yorum yapmayı reddetti. Fakat VICE’a konuşan eski CIA çalışanları, kurumun kendilerini desteklemek için gereğince efor sarf etmediğini belirtti. Ne var ki “Havana Syndrome” podcast’i kapsamında değişik bir ayrıntı daha ortaya çıktı. Buna bakılırsa, aylarca Havana’daki çalışanlarının yaşadıklarını küçümseyip göz gerisi eden CIA, bir anda tutum değiştirerek sendrom yaşayan çalışanları gizlice ödüllendirme sonucu aldı. VICE’ın aktardığına bakılırsa mükafatların üzerinde ismi açıklanmayan çalışanın, “bilinmeyen güçler tarafınca gaye alınmasına ve gibisi görülmemiş yıkıcı ataklara maruz kalmasına karşın nazaranvini fedakârlıkla yaptığı” belirtiliyordu.
2013’TE TARİHİN AKIŞI DEĞİŞTİ VE…
Jon Lee Anderson, podcast’i hazırlarken yaptıkları araştırmalarda istihbarat dünyasının derinlerine indiklerini ve Havana Sendromu’nun sırrını çözmeye yarayacak anahtarı bulmuş olabileceklerini belirtti. Bu süreçte Havana, Londra, Viyana üzere birfazlaca noktayı ziyaret ettiklerini belirten Anderson, “Oval Ofis’in yanı başında Havana Sendromu yaşadığını bildiren ulusal güvenlik yetkilisinin ayak izlerini de takip ettik” dedi. Araştırmacı gazetecilere göre, her şey 2013 yılında devrin ABD Lideri Barack Obama’nın konuşmalarını yazan Ben Rhodes’un tarihin akışını değiştirmeye karar vermesiyle başladı. Rhodes, Küba’yla görüşmeler yapmak, iki ülke içindeki buzları eritmek istiyordu. Aralık 2014’te bu isteğine nihayet erişti. Bu tarihte Obama ve Küba Devlet Lideri Raul Castro ortak bir açıklamayla 50 yılın isminden ikili ilgilerin bir daha başladığını duyurdu. Buna en çok sevinenlerin başında ABD’li istihbarat kurumları geliyordu. Devrin CIA Yöneticisi John Brennan, VICE’a yaptığı açıklamada, “Yakın temas olduğunda, yeni istihbarat fırsatları doğuyor” dedi. Bir öteki deyişle yabancı casusların girmesi fazlaca sıkıntı olan Küba’nın kapıları Amerikalılara açılmıştı.