Belgradlı yetkililer, Kosova-Sırbistan sınırında Sırp ordusunun “kışlalarını ve mevzilerini gözlemlerken” işaretsiz insansız hava araçlarının göründüğünü ve bunun Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić’in ülkenin savaş uçaklarına onları durdurmaları emrini vermesini istediğini iddia etti.
Kamu yayın kuruluşu RTS, insansız hava araçlarının savaş uçakları hedeflerine ulaşmadan önce Sırp hava sahasını terk ettiğini bildirdi.
Başbakan Ana Brnabić Salı akşamı RTS’ye verdiği röportajda, insansız hava araçlarının sınırın Sırp tarafında bir askeri mevziyi ve iki kışlayı gözlemlerken tespit edildiğini ve insansız cihazların kökeni hakkında spekülasyon yapmak istemediğini söyledi.
Emrin insansız hava araçlarını görüldüğü yerde vurmak olduğunu ve Sırp makamlarının bölgeyi daha fazla izleyeceklerini vurguladı.
Brnabić, “Bu şeyler olmaya devam ederse, diğer tüm ülkeler gibi bu tür uçakları da düşüreceğiz.” dedi.
Drone gözlemleri bağımsız olarak doğrulanamadı.
Plaka sırası devam ediyor
Bir insansız hava aracı saldırısı haberi, Vučić’in Kosova sınırındaki Sırp birliklerini, iki Balkan ülkesi arasındaki gerilimi daha da tırmandırmakla tehdit eden araba plakaları konusunda yüksek alarm durumuna geçirmesinin ardından geldi.
Daha önce, Priştine’deki yetkililer, Sırbistan’ın eski bir eyaleti olan Kosova’da yaşayan etnik Sırp azınlığın üyelerinin araç plakalarını Kosovalılarla değiştirmelerini talep eden bir uyarı yayınlamıştı.
Uyarı, Avrupa Birliği ve ABD’nin bu tür bir şartı erteleme çağrılarına rağmen geldi.
Sırbistan Savunma Bakanı Milos Vučević, Kosova’nın hareketine yanıt olarak, Sırbistan silahlı kuvvetlerinin baş komutanı olan Vučić’in orduyu “hazırlık” durumuna getirdiğini söyledi.
Vučević, “Savaşa hazırlanmıyoruz ama hazırlıksız da olmamalıyız.” dedi. “Priştine ile diyaloğumuzu sürdürmeye hazırız.”
Hazırlık durumunun pratikte ne anlama geldiği açık değildi. Sırp lider, Belgrad’ın bağımsızlığını tanımadığı Kosova’yla tansiyon yükseldiğinde sert bir şekilde kükremeye meyilli oldu.
AB Kosova ve Sırbistan’a, ikisinin 27 ulustan oluşan bloğa üyelik yolunda ilerlemek istiyorlarsa ilişkileri normalleştirmeleri gerektiğini söyledi.
Brüksel ve Washington, Ukrayna’daki savaşla ilgili belirsizliklerden ve Sırbistan’ın Rusya ile yakın bağlarının sorunları ağırlaştırabileceğinden korkarak yakın zamanda arabuluculuk çabalarını hızlandırdı.
Yaz aylarında, Sırbistan ve Kosova’nın birbirlerinin kimlik belgelerini ve araba plakalarını tanımayı reddetmeleri üzerine sorun artmaya başladı.
Kuzeyde yaşayan Kosovalı Sırplar, hareketi protesto etmek için barikatlar kurdular, hava saldırısı sirenleri çaldılar ve havaya ateş açtılar.
Uluslararası toplum erteleme istiyor
Haziran ayında Kosova, Sırp plakalı araçların Kosovalı araçlarla değiştirilmesini gerektiren bir yasa çıkardı.
Ancak AB ve ABD’den gelen baskı ve Sırp nüfusun yoğun olduğu kuzeydeki gerilimin ardından, uygulamayı 1 Kasım’a ertelemeyi kabul etti.
Tedbir Salı günü yürürlüğe girerken, Kosovalı yetkililer uygulamanın kademeli olacağını söylediler.
Kasım ayının ilk üç haftasında kurallara uymayan sürücüler uyarı alacak. Bundan sonra para cezasına çarptırılacaklar ve Ocak ayının sonundan itibaren yalnızca yeni geçici plakalı araçların dolaşmasına izin verilecek.
Eski plakalara izin verilmeyeceği ve sürücülerin araçlarına el konulma riskini göze alabilecekleri son tarih 21 Nisan olarak belirlendi.
Kosova İçişleri Bakanı Xhelal Sveçla Salı günü etnik Sırpları uymaya ve “siyasi çıkarların piyonları” olarak kalmamaya çağırdı.
Geçen hafta Sveçla, sadece 20 Sırp’ın plaka değiştirdiğini söyledi. Geçiş yapmaya karar verenlere en az üç saldırı bildirildi, arabaların ateşe verildiği söyleniyor.
Kosova’nın 2008 bağımsızlığı çoğu AB ülkesi ve ABD tarafından tanınırken, Sırbistan eski eyaleti elinde tutmak için Rusya ve Çin’in desteğine güveniyor.
Belgrad, 1999’da, diktatör Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević rejiminin onlarca yıldır uyguladığı baskının ardından, NATO’nun ülkeyi etnik Arnavut isyancılara uyguladığı acımasız baskıyı durdurmak için bombalamasının ardından Kosova üzerindeki kontrolünü kaybetti.
NATO’nun Kosova’da bir barışı koruma misyonu var ve herhangi bir Sırp askeri müdahalesi, Balkanları 1990’larda bir dizi savaşa sürükleyen yaygın gerilimleri yeniden canlandırma riskini taşır.
Belgrad defalarca, Kosova’daki ihtilafı fiilen sona erdiren 1999 Kumanovo Anlaşmasına saygı duymayı planladığını ve Sırp tarafının eski eyaletinden çekilmesini ve gelecekte ordusuyla birlikte topraklarına girmeme taahhüdünü verdiğini söyledi.
Kamu yayın kuruluşu RTS, insansız hava araçlarının savaş uçakları hedeflerine ulaşmadan önce Sırp hava sahasını terk ettiğini bildirdi.
Başbakan Ana Brnabić Salı akşamı RTS’ye verdiği röportajda, insansız hava araçlarının sınırın Sırp tarafında bir askeri mevziyi ve iki kışlayı gözlemlerken tespit edildiğini ve insansız cihazların kökeni hakkında spekülasyon yapmak istemediğini söyledi.
Emrin insansız hava araçlarını görüldüğü yerde vurmak olduğunu ve Sırp makamlarının bölgeyi daha fazla izleyeceklerini vurguladı.
Brnabić, “Bu şeyler olmaya devam ederse, diğer tüm ülkeler gibi bu tür uçakları da düşüreceğiz.” dedi.
Drone gözlemleri bağımsız olarak doğrulanamadı.
Plaka sırası devam ediyor
Bir insansız hava aracı saldırısı haberi, Vučić’in Kosova sınırındaki Sırp birliklerini, iki Balkan ülkesi arasındaki gerilimi daha da tırmandırmakla tehdit eden araba plakaları konusunda yüksek alarm durumuna geçirmesinin ardından geldi.
Daha önce, Priştine’deki yetkililer, Sırbistan’ın eski bir eyaleti olan Kosova’da yaşayan etnik Sırp azınlığın üyelerinin araç plakalarını Kosovalılarla değiştirmelerini talep eden bir uyarı yayınlamıştı.
Uyarı, Avrupa Birliği ve ABD’nin bu tür bir şartı erteleme çağrılarına rağmen geldi.
Sırbistan Savunma Bakanı Milos Vučević, Kosova’nın hareketine yanıt olarak, Sırbistan silahlı kuvvetlerinin baş komutanı olan Vučić’in orduyu “hazırlık” durumuna getirdiğini söyledi.
Vučević, “Savaşa hazırlanmıyoruz ama hazırlıksız da olmamalıyız.” dedi. “Priştine ile diyaloğumuzu sürdürmeye hazırız.”
Hazırlık durumunun pratikte ne anlama geldiği açık değildi. Sırp lider, Belgrad’ın bağımsızlığını tanımadığı Kosova’yla tansiyon yükseldiğinde sert bir şekilde kükremeye meyilli oldu.
AB Kosova ve Sırbistan’a, ikisinin 27 ulustan oluşan bloğa üyelik yolunda ilerlemek istiyorlarsa ilişkileri normalleştirmeleri gerektiğini söyledi.
Brüksel ve Washington, Ukrayna’daki savaşla ilgili belirsizliklerden ve Sırbistan’ın Rusya ile yakın bağlarının sorunları ağırlaştırabileceğinden korkarak yakın zamanda arabuluculuk çabalarını hızlandırdı.
Yaz aylarında, Sırbistan ve Kosova’nın birbirlerinin kimlik belgelerini ve araba plakalarını tanımayı reddetmeleri üzerine sorun artmaya başladı.
Kuzeyde yaşayan Kosovalı Sırplar, hareketi protesto etmek için barikatlar kurdular, hava saldırısı sirenleri çaldılar ve havaya ateş açtılar.
Uluslararası toplum erteleme istiyor
Haziran ayında Kosova, Sırp plakalı araçların Kosovalı araçlarla değiştirilmesini gerektiren bir yasa çıkardı.
Ancak AB ve ABD’den gelen baskı ve Sırp nüfusun yoğun olduğu kuzeydeki gerilimin ardından, uygulamayı 1 Kasım’a ertelemeyi kabul etti.
Tedbir Salı günü yürürlüğe girerken, Kosovalı yetkililer uygulamanın kademeli olacağını söylediler.
Kasım ayının ilk üç haftasında kurallara uymayan sürücüler uyarı alacak. Bundan sonra para cezasına çarptırılacaklar ve Ocak ayının sonundan itibaren yalnızca yeni geçici plakalı araçların dolaşmasına izin verilecek.
Eski plakalara izin verilmeyeceği ve sürücülerin araçlarına el konulma riskini göze alabilecekleri son tarih 21 Nisan olarak belirlendi.
Kosova İçişleri Bakanı Xhelal Sveçla Salı günü etnik Sırpları uymaya ve “siyasi çıkarların piyonları” olarak kalmamaya çağırdı.
Geçen hafta Sveçla, sadece 20 Sırp’ın plaka değiştirdiğini söyledi. Geçiş yapmaya karar verenlere en az üç saldırı bildirildi, arabaların ateşe verildiği söyleniyor.
Kosova’nın 2008 bağımsızlığı çoğu AB ülkesi ve ABD tarafından tanınırken, Sırbistan eski eyaleti elinde tutmak için Rusya ve Çin’in desteğine güveniyor.
Belgrad, 1999’da, diktatör Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević rejiminin onlarca yıldır uyguladığı baskının ardından, NATO’nun ülkeyi etnik Arnavut isyancılara uyguladığı acımasız baskıyı durdurmak için bombalamasının ardından Kosova üzerindeki kontrolünü kaybetti.
NATO’nun Kosova’da bir barışı koruma misyonu var ve herhangi bir Sırp askeri müdahalesi, Balkanları 1990’larda bir dizi savaşa sürükleyen yaygın gerilimleri yeniden canlandırma riskini taşır.
Belgrad defalarca, Kosova’daki ihtilafı fiilen sona erdiren 1999 Kumanovo Anlaşmasına saygı duymayı planladığını ve Sırp tarafının eski eyaletinden çekilmesini ve gelecekte ordusuyla birlikte topraklarına girmeme taahhüdünü verdiğini söyledi.