İster Batı'da ister bizde olsun her ilahiyat oluşturma girişimi aslında yakıcı, cezbedici ve dönüştürücü muhataralı süreçlerden çıkış için dinin asli kaynaklarına yoğun bir şekilde dönmeyi gerektirir ve bu da onu bu dehşetengiz bağlamların üzerimize yüklediği ağırlıkları bir kenara atarak okumak demektir. İslam geleneğinde "ihya" da "tecdit" de "ıslah" da hatta genel anlamda "içtihat" ve özel anlamda "fetva" da aynı bağlamda değerlendirilebilecek çakılı baskı ortamlarından çıkmak için bir nefes olarak değerlendirilebilir.