Farklı medeniyetlerden izler taşıyan, tarihi varlıkları ve kültürel yapısıyla dikkati çeken “hoşgörü kenti” Mardin’de, telkari (ince gümüş tellerin birleştirilerek işlenmesi) sanatının geçmişi milattan evvel 3 bin yıl öncesine dayanıyor.
Bilhassa Artuklu ile Midyat ilçesinde yaşayan ve büyük kısmı Süryanilerden oluşan telkari ustaları, ince tel halinde çekilen gümüşü maharetli ellerinde işleyerek çeşitli takılar ve süs eşyaları ortaya çıkarıyor.
Kadim kentin 5 bin yıllık sanatı telkari imalinde geçmişte yüzlerce ustanın çalıştığı 45’i aşkın atölye bulunurken, bugün Artuklu ve Midyat’ta sadece 5 atölye faaliyet gösteriyor.
Midyat Kaymakamlığının müracaatıyla geçen yıl Türk Patent ve Marka Kurumunca coğrafik işaret evrakıyla tescillenen telkari sanatı, kurum ve kuruluşların takviyesiyle gelecek kuşaklara aktarılmaya çalışılıyor.
Mardin Olgunlaşma Enstitüsü başta olmak üzere halk eğitimi merkezleri, Artuklu Üniversitesi Midyat Meslek Yüksekokulu Kuyumculuk ve Takı Tasarım Kısmı, Artuklu Belediyesi ve Dicle Kalkınma Ajansı (DİKA) iş birliğiyle açılan Mardin Tasarım ve İnovasyon Merkezinde telkari sanatının yaşatılması için çeşitli projeler hazırlanıyor.
Süryani telkari ustası Aday Gürkan, 12 yaşındayken başladığı telkari sanatını 19 yıldır sürdürdüğünü söylemiş oldu.
Midyat’ta ağabeylerinin yanında başladığı telkaride 12 farklı ustadan eğitim aldığını kaydeden Gürkan, hem de Gaziantep Üniversitesi Kuyumculuk ve Takı Tasarımı Kısmı’ndan mezun olduğunu belirtti.
“Yeni dizaynlar çıkarıyorum”
Telkarinin, tellerle bir bütün oluşturma sanatı olduğunu anlatan Gürkan, “Geçmişi milattan evvel 3 binli senelera kadar dayanıyor. Musul’da birinci örneklerine rastlanıyor. İpek Yolu’nun buradan geçmesiyle bu coğrafyaya yerleşiyor. Ustalar bunu sahipleniyor. bu türlü günümüze kadar devam ediyor.” sözlerini kullandı.
Güç ve sabır isteyen telkari sanatında teknoloji ve fabrikaların seri üretiminin el işçiliğini bitirme noktasına getirdiğine dikkati çeken Gürkan, şu biçimde konuştu:
“Kendimi bu noktada geliştiriyorum. Farklı dizaynlar, eserler çıkarıyoruz. Bu mesleği yaşatmak ismine tekrar ilgi görmesi için tek deva bu. Farklılık yaratmak gerekiyor ki yaşatalım. Bu sanat aşkı bende çocuklukta başladı. Bir biçimde aşılandı bize. Artık hayatımızın bir modülü oldu. Şimdiye kadar 3 kişi yetiştirdim. Kendine ‘ustayım’ diyebilmen için seni geçecek ustalar yetiştirmek lazım.”
“İnce personellik gerektiriyor”
Kadın telkari ustası Leyla Yıldan da 8 yıldır bu sanatla ilgilendiğini söylemiş oldu.
Çok zahmetli ve sabır isteyen mesleğini yaşatmak ve gelecek jenerasyonlara aktarmak istediğini belirten Yıldan, şunları kaydetti:
“Çok severek yaptığım bir iş. İnce personellik gerektiriyor. İşin başında yapamayacağı düşündüm. Başladıktan daha sonra zevkle ve keyifle yapıyorum. Bu mesleği yapmak yetmiyor, geleceğe aktarabilmek için yeni ustalar yetiştirmemiz lazım. Biz de elimizden geleni yapacağız.”
Bedel, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafınca enstitülerine ilişkin 265 özgün dizaynın tescilinin yapıldığını bildirerek, “100 tasarım için de tescil başvurunda bulunacağız. Bunların da tescillenmesi halinde toplam tescilli eserimiz 365’e çıkacak. Bunların içinde çoğunluğu gümüş telkari eserleri. Tescil çalışmalarımızı yıl boyunca devam ettiriyoruz.” diye konuştu.
Bilhassa Artuklu ile Midyat ilçesinde yaşayan ve büyük kısmı Süryanilerden oluşan telkari ustaları, ince tel halinde çekilen gümüşü maharetli ellerinde işleyerek çeşitli takılar ve süs eşyaları ortaya çıkarıyor.
Kadim kentin 5 bin yıllık sanatı telkari imalinde geçmişte yüzlerce ustanın çalıştığı 45’i aşkın atölye bulunurken, bugün Artuklu ve Midyat’ta sadece 5 atölye faaliyet gösteriyor.
Midyat Kaymakamlığının müracaatıyla geçen yıl Türk Patent ve Marka Kurumunca coğrafik işaret evrakıyla tescillenen telkari sanatı, kurum ve kuruluşların takviyesiyle gelecek kuşaklara aktarılmaya çalışılıyor.
Mardin Olgunlaşma Enstitüsü başta olmak üzere halk eğitimi merkezleri, Artuklu Üniversitesi Midyat Meslek Yüksekokulu Kuyumculuk ve Takı Tasarım Kısmı, Artuklu Belediyesi ve Dicle Kalkınma Ajansı (DİKA) iş birliğiyle açılan Mardin Tasarım ve İnovasyon Merkezinde telkari sanatının yaşatılması için çeşitli projeler hazırlanıyor.
Süryani telkari ustası Aday Gürkan, 12 yaşındayken başladığı telkari sanatını 19 yıldır sürdürdüğünü söylemiş oldu.
Midyat’ta ağabeylerinin yanında başladığı telkaride 12 farklı ustadan eğitim aldığını kaydeden Gürkan, hem de Gaziantep Üniversitesi Kuyumculuk ve Takı Tasarımı Kısmı’ndan mezun olduğunu belirtti.
“Yeni dizaynlar çıkarıyorum”
Telkarinin, tellerle bir bütün oluşturma sanatı olduğunu anlatan Gürkan, “Geçmişi milattan evvel 3 binli senelera kadar dayanıyor. Musul’da birinci örneklerine rastlanıyor. İpek Yolu’nun buradan geçmesiyle bu coğrafyaya yerleşiyor. Ustalar bunu sahipleniyor. bu türlü günümüze kadar devam ediyor.” sözlerini kullandı.
Güç ve sabır isteyen telkari sanatında teknoloji ve fabrikaların seri üretiminin el işçiliğini bitirme noktasına getirdiğine dikkati çeken Gürkan, şu biçimde konuştu:
“Kendimi bu noktada geliştiriyorum. Farklı dizaynlar, eserler çıkarıyoruz. Bu mesleği yaşatmak ismine tekrar ilgi görmesi için tek deva bu. Farklılık yaratmak gerekiyor ki yaşatalım. Bu sanat aşkı bende çocuklukta başladı. Bir biçimde aşılandı bize. Artık hayatımızın bir modülü oldu. Şimdiye kadar 3 kişi yetiştirdim. Kendine ‘ustayım’ diyebilmen için seni geçecek ustalar yetiştirmek lazım.”
“İnce personellik gerektiriyor”
Kadın telkari ustası Leyla Yıldan da 8 yıldır bu sanatla ilgilendiğini söylemiş oldu.
Çok zahmetli ve sabır isteyen mesleğini yaşatmak ve gelecek jenerasyonlara aktarmak istediğini belirten Yıldan, şunları kaydetti:
“Çok severek yaptığım bir iş. İnce personellik gerektiriyor. İşin başında yapamayacağı düşündüm. Başladıktan daha sonra zevkle ve keyifle yapıyorum. Bu mesleği yapmak yetmiyor, geleceğe aktarabilmek için yeni ustalar yetiştirmemiz lazım. Biz de elimizden geleni yapacağız.”
Bedel, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafınca enstitülerine ilişkin 265 özgün dizaynın tescilinin yapıldığını bildirerek, “100 tasarım için de tescil başvurunda bulunacağız. Bunların da tescillenmesi halinde toplam tescilli eserimiz 365’e çıkacak. Bunların içinde çoğunluğu gümüş telkari eserleri. Tescil çalışmalarımızı yıl boyunca devam ettiriyoruz.” diye konuştu.