NKÜ Çorlu Mühendislik Fakültesi Dokumacılık Mühendisliği Kısmı Lideri Prof.Dr. İstek Atav’ın TÜBİTAK tarafınca desteklenen ‘Giysi tabanlı multi kromik akıllı sensörlerin üretimi için pamuklu kumaşların kromik boyalarla boyanması” başlıklı projesinin çalışmaları tamamlandı. Özel bir firma ile yürütülen projede kumaşa birinci kere 3 tesir olan sıcaklık, asit ve baz buharı, ışığa reaksiyon verme özelliği kazandırıldı. Projede elde edilen bulgalar, memleketler arası alanda yayın yapan SCI indeksli Cellulose mecmuasında yayınlandı. Prof.Dr. Atav, “Proje kapsamında, ortamda tehlikeli bir kimyasal buharı olup olmadığını (asit-alkali buharları), ortam ısısının kişi için rahatsız edici yahut risk oluşturucu olup olmadığını haber veren termo kromik ve beraberinde bir yandan UV ışınlarına karşı muhafaza sağlarken öteki yandan UV ışınları ile renk değiştirerek foto kromik görsel efekt yaratan pamuklu akıllı giysilerin üretilmesi için usul geliştirilmesi hedeflenmiştir. Literatürde bu mevzuda yapılan fazlaca çeşitli ve kıymetli çalışmalar bulunmaktadır. Bu projede özgün olarak başarılan konu hem pH, hem sıcaklık, hem UV ile renk değiştiren boyaların tek adımda kumaşa aplike edilmesiyle multi kromik özellikte sensör giysilerin üretilmiş olmasıdır. ötürüsıyla bu biçimde bir giysi ortam şartlarına bağlı olarak fazlaca farklı renkler alarak çeşitli potansiyel tehlikelere karşı haber verebilecektir” dedi.
‘İNSAN SIHHATİNİ TEHDİT DÜZEYİNE ULAŞTIĞINDA RENK DEĞİŞTİRECEK’
Prof. Dr. Atav, sıcaklık, asit baz buharı ve ışıklara reaksiyon verme özelliği taşıyan kumaşların yakın vakitte üretime geçeceğini belirterek, “Şimdi dokuma dalının artık günümüzde bilhassa sıradan bayağı mallarla rekabet etmesi sıkıntı. Bu manada katma bedel eserlere yönelmek gerekiyor. Katma kıymeti yüksek eserler dediğimizde, dokuma alımında akıllı dokumalarda epeyce değerli bir küme. Bu akıllı dokumaların de bir alt kümesi olarak kronik boyaların kullanıldığı haber veren giysiler manasında eserler ilgi cazip bir husus. Bizim de projemiz kapsamında bir TÜBİTAK projesi gerçekleştirdik. Üniversite sanayi iş birliği kapsamında bir multi kromik, akıllı sensör giysi üretimini gerçekleştirdik. Bu tip akıllı sensörler çeşitli tesirlere karşı reaksiyon verebilen giysiler olarak tanımlayabiliriz. Bunların uygulama alanları hayli geniş. Bilhassa de engelli bireyler yahut konuşma yeteneği olmayan bebeklerde ateşleri çıktığında haber verebilecek bunu da giydiği kıyafetin renk değiştirilmesiyle belirlenebilecektir. Tahminen çalışma ortamı giysilerinde kullanım alanları bulabilir. Zira bu kronik gereçler mesela ışıkla renk değiştiren, ısıyla renk değiştiren yahut asit ve baz buharlarıyla pH’la renk değiştir üzere hayli değişik alanları var. Bizim de aslında projede özgün olarak yaptığımız şey literatürde bu hususta fazlaca fazla çalışma var. Bizim özgün olarak yaptığımız mevzu aslında multi kronik özellikte. Hem PH hem ısı birebir vakitte ışıkla renk değiştirme özelliği bir kumaş üretimini gerçekleştirmekte. Bunun çalışma ortamında mesela çalışanların sıhhatini tehdit edecek bir ısı oluştuğunda renk değiştirerek giysinin bize haber vermesi yahut bir daha çalışma ortamındaki asit yahut alkali buharları insan sıhhati için tehdit oluşturabilecek düzeye ulaştığında bir daha renk değiştirerek isim haber vermesi üzere bir sensör fonksiyonu gorebilecek akıllı bir giysiden bahsediyoruz” diye konuştu.
‘BUKALEMUN DOKUMALARA İLGİ VAR’
Yapılan çalışmada birinci sefer üç etkiyi reaksiyon veren bir kumaş yaptıklarını ve bunu da başardıklarını söyleyen Prof. Dr. Atav, “Bunun daha evvelki yapılan çalışmalarda da mesela bir bebek seyahatinde bebeğin ateşe çıktığında ısıyla renk değiştirerek ebeveynlerine önce haber verebilme özelliği olacak. Alışılmış bizim burada yaptığımız üç etkiyi birden tek bir kumaşta birleştirmek. Zira her biri tek başına bu etkiyi aslına bakarsan sağlayabiliyor. Lakin kimi vakit bu kronik boyalar bir ortada kullanıldığında birbirlerinin tesirini maskeleyebiliyor. Yani ışıkla renk değiştiren boya ısıyla renk değiştiren boyayı engelleyebiliyor. Buna tahlil üretip birebir anda üç tesire karşı reaksiyon gösterebilen bir kumaş üretimini bu proje kapsamında başardık” dedi.
Yenilikçi, katma kıymeti yüksek mamüllerin üniversite ve sanayi işbirliği kapsamında gerçekleştirilen Ar-GE projeleri ile mümkün olduğunu söyleyen Prof. Dr. Atav, “Bu manada kıymetli bir alan akıllı dokumalar. Akıllı dokumalar, konvansiyonel dokuma malzemelerinin atmosfer kurallarından muhafaza ve bireye görsel beğeni kazandırma özelliklerine ek olarak rastgele bir etkiyi ışık, ısı, basınç üzere yahut tesir değişimini algılama ve buna reaksiyon verme özelliğine sahip olan dokumacılık eserleridir. Akıllı dokumaların bir sınıfı da kromik boyaların kullandığı dokumacılık eserleridir. Kromizm sıradançe belli tesirlerle sıcaklık, çözücü, PH üzere renkte oluşan bilakis değişiklik olarak tanımlanabilir. Son senelerda renk değiştiren gereçlere ya da öbür ismiyle ‘bukalemun tekstillerine’ karşı artan bir ilgi var. Türkiye’de kıymetli bir dokuma altyapısı var. Bu tip katma bedeli yüksek eserlere ilişin projeler epeyce önemli” diye konuştu.
‘İNSAN SIHHATİNİ TEHDİT DÜZEYİNE ULAŞTIĞINDA RENK DEĞİŞTİRECEK’
Prof. Dr. Atav, sıcaklık, asit baz buharı ve ışıklara reaksiyon verme özelliği taşıyan kumaşların yakın vakitte üretime geçeceğini belirterek, “Şimdi dokuma dalının artık günümüzde bilhassa sıradan bayağı mallarla rekabet etmesi sıkıntı. Bu manada katma bedel eserlere yönelmek gerekiyor. Katma kıymeti yüksek eserler dediğimizde, dokuma alımında akıllı dokumalarda epeyce değerli bir küme. Bu akıllı dokumaların de bir alt kümesi olarak kronik boyaların kullanıldığı haber veren giysiler manasında eserler ilgi cazip bir husus. Bizim de projemiz kapsamında bir TÜBİTAK projesi gerçekleştirdik. Üniversite sanayi iş birliği kapsamında bir multi kromik, akıllı sensör giysi üretimini gerçekleştirdik. Bu tip akıllı sensörler çeşitli tesirlere karşı reaksiyon verebilen giysiler olarak tanımlayabiliriz. Bunların uygulama alanları hayli geniş. Bilhassa de engelli bireyler yahut konuşma yeteneği olmayan bebeklerde ateşleri çıktığında haber verebilecek bunu da giydiği kıyafetin renk değiştirilmesiyle belirlenebilecektir. Tahminen çalışma ortamı giysilerinde kullanım alanları bulabilir. Zira bu kronik gereçler mesela ışıkla renk değiştiren, ısıyla renk değiştiren yahut asit ve baz buharlarıyla pH’la renk değiştir üzere hayli değişik alanları var. Bizim de aslında projede özgün olarak yaptığımız şey literatürde bu hususta fazlaca fazla çalışma var. Bizim özgün olarak yaptığımız mevzu aslında multi kronik özellikte. Hem PH hem ısı birebir vakitte ışıkla renk değiştirme özelliği bir kumaş üretimini gerçekleştirmekte. Bunun çalışma ortamında mesela çalışanların sıhhatini tehdit edecek bir ısı oluştuğunda renk değiştirerek giysinin bize haber vermesi yahut bir daha çalışma ortamındaki asit yahut alkali buharları insan sıhhati için tehdit oluşturabilecek düzeye ulaştığında bir daha renk değiştirerek isim haber vermesi üzere bir sensör fonksiyonu gorebilecek akıllı bir giysiden bahsediyoruz” diye konuştu.
‘BUKALEMUN DOKUMALARA İLGİ VAR’
Yapılan çalışmada birinci sefer üç etkiyi reaksiyon veren bir kumaş yaptıklarını ve bunu da başardıklarını söyleyen Prof. Dr. Atav, “Bunun daha evvelki yapılan çalışmalarda da mesela bir bebek seyahatinde bebeğin ateşe çıktığında ısıyla renk değiştirerek ebeveynlerine önce haber verebilme özelliği olacak. Alışılmış bizim burada yaptığımız üç etkiyi birden tek bir kumaşta birleştirmek. Zira her biri tek başına bu etkiyi aslına bakarsan sağlayabiliyor. Lakin kimi vakit bu kronik boyalar bir ortada kullanıldığında birbirlerinin tesirini maskeleyebiliyor. Yani ışıkla renk değiştiren boya ısıyla renk değiştiren boyayı engelleyebiliyor. Buna tahlil üretip birebir anda üç tesire karşı reaksiyon gösterebilen bir kumaş üretimini bu proje kapsamında başardık” dedi.
Yenilikçi, katma kıymeti yüksek mamüllerin üniversite ve sanayi işbirliği kapsamında gerçekleştirilen Ar-GE projeleri ile mümkün olduğunu söyleyen Prof. Dr. Atav, “Bu manada kıymetli bir alan akıllı dokumalar. Akıllı dokumalar, konvansiyonel dokuma malzemelerinin atmosfer kurallarından muhafaza ve bireye görsel beğeni kazandırma özelliklerine ek olarak rastgele bir etkiyi ışık, ısı, basınç üzere yahut tesir değişimini algılama ve buna reaksiyon verme özelliğine sahip olan dokumacılık eserleridir. Akıllı dokumaların bir sınıfı da kromik boyaların kullandığı dokumacılık eserleridir. Kromizm sıradançe belli tesirlerle sıcaklık, çözücü, PH üzere renkte oluşan bilakis değişiklik olarak tanımlanabilir. Son senelerda renk değiştiren gereçlere ya da öbür ismiyle ‘bukalemun tekstillerine’ karşı artan bir ilgi var. Türkiye’de kıymetli bir dokuma altyapısı var. Bu tip katma bedeli yüksek eserlere ilişin projeler epeyce önemli” diye konuştu.