Türk bilim insanları kanserde yeni bir düzenek keşfetti. Koç Üniversitesi Translasyonel Tıp Araştırma Merkezi (KUTTAM) Kıdemli Araştırmacısı ve Tıbbi Biyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İhtilal Gözüaçık ve takımı, daha evvel doku gelişim ve tamiratı ile alakalı bir molekül olarak tanımlanan CT-1’in, kanserde de kıymetli bir rol oynadığını keşfetti. Prof. Gözüaçık, kanser hücrelerinin CT-1’i etraf dokularla bağlantı kurmak için kullandığını ve bu molekül yardımıyla tümörün yaydığı sinyallerin, sağlıklı hücreleri “kansere hizmet etmek üzere köleleştirdiğini” gösterdi.
“Köleleştirici” tesirin, 2016 yılında Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü’ne de husus olan otofajiye yani hücrelerin kendi kendini sindirmesine bağlı olduğunu kanıtladı. Dünyada birinci sefer bilimsel olarak ortaya konan bu keşifle ilgili bilgileri birinci sefer Demirören Haber Ajansı’na anlatan Prof. Dr. Gözüaçık, çalışma sonuçlarının ihtilal niteliğinde olduğunu kaydetti. Prof. Dr. Gözüaçık, deher neysel sistemler ve gerçek hasta dokularında da çalışarak elde ettikleri bu keşfin ileride, göğüs kanseri başta olmak üzere birtakım kanser tiplerinde teşhis ve tedavi açısından bir hayli ezberi değiştirebileceğini kaydetti.
Kanserin geleceğinde epeyce şey değiştirebilir
Bu keşif yardımıyla birtakım kanser tiplerinde hastalığın nasıl seyredeceği ile ilgili daha teşhis etabında kıymetli ipuçları elde etmenin de mümkün olabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Gözüaçık, “Kanser konusunda yeni konseptler var. Bunlardan bir tanesi, kanserin aslında yalnızca bozulmuş hücrelerden oluşmadığı. Etraf dokuların da kanserin oluşum, gelişim, yayılımı ile ilaç direncine katkı sağladığı konusunda bilgiler var. Biz buna ‘tümör mikro çevresi’ diyoruz. Biz, kanser hücreleriyle tümör mikro etrafı içinde nasıl bir irtibat var, bununla ilgili çalışmalarımıza 8-10 yıl evvel başlamıştık.
Tümör hücrelerinden sanki nasıl bildiriler iletiliyor ki mikro etrafı de değişiyor ve kanseri destekleyici hale geliyor? Güya tümör, etraftaki olağan hücreleri kendisine köle ediyor, onların kendisine hizmet etmesini sağlıyor. Geniş gen taramaları yaptık, bunları test ettik, salgılanan proteinleri keşfettik. Bunlardan bilhassa bir adedine yoğunlaştık; bu proteinin (CT-1) kanserle kontağı daha evvelinde bilinmiyordu. Daha fazlaca kalp, böbrek hastalıklarındaki tesirleri biliniyordu. Biz gördük ki bu protein yalnızca göğüs kanseri hücrelerinden değil, genel biroldukca öbür cins kanser hücrelerinden de salgılanıyor” dedi.
Tümör, ”CT-1” salgılayıp olağan hücreleri kandırıyor
Bilim dünyasının kanserle bağlantısını çabucak hemen keşfetmediği Cardiotrophin-1 (CT-1) isimli proteinin, tümör hücreleri tarafınca ‘normal hücrelerle irtibat kurmak amacıyla’ kullanıldığını, kanserli hücrelerin CT-1 vasıtasıyla sağlıklı dokuların ana elemanlarından olan fibroblastlar üstündeki ‘özel antenlere’ bağlandığını ve bu sayede olağan dokuları da kendi hizmetine aldığını belirten Prof. Dr. Gözüaçık, “CT-1 faktörünün kanserle bağlantısı bilinmiyordu.
Biz, kanserle kontağını gösteren birinci çalışmayı yapmış olduk. Dünya çapında birinci ve öncü sonuçlar bunlar. Bu faktörün hem kanserle ilgisi hem kanserin yayılması, yakın ve uzak etrafa metastazı ile ilgisini de birinci kez ortaya çıkardık. Üstelik bunu, gerçek hasta dokularında gösterdik. Bu çalışmanın ileride kanserle ilgili paradigmaları değiştirebilecek ehemmiyeti olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
‘İleride kanser teşhisinde da kullanılabilir’
Takım içerisinde cerrahların da yer aldığını belirten Prof. Dr. İhtilal Gözüaçık, bu keşfin, bir hastada kanserin nasıl seyredeceği ile ilgili ön bilgi verebileceğini de kaydederek kelamlarını şu biçimde noktaladı: “CT-1’in tümörle etkileşiminin, bilhassa göğüs kanserinin doku içine yayılması ve uzak metastazlar yapması için değerli olduğunu gördük. Başta Doç. Dr Ece Dilege olmak üzere cerrah arkadaşlarımızla bir arada etik heyet onayları da alınarak hasta dokularında çalıştık. CT-1 faktörü yüksek olan hastaların lenf düğümü metastazlarının hayli daha yüksek olduğunu tespit ettik. Tümörlerinin de daha agresif, tedavisi daha güç olabileceğine, yayılımın daha fazla olduğuna işaret ediyor sonuçlar. Örneğin CT-1’i yüksek olan ve düşük olan göğüs kanserlerinde yayılım açısından farklılıklar olabilir. Öte yandan kanser hücrelerine mahsus bir artış olduğu için, kanserin ön tanısı ile ilgili de bilgi verebilir. Örneğin gelecekte, hastaların kanında CT-1 faktörünün yüksekliği, kanser tanısı için kullanılabilir. Biz ayrıyeten tedavi açısından da deher neysel olarak çalışmalar yaptık.
CT-1’i bloke eden antikorlar kullandık ve bunların hücresel seviyede kanserin yayılımını ve dokulara girişini etkilediğini gösterdik. Yani ileride buradan bir tedavi fırsatı da çıkabilir. Öte yandan teşhis ve tedavi ile bir ortada düşündüğümüzde, son devirde yapılan çalışmalara nazaran, kanser dokusu haricinde kanser mikro etrafı de teşhis ve tedavi için ümit veriyor. Yani yalnızca kanser hücrelerini hedefleyerek değil, etraf dokuyu da hedefleyerek kanser tedavisi için değişik yaklaşımlar geliştirilebilir”
Prof. İhtilal Gözüaçık, çalışmada temel bilimsel araştırmalar ve özgün buluşlardan yola çıkıldığını vurgulayıp temel bilimin, bilimsel ve teknolojik AR-GE için değerinin altını da çizerek dünya çapındaki bu buluşların Türkiye’nin beyin gücü, insan kaynağı ve laboratuvar imkanları yardımıyla gerçekleştirildiğini kaydetti.
‘Meme kanserine yeni bir sınıflandırma getirebilir’
Çalışmanın baş araştırmacılarından Moleküler Biyoloji ve Genetik Uzmanı Dr. Yunus Akkoç ise bu yeni keşfin göğüs kanserinde yeni bir sınıflama getirebileceğini vurgulayarak “Meme kanseri haricindeki kanserlerde de bu buluşumuzu test ettik ve başka birkaç kimi kanserde, bunun bir daha kıymetli bir molekül olduğunu gördük. Ancak göğüs kanseri özelinde şunu vurgulamak istiyorum, tedavi ya da kliniğe nasıl yansıyabilir bu buluş derseniz, genelde kanser hastaları tedavi alırlarken çeşitli alt sınıflar altında bedellendiriliyor. Biz bu bulduğumuz molekülle, yeni bir alt sınıf oluşturmuş olabiliriz ve bu alt sınıfa yönelik hastaları taradığımızda, onlara vereceğimiz tedavi de bir daha CT-1 özelinde olabilir” dedi.
“Köleleştirici” tesirin, 2016 yılında Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü’ne de husus olan otofajiye yani hücrelerin kendi kendini sindirmesine bağlı olduğunu kanıtladı. Dünyada birinci sefer bilimsel olarak ortaya konan bu keşifle ilgili bilgileri birinci sefer Demirören Haber Ajansı’na anlatan Prof. Dr. Gözüaçık, çalışma sonuçlarının ihtilal niteliğinde olduğunu kaydetti. Prof. Dr. Gözüaçık, deher neysel sistemler ve gerçek hasta dokularında da çalışarak elde ettikleri bu keşfin ileride, göğüs kanseri başta olmak üzere birtakım kanser tiplerinde teşhis ve tedavi açısından bir hayli ezberi değiştirebileceğini kaydetti.
Kanserin geleceğinde epeyce şey değiştirebilir
Bu keşif yardımıyla birtakım kanser tiplerinde hastalığın nasıl seyredeceği ile ilgili daha teşhis etabında kıymetli ipuçları elde etmenin de mümkün olabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Gözüaçık, “Kanser konusunda yeni konseptler var. Bunlardan bir tanesi, kanserin aslında yalnızca bozulmuş hücrelerden oluşmadığı. Etraf dokuların da kanserin oluşum, gelişim, yayılımı ile ilaç direncine katkı sağladığı konusunda bilgiler var. Biz buna ‘tümör mikro çevresi’ diyoruz. Biz, kanser hücreleriyle tümör mikro etrafı içinde nasıl bir irtibat var, bununla ilgili çalışmalarımıza 8-10 yıl evvel başlamıştık.
Tümör hücrelerinden sanki nasıl bildiriler iletiliyor ki mikro etrafı de değişiyor ve kanseri destekleyici hale geliyor? Güya tümör, etraftaki olağan hücreleri kendisine köle ediyor, onların kendisine hizmet etmesini sağlıyor. Geniş gen taramaları yaptık, bunları test ettik, salgılanan proteinleri keşfettik. Bunlardan bilhassa bir adedine yoğunlaştık; bu proteinin (CT-1) kanserle kontağı daha evvelinde bilinmiyordu. Daha fazlaca kalp, böbrek hastalıklarındaki tesirleri biliniyordu. Biz gördük ki bu protein yalnızca göğüs kanseri hücrelerinden değil, genel biroldukca öbür cins kanser hücrelerinden de salgılanıyor” dedi.
Tümör, ”CT-1” salgılayıp olağan hücreleri kandırıyor
Bilim dünyasının kanserle bağlantısını çabucak hemen keşfetmediği Cardiotrophin-1 (CT-1) isimli proteinin, tümör hücreleri tarafınca ‘normal hücrelerle irtibat kurmak amacıyla’ kullanıldığını, kanserli hücrelerin CT-1 vasıtasıyla sağlıklı dokuların ana elemanlarından olan fibroblastlar üstündeki ‘özel antenlere’ bağlandığını ve bu sayede olağan dokuları da kendi hizmetine aldığını belirten Prof. Dr. Gözüaçık, “CT-1 faktörünün kanserle bağlantısı bilinmiyordu.
Biz, kanserle kontağını gösteren birinci çalışmayı yapmış olduk. Dünya çapında birinci ve öncü sonuçlar bunlar. Bu faktörün hem kanserle ilgisi hem kanserin yayılması, yakın ve uzak etrafa metastazı ile ilgisini de birinci kez ortaya çıkardık. Üstelik bunu, gerçek hasta dokularında gösterdik. Bu çalışmanın ileride kanserle ilgili paradigmaları değiştirebilecek ehemmiyeti olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
‘İleride kanser teşhisinde da kullanılabilir’
Takım içerisinde cerrahların da yer aldığını belirten Prof. Dr. İhtilal Gözüaçık, bu keşfin, bir hastada kanserin nasıl seyredeceği ile ilgili ön bilgi verebileceğini de kaydederek kelamlarını şu biçimde noktaladı: “CT-1’in tümörle etkileşiminin, bilhassa göğüs kanserinin doku içine yayılması ve uzak metastazlar yapması için değerli olduğunu gördük. Başta Doç. Dr Ece Dilege olmak üzere cerrah arkadaşlarımızla bir arada etik heyet onayları da alınarak hasta dokularında çalıştık. CT-1 faktörü yüksek olan hastaların lenf düğümü metastazlarının hayli daha yüksek olduğunu tespit ettik. Tümörlerinin de daha agresif, tedavisi daha güç olabileceğine, yayılımın daha fazla olduğuna işaret ediyor sonuçlar. Örneğin CT-1’i yüksek olan ve düşük olan göğüs kanserlerinde yayılım açısından farklılıklar olabilir. Öte yandan kanser hücrelerine mahsus bir artış olduğu için, kanserin ön tanısı ile ilgili de bilgi verebilir. Örneğin gelecekte, hastaların kanında CT-1 faktörünün yüksekliği, kanser tanısı için kullanılabilir. Biz ayrıyeten tedavi açısından da deher neysel olarak çalışmalar yaptık.
CT-1’i bloke eden antikorlar kullandık ve bunların hücresel seviyede kanserin yayılımını ve dokulara girişini etkilediğini gösterdik. Yani ileride buradan bir tedavi fırsatı da çıkabilir. Öte yandan teşhis ve tedavi ile bir ortada düşündüğümüzde, son devirde yapılan çalışmalara nazaran, kanser dokusu haricinde kanser mikro etrafı de teşhis ve tedavi için ümit veriyor. Yani yalnızca kanser hücrelerini hedefleyerek değil, etraf dokuyu da hedefleyerek kanser tedavisi için değişik yaklaşımlar geliştirilebilir”
Prof. İhtilal Gözüaçık, çalışmada temel bilimsel araştırmalar ve özgün buluşlardan yola çıkıldığını vurgulayıp temel bilimin, bilimsel ve teknolojik AR-GE için değerinin altını da çizerek dünya çapındaki bu buluşların Türkiye’nin beyin gücü, insan kaynağı ve laboratuvar imkanları yardımıyla gerçekleştirildiğini kaydetti.
‘Meme kanserine yeni bir sınıflandırma getirebilir’
Çalışmanın baş araştırmacılarından Moleküler Biyoloji ve Genetik Uzmanı Dr. Yunus Akkoç ise bu yeni keşfin göğüs kanserinde yeni bir sınıflama getirebileceğini vurgulayarak “Meme kanseri haricindeki kanserlerde de bu buluşumuzu test ettik ve başka birkaç kimi kanserde, bunun bir daha kıymetli bir molekül olduğunu gördük. Ancak göğüs kanseri özelinde şunu vurgulamak istiyorum, tedavi ya da kliniğe nasıl yansıyabilir bu buluş derseniz, genelde kanser hastaları tedavi alırlarken çeşitli alt sınıflar altında bedellendiriliyor. Biz bu bulduğumuz molekülle, yeni bir alt sınıf oluşturmuş olabiliriz ve bu alt sınıfa yönelik hastaları taradığımızda, onlara vereceğimiz tedavi de bir daha CT-1 özelinde olabilir” dedi.