Karnda kaslma ve sertlesmeler Gun icerisinde ozellikle 30. haftadan sonra bebek hareketleri esnasnda 6-8 kez duzensiz aralklarla olan ve siddeti dusuk kaslma ve karnda serlesmeler hissedilebilir bu normal bir durumdur fakat kaslmalar ritmik bir periyoda girmeye dogru gidiyorsa bu erken dogumun habercisi de olabilir Dogum eyleminin zamanndan once baslamas basta uterus kaslmalar olmak uzere anne aday tarafndan fark edilebilen cok cesitli belirtiler verir. Bu belirtilerin her anne aday tarafndan bilinmesi gereklidir. Erken dogumun gerceklesmesi icin temel sart uterus kaslmalarnn olmasdr. Kaslma olmadan serviks aclmaz. Kaslmalar baz gebelerde kendini agryla belli ederken baz gebelerde hic bir agrya yol acmayabilir. Kaslmalarn anne aday tarafndan saptanmas: Kaslmalarnzn olup olmadgn anlamak icin avucunuzun icini karnnza hafifce dokundurunuz. Avucunuzun altnda uterusun "toplanyor" hissi yaratmas kaslma belirtisidir. Bu esnada agr duyulmas sart degildir. Bu kaslmalarn sklgn ve suresini olcunuz. Saatte dort kez ya da daha sk ortaya ckan kaslmalarda mutlaka doktorunuza haber veriniz. Diger belirtiler: Erken dogum tehdidinin diger onemli belirtileri arasnda pelviste dolgunluk hissi, adet sancsna benzer kramp tarz agrlar, pozisyon degistirmekle gecmeyen bel agrlar, vajinal akntnn artmas ya da niteliklerinin degismesi (daha mukoz, daha sulu ya da kanl aknt ortaya ckmas), ishalle beraber olan ya da tek basna ortaya ckan barsak kramplar yer alr. Bu durumda yine kaslmalarnz elle kontrol ediniz. Bu belirtiler kaslma olmadan tek baslarna bir anlam tasmazlar. Ancak bu belirtilerden biri varsa ve kaslmalarnzn olup olmadgndan emin degilseniz yine doktorunuza basvurmalsnz. Erken dogum tehdidi tans nasl konur? Gercek Erken Dogum Tehdidi (EDT) tansn koymak her zaman kolay degildir. Gercekte EDT olmayan bir anne adayna EDT tans koymak anne adaynn yan etkileri ciddi olabilen ilaclarla tedavi gormesine ve uzun sureler hastanede yatmak zorunda kalmasna yol acar. Aksine EDT olan adayna tannn konamamas ise premature bir bebegin dogumuyla sonuclanr. Premature bebek ise yogun bakm gerektirecek durumlarla ve hatta olum riskiyle kars karsyadr. Bu nedenle cok hassas davranlmakta ve muhtemelen gerektiginden daha fazla sayda olguda EDT tans konmaktadr. EDT suphesinde anne adaynn risk faktorlerinin ve klinik bulgularnn dikkatlice degerlendirilmesi gereksiz yere EDT tans konan olgularn saysn azaltabilir. Ilk incelemeler: Kaslmalarla basvuran bir anne adaynda vajinal kanama yoksa ilk yaplacak inceleme genel anamnez ve gebelik muayenesi sonras steril vajinal tusedir. Vajinal tuse yaplmadan hemen once servikse spekulum yerlestirilerek vajinann derinliklerinden sv ornegi alnr. Bu alnan svda pH olcumu yaplarak erken membran rupturu (EMR) arastrmas yaplr. Bu inceleme onemlidir zira erken dogumlarn bir ksm gebe tarafndan fark edilen ya da fark edilmeyen EMR sonras baslayabilir. Tum gebelere yaplan rutin incelemeler (tam kan ve tam idrar tetkiki, idrar kulturu) dsnda gerekirse gonore, B grubu streptokok ve klamidya icin vajinal kultur alnr. Tusede serviks aclmas belli bir seviyenin uzerindeyse (yaklask dort cm.) EDT tans kesindir. Bu acklkta ilac tedavisiyle dogum eylemini durdurma sans olmadgndan dogum eylemi kendi seyrine braklr. Dogumun premature bebege yogun bakm olanaklarnn oldugu bir hastanede gerceklesmesi gerekir. Tusede serviks aclmas varsa ve acklk dort cm. altndaysa, servikste silinme (incelme) varsa kaslmalar takip edilir. Bu amacla ya elle kaslma takibi yaplr ya da kardiyotokografi cihazndan faydalanlr. Yaplan 20 dakikalk incelemede dort ya da daha fazla sayda kaslma saptanmas durumunda EDT tans kesindir. Anne aday hastaneye yatrlr ve tokoliz (dogum eylemini durdurma) tedavisine baslanr. Kaslmalarla basvuran ve takipte etkin kaslmalar olan ancak serviks bulgular cok hafif ilerleme gosteren olgular tanda problem yaratr. Bu durumda tany kesinlestirmek icin hastanede takip yaplr. Anne aday sol yanna yatrlarak damar yolu aclr ve sv verilir. Iki sattlik aralarla yaplan tuselerden herhangi birinde serviksteki degisiklik ilerliyorsa EDT tans kesindir ve tokoliz tedavisi baslanr. Servikste degisiklik saptanmadg surece tuselere iki sattlik aralklarla devam edilir. Degisme olustugu anda tokoliz baslanr. Bu takip kaslmalar durana kadar devam eder. Degisme olmazsa kaslmalar kendi kendine durana kadar takip devam eder. Erken dogum tehdidi nasl tedavi edilir? (Tokoliz (dogum eylemini durdurma) tedavisi) Sartlar uygun oldugunda erken dogum eylemini durdurmak ve bebegin buyumesi icin zaman kazanmak mumkundur. Ancak kullanlan ilaclar (ritodrin ve magnezyum sulfat gibi) yanetkileri ciddi olabilen ilaclar oldugundan erken dogum tansnn dogru konmas ve tedaviyi almas sakncal ya da gereksiz olabilecek anne adaylarnn belirlenmesi onem kazanr. Bu amacla erken dogum tehdidi konan anne adaynn rutin antenatal tetkikleri yaplr, ultrason ile gebelik haftas belirlenir ve anomali arastrmas yaplr. 28 haftann uzerindeki gebeliklerde kardiyotokografi cihaz ile fetusun iyilik hali ve kaslmalarn seyri degerlendirilir. Tokoliz tedavisinin basarsz olma olaslg goz onunde bulundurularak tedavi mutlaka premature dogan bir bebek icin yogun bakm sartlarnn bulundugu bir hastanede yaplr. Kanamas olan ve kanamasnn nedeni tam belirlenemeyen, ablatio placenta suphesi olan, koryoamnionit bulgular olan, bebegi olu olan, bebeginde gelisme geriligi olan, bebeginde yasamla bagdasmayan anomalisi olan (anensefali gibi), fetal distres bulgular olan anne adaylarnda erken dogum bulgular olsa da tedavi baslanmaz. 36. gebelik haftasn tamamlams olan anne adaylarnda ve serviks acklg dort santimetre ve uzerinde olan anne adaylarnda da dogum kendi seyrine braklr. Tokoliz uygulanmas: Tokolizde uterusun kaslmalarn durdurmaya yonelik farkl ilaclar kullanlr. En sk intravenoz yolla (damardan) ritodrin ve magnezyum sulfat kullanlr. Ritodrin kaslmalar etkin bir sekilde durdurabilmesi yannda kalp ve metabolizma uzerine onemli etkileri olabilen bir ilactr. Anne adaynda hipertansiyon, kalp hastalg ve ciddi hipertiroidi durumunda kullanlmaz. Kan sekerini yukseltici etkisi nedeniyle diabetlilerde cok dikkatli kullanlr. Ikinci secenek olarak kullanlan magnezyum sulfat preeklampsi tedavisinde de kullanlan ve kendine ozgu ciddi yan etkileri olabilen bir ilactr. Ozellikle cogul gebeliklerde, anemisi olan gebelerde, tokoliz uygulamasnn sakncal oldugu durumlarda yaplan uygulamalarda, kalp hastalg olan anne adaylarnda, tans konamams koryoamniyonit ya da ablatio placenta varlgnda, yas ileri olan (35 yas uzeri) anne adaylarnda, intravenoz tedavinin 24 saatten daha uzun surmesi durumunda ilaca bagl ciddi yan etkilerin ortaya ckma olaslg artar. Tedavi esnasnda anne adaynn tansiyon, nabz, ates gibi yasamsal bulgular kontrol altnda tutulur. Kaslmalar tumuyle durduktan sonra tedaviye 12 saat daha devam edilir ve kaslmalarn bittiginden emin olundugunda intravenoz uygulamaya son verilerek ayn ilacn agzdan alnan tablet sekliyle tedaviye gecilir. Muhtemel bir tedavi basarszlg ve erken dogum olaslg gozonunde bulundurularak fetusun akcigerlerinin olgunlasmasn hzlandrmak amacyla anne adayna steroid icerikli ilac enjeksiyonu yaplr. Tokoliz tedavisine son verilmesi: Tokoliz tedavisi sartlar elverdigi surece 36. gebelik haftasna kadar devam ettirilir ve bu sure icerisinde anne aday hastanede sk takip altnda tutulur. Tokoliz tedavisine ragmen kaslmalarn durmamas ve serviks degisikliklerinin ilerlemesi durumunda tedavi basarsz kabul edilerek kesilir. 36. gebelik haftas bittiginde artk bebek olgunlasms kabul edildiginden tedavi kesilir ve anne aday evine gonderilir. Dogum eylemi baslamadg surece haftalk rutin antenatal kontrollerine gelmesi onerilir. Tedavi seyrinde haftalk steroid enjeksiyonuna devam edilir. Haftalk yaplan amniyosentezlerle elde edilen amnios svsnda akciger olgunlasma testleri uygulanr. Test sonucu akcigerlerin olgunlastg saptanrsa tedavi kesilerek anne aday evine gonderilir. Olgunlasma yoksa tokoliz tedavisi ve haftalk amniyosentezlere devam edilir. Amniyosentez ile akciger olgunlasmasn degerlendirme olanag yoksa, ya da amniyosentezde akcigerler olgunlasmams bulunursa tedavi 36. gebelik haftasna kadar devam eder. Tedavi genellikle bastan sona kadar hastanede uygulanr. Ancak bilincli hastalarn tedavilerine evde surdurmelerine izin verilebilir. Evde tedavisi uygun gorulen anne adaylarnn kullandklar ilaclarn yan etkilerine kars hassas olmalar gerekir. Bu anne adaylarna elle kaslma takibi ogretilir ve EDT belirtileri ortaya cktgnda hemen basvurmalar ogutlenir. EDT tedavisinde ilac kullanm yannda istirahat edilmesi de cok onemlidir. Yeterli beslenme ve ozellikle yaz aylarnda yeterli sv alnmas cok buyuk onem tasr. Erken dogum Tehdidi ve Erken Dogumun Onlenmesi mumkun mudur? Duzenli olarak antenatal kontrollere gidilmesi ve bertaraf edilebilen risk faktorlerinin saptanarak giderilmesi (anemi, idrar yolu enfeksiyonlar, serviks ve vajinadaki enfeksiyonlar gibi) EDT riskini azaltabilir. EDT acsndan yuksek risk altnda olan anne adaylarnn daha sk antenatal kontrollere gitmesi gerekir.