1. NATO başkanı Ukrayna’nın daha geniş bir savaşa yol açabileceğinden korkuyor
NATO başkanı Cuma günü yayınlanan bir röportajda Ukrayna’daki savaşın kontrolden çıkıp Rusya ile NATO arasında topyekun bir çatışmaya dönüşebileceğinden duyduğu endişeyi dile getirdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Norveçli yayın kuruluşu NRK’ya yaptığı açıklamada, “İşler ters giderse, korkunç derecede ters gidebilir” dedi.
“Ukrayna’da korkunç bir savaş var. Bu aynı zamanda tam teşekküllü bir savaşa dönüşebilecek ve NATO ile Rusya arasında büyük bir savaşa dönüşebilecek bir savaş” dedi. “Bunu önlemek için her gün bunun üzerinde çalışıyoruz.”
Norveç’in eski bir başbakanı olan Stoltenberg, röportajda “tam teşekküllü bir savaşın olası olduğuna şüphe yok” dedi.
“Avrupa’da daha fazla ülkeyi ilgilendiren ve Avrupa’da tam teşekküllü bir savaşa dönüşen” bir çatışmadan kaçınmanın önemli olduğunu da sözlerine ekledi.
Kremlin defalarca NATO müttefiklerini Ukrayna’ya silah sağlayarak, birliklerini eğiterek ve Rus kuvvetlerine saldırmak için askeri istihbarat sağlayarak etkin bir şekilde çatışmaya taraf olmakla suçladı.
Ukrayna, istenmeyen bir işgalci ve saldırgana karşı özgürlük için savaştığını söylüyor.
2. ABD, Rusya-İran ortaklığından endişe duyuyor
Beyaz Saray, Cuma günü Tahran ile Moskova arasında giderek derinleşen “askeri ortaklık” konusunda sert bir uyarı yayınladı.
Rusya, Ukrayna’daki herhangi birinden askeri desteğe ihtiyacı olduğunu reddetmesine rağmen, işbirliğini “büyük ölçekli” olarak nitelendirdi.
Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby, Moskova’nın “İran’a eşi görülmemiş düzeyde askeri ve teknik destek sunduğunu” ve bunun “ilişkilerini tam bir savunma ortaklığına dönüştürdüğünü” söyledi.
Bu gelişmenin Ukrayna, İran’ın komşuları ve “uluslararası toplum” için “zararlı” olduğunu sözlerine ekledi ve İran insansız hava araçlarının satın alınması ve dağıtımında aktif olan üç Rus kuruluşuna yaptırımlar duyurdu.
Moskova, kasvetli kış koşullarında uzun süreler boyunca Ukrayna’nın enerji ve su altyapısını felce uğratmak için İran yapımı dronları kullanmakla, elektrik ve siviller için diğer önemli hizmetleri devre dışı bırakmakla suçlanıyor.
Rusya, İran’ın silahlarını kullandığını yalanladı, ancak İranlı bir yetkili daha sonra Rusya’nın Şubat ayında Ukrayna savaşı patlak vermeden önce Moskova’ya silah tedarik ettiğini söyledi.
John Kirby, ABD istihbaratına göre Moskova ve Tahran’ın Rusya’da ortak “öldürücü” İHA üretimine başlamayı planladığını söyledi, proje hakkında daha fazla ayrıntı vermedi.
Sözcü ayrıca İran’ın Rusya’ya “yüzlerce” balistik füze satıp satmamayı düşündüğünü söyledi, bu bilgiler ABD’nin zaten kamuoyuna açıkladı.
17 Ekim 2022’de Ukrayna’nın Kiev kentinde binalara ateş açmadan saniyeler önce gökyüzünde bir insansız hava aracı görülüyor.
Ancak ikili arasındaki savunma işbirliği tek taraflı değil.
IranWire’ın haberine göre Rusya, İran güvenlik güçlerine ülkenin hükümet karşıtı protestoları şiddetle bastırdığı bir dönemde eğitim verdi.
Kirby, önerilen füze satışı ve ortak insansız hava aracı projesine atıfta bulunarak, “İran’ın rotasını değiştirmesini istiyoruz” dedi.
Bu faaliyetleri ortaya çıkarmak ve bozmak için elimizden gelen her yolu kullanacağız” dedi. “Daha fazlasını yapmaya hazırız.”
Cuma öğleden sonra yapılan BM Güvenlik Konseyi toplantısında Rusya, Tahran’dan silah aldığını bir kez daha yalanladı. Beyaz Saray’ın suçlamalarından bahsetmedi.
Rusya’nın BM Büyükelçisi Vasily Nebenzia, “Rus askeri-sanayi kompleksi çok iyi gidiyor ve kimsenin desteğine ihtiyacı yok” dedi. Rusya’nın bu suçlamaları “birkaç kez” “çürüttüğünü” kaydetti.
3. Putin, Rusya’nın düşmanları silahsızlandırmak için önleyici saldırıyı düşünebileceğini söyledi
Vladimir Putin Cuma günü yaptığı açıklamada, Rusya’nın bir düşmanı silahsızlandırmak için önleyici bir saldırı uygulayabileceğini söyledi.
Rusya Devlet Başkanı bu açıklamayı, Kırgızistan’daki bir gazetecinin bu hafta başlarında yaptığı nükleer silah kullanımına ilişkin açıklamasını netleştirmesini istemesinin ardından yaptı.
Putin, nükleer savaş riskinin arttığı uyarısından günler sonra, Moskova’nın Washington’un kendi deyimiyle, bir düşmanın karşılık verme kapasitesini yok eden bir tür ilk saldırı olan önleyici saldırı kavramını benimsemeyi düşündüğünü söyledi.
Çarşamba günü, gazetecilere Moskova’nın atom silahlarını konuşlandıran ilk ülke olmayacağına dair güvence verdi.
Putin, Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’e yaptığı ziyaretin ardından gazetecilere verdiği demeçte, “Birincisi, ABD önleyici saldırı konseptini geliştirdi. İkincisi, [düşmanı] silahsızlandırmayı amaçlayan bir saldırı sistemi geliştiriyorlar” dedi.
Moskova’nın belki de “Amerikalıların kendi güvenliklerini sağlamak için geliştirdiği fikirleri” benimsemeyi düşünmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.
“Sadece düşünüyoruz,” diye ekledi.
Rusya cumhurbaşkanı, ülkesinin nükleer silahları ilk kullanan ülke olmayacağını defalarca ileri sürdü.
Çarşamba günü, “Rusya onları hiçbir koşulda ilk olarak kullanmayacak” dedi.
Ancak hiçbir koşulda onları ilk kullanmazsa, ikinci de kullanmayacak, çünkü bölgemize karşı bir nükleer saldırı durumunda bunları kullanma şansı çok zayıf” dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı, “nükleer silahlarla ilgili herhangi bir tartışma, ne kadar belirsiz olursa olsun, kesinlikle sorumsuzluktur” diyerek bu açıklamaları kınadı.
Rusya’nın Şubat ayında Ukrayna’yı işgal etmesinden sonra, eski Soğuk Savaş siyasetine doğru bir adım olarak nükleer savaş hayaleti uluslararası ilişkilere geri döndü.
4. Litvanya, AB misyonunun bir parçası olarak Ukrayna taburunu eğitecek
Litvanya’nın Savunma Bakanı Valdemaras Rupšys Cuma günü yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği’nin Ukrayna’ya yönelik yeni destek misyonu kapsamında Ukrayna birliklerinden oluşan bir taburu eğitmeye hazırlandığını söyledi.
Polonya ve Almanya liderliğindeki misyon, yaklaşık 15 bin Ukrayna askerinin eğitilmesinin beklendiği Kasım ayında başlatıldı.
Rupšys, Vilnius’ta gazetecilere “Muhtemelen taburlardan birinin eğitimine liderlik edeceğiz” dedi. Litvanya’nın Almanya’da öğretmenlik yapacağını söyledi.
Eğitim savaşa odaklanacak, ancak Litvanya aynı zamanda Ukraynalı askerleri mayın temizleme, mühendislik, mekanik ve askeri-sivil işbirliği gibi alanlarda da eğitiyor.
Almanya ordusu Ana muharebe tankı Leopard 2A6, Ekim 2022’de Litvanya’nın başkenti Vilnius’un kuzeyindeki Pabrade’de düzenlenen NATO askeri tatbikatı ‘Iron Wolf 2022-II’ye katılıyor.
AB Askeri Komitesi Başkanı Robert Brieger dün Litvanya’nın başkentinde yaptığı konuşmada, 16 AB ülkesinin şimdiden Ukrayna askerlerinin eğitimi için destek teklifinde bulunduğunu söyledi.
Birleşik Krallık, neredeyse tüm diğer ülkelerden daha fazla askeri eğitim sağlayarak, yaklaşık 6.000 Ukraynalı sivili İngiliz topraklarında temel eğitimden geçirirken, Fransa yalnızca bir avuç kişiye yardım etti.
Litvanya, İsveç, Finlandiya, Danimarka, Kanada, Hollanda ve Yeni Zelanda ile birlikte İngiltere’nin çabalarına yardımcı olmak için askeri personel gönderdi.
Litvanya daha önce 2023’te yaklaşık 1.500 Ukrayna askerini eğiteceğini açıklamıştı. Cuma günü bahsettiği ve içinde yüzlerce askerin bulunacağı Ukrayna taburu da bu rakamın bir parçası.
Ancak eğitilecek Ukrayna askerlerinin sayısı artabilir.
Rupšys, “Çok esnekiz ve Ukrayna askeri veya siyasi liderliğinden gelen taleplere her zaman hızlı bir şekilde yanıt veriyoruz ve onlar için gerekli eğitimi hızlı bir şekilde organize ediyoruz” dedi.
5. Beyaz Rusya, Ukrayna’nın tahıl ihracatına ilişkin koşulları düşürdü
Bir BM sözcüsüne göre, Beyaz Rusya Cuma günü Birleşmiş Milletler’e hiçbir koşul olmaksızın Ukrayna’dan kendi topraklarından Litvanya limanlarına tahıl geçişine izin vereceğini söyledi.
Müttefiki Rusya tarafından Moskova’nın Ukrayna’yı işgali için bir hazırlık alanı olarak kullanılan Beyaz Rusya, Haziran ayında Ukrayna tahılının ülke üzerinden Baltık Denizi limanlarına gitmesine ancak Beyaz Rusya’nın kuyu.
Ukrayna teklifi kabul etmedi.
BM sözcüsü Stephane Dujarric, Belarus Dışişleri Bakan Yardımcısı Yury Ambrazevich’in Cuma günü New York’ta BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile bir araya gelerek kendisine Ukrayna tahılının geçişi için artık herhangi bir ön koşul olmadığını söylediğini söyledi.
BM sözcüsüne göre Ambrazevich, “hükümetinden şu anda yaptırımlara tabi olan kendi gübre ürünlerini ihraç edebilme taleplerini yineledi.”
Büyük bir küresel potas üreticisi olan Belarus, 2021-2022’de Baltık Denizi’ndeki limanlar aracılığıyla gübre ihracatını kesintiye uğratan sert Batı yaptırımlarından etkilendi.
Temmuz ayında BM ve Türkiye, savaşın başlamasından bu yana durmuş olan Ukrayna’nın Karadeniz’deki tahıl sevkiyatını yeniden başlatmak ve Rusya’nın gıda ve gübre sevkiyatını kolaylaştırmak için Rusya ve Ukrayna ile bir anlaşma yaptı.
BM, Ukrayna’daki bir Karadeniz limanına bir boru hattı yoluyla Rusya’nın önemli bir gübre bileşeni olan amonyak ihracatını sürdürmek için hâlâ çalışıyor.
BM, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının bir “gıda krizini” kötüleştirdiğini ve yaklaşık 47 milyon insanı “akut açlığa” ittiğini söyledi.
NATO başkanı Cuma günü yayınlanan bir röportajda Ukrayna’daki savaşın kontrolden çıkıp Rusya ile NATO arasında topyekun bir çatışmaya dönüşebileceğinden duyduğu endişeyi dile getirdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Norveçli yayın kuruluşu NRK’ya yaptığı açıklamada, “İşler ters giderse, korkunç derecede ters gidebilir” dedi.
“Ukrayna’da korkunç bir savaş var. Bu aynı zamanda tam teşekküllü bir savaşa dönüşebilecek ve NATO ile Rusya arasında büyük bir savaşa dönüşebilecek bir savaş” dedi. “Bunu önlemek için her gün bunun üzerinde çalışıyoruz.”
Norveç’in eski bir başbakanı olan Stoltenberg, röportajda “tam teşekküllü bir savaşın olası olduğuna şüphe yok” dedi.
“Avrupa’da daha fazla ülkeyi ilgilendiren ve Avrupa’da tam teşekküllü bir savaşa dönüşen” bir çatışmadan kaçınmanın önemli olduğunu da sözlerine ekledi.
Kremlin defalarca NATO müttefiklerini Ukrayna’ya silah sağlayarak, birliklerini eğiterek ve Rus kuvvetlerine saldırmak için askeri istihbarat sağlayarak etkin bir şekilde çatışmaya taraf olmakla suçladı.
Ukrayna, istenmeyen bir işgalci ve saldırgana karşı özgürlük için savaştığını söylüyor.
2. ABD, Rusya-İran ortaklığından endişe duyuyor
Beyaz Saray, Cuma günü Tahran ile Moskova arasında giderek derinleşen “askeri ortaklık” konusunda sert bir uyarı yayınladı.
Rusya, Ukrayna’daki herhangi birinden askeri desteğe ihtiyacı olduğunu reddetmesine rağmen, işbirliğini “büyük ölçekli” olarak nitelendirdi.
Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby, Moskova’nın “İran’a eşi görülmemiş düzeyde askeri ve teknik destek sunduğunu” ve bunun “ilişkilerini tam bir savunma ortaklığına dönüştürdüğünü” söyledi.
Bu gelişmenin Ukrayna, İran’ın komşuları ve “uluslararası toplum” için “zararlı” olduğunu sözlerine ekledi ve İran insansız hava araçlarının satın alınması ve dağıtımında aktif olan üç Rus kuruluşuna yaptırımlar duyurdu.
Moskova, kasvetli kış koşullarında uzun süreler boyunca Ukrayna’nın enerji ve su altyapısını felce uğratmak için İran yapımı dronları kullanmakla, elektrik ve siviller için diğer önemli hizmetleri devre dışı bırakmakla suçlanıyor.
Rusya, İran’ın silahlarını kullandığını yalanladı, ancak İranlı bir yetkili daha sonra Rusya’nın Şubat ayında Ukrayna savaşı patlak vermeden önce Moskova’ya silah tedarik ettiğini söyledi.
John Kirby, ABD istihbaratına göre Moskova ve Tahran’ın Rusya’da ortak “öldürücü” İHA üretimine başlamayı planladığını söyledi, proje hakkında daha fazla ayrıntı vermedi.
Sözcü ayrıca İran’ın Rusya’ya “yüzlerce” balistik füze satıp satmamayı düşündüğünü söyledi, bu bilgiler ABD’nin zaten kamuoyuna açıkladı.
17 Ekim 2022’de Ukrayna’nın Kiev kentinde binalara ateş açmadan saniyeler önce gökyüzünde bir insansız hava aracı görülüyor.
Ancak ikili arasındaki savunma işbirliği tek taraflı değil.
IranWire’ın haberine göre Rusya, İran güvenlik güçlerine ülkenin hükümet karşıtı protestoları şiddetle bastırdığı bir dönemde eğitim verdi.
Kirby, önerilen füze satışı ve ortak insansız hava aracı projesine atıfta bulunarak, “İran’ın rotasını değiştirmesini istiyoruz” dedi.
Bu faaliyetleri ortaya çıkarmak ve bozmak için elimizden gelen her yolu kullanacağız” dedi. “Daha fazlasını yapmaya hazırız.”
Cuma öğleden sonra yapılan BM Güvenlik Konseyi toplantısında Rusya, Tahran’dan silah aldığını bir kez daha yalanladı. Beyaz Saray’ın suçlamalarından bahsetmedi.
Rusya’nın BM Büyükelçisi Vasily Nebenzia, “Rus askeri-sanayi kompleksi çok iyi gidiyor ve kimsenin desteğine ihtiyacı yok” dedi. Rusya’nın bu suçlamaları “birkaç kez” “çürüttüğünü” kaydetti.
3. Putin, Rusya’nın düşmanları silahsızlandırmak için önleyici saldırıyı düşünebileceğini söyledi
Vladimir Putin Cuma günü yaptığı açıklamada, Rusya’nın bir düşmanı silahsızlandırmak için önleyici bir saldırı uygulayabileceğini söyledi.
Rusya Devlet Başkanı bu açıklamayı, Kırgızistan’daki bir gazetecinin bu hafta başlarında yaptığı nükleer silah kullanımına ilişkin açıklamasını netleştirmesini istemesinin ardından yaptı.
Putin, nükleer savaş riskinin arttığı uyarısından günler sonra, Moskova’nın Washington’un kendi deyimiyle, bir düşmanın karşılık verme kapasitesini yok eden bir tür ilk saldırı olan önleyici saldırı kavramını benimsemeyi düşündüğünü söyledi.
Çarşamba günü, gazetecilere Moskova’nın atom silahlarını konuşlandıran ilk ülke olmayacağına dair güvence verdi.
Putin, Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’e yaptığı ziyaretin ardından gazetecilere verdiği demeçte, “Birincisi, ABD önleyici saldırı konseptini geliştirdi. İkincisi, [düşmanı] silahsızlandırmayı amaçlayan bir saldırı sistemi geliştiriyorlar” dedi.
Moskova’nın belki de “Amerikalıların kendi güvenliklerini sağlamak için geliştirdiği fikirleri” benimsemeyi düşünmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.
“Sadece düşünüyoruz,” diye ekledi.
Rusya cumhurbaşkanı, ülkesinin nükleer silahları ilk kullanan ülke olmayacağını defalarca ileri sürdü.
Çarşamba günü, “Rusya onları hiçbir koşulda ilk olarak kullanmayacak” dedi.
Ancak hiçbir koşulda onları ilk kullanmazsa, ikinci de kullanmayacak, çünkü bölgemize karşı bir nükleer saldırı durumunda bunları kullanma şansı çok zayıf” dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı, “nükleer silahlarla ilgili herhangi bir tartışma, ne kadar belirsiz olursa olsun, kesinlikle sorumsuzluktur” diyerek bu açıklamaları kınadı.
Rusya’nın Şubat ayında Ukrayna’yı işgal etmesinden sonra, eski Soğuk Savaş siyasetine doğru bir adım olarak nükleer savaş hayaleti uluslararası ilişkilere geri döndü.
4. Litvanya, AB misyonunun bir parçası olarak Ukrayna taburunu eğitecek
Litvanya’nın Savunma Bakanı Valdemaras Rupšys Cuma günü yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği’nin Ukrayna’ya yönelik yeni destek misyonu kapsamında Ukrayna birliklerinden oluşan bir taburu eğitmeye hazırlandığını söyledi.
Polonya ve Almanya liderliğindeki misyon, yaklaşık 15 bin Ukrayna askerinin eğitilmesinin beklendiği Kasım ayında başlatıldı.
Rupšys, Vilnius’ta gazetecilere “Muhtemelen taburlardan birinin eğitimine liderlik edeceğiz” dedi. Litvanya’nın Almanya’da öğretmenlik yapacağını söyledi.
Eğitim savaşa odaklanacak, ancak Litvanya aynı zamanda Ukraynalı askerleri mayın temizleme, mühendislik, mekanik ve askeri-sivil işbirliği gibi alanlarda da eğitiyor.
Almanya ordusu Ana muharebe tankı Leopard 2A6, Ekim 2022’de Litvanya’nın başkenti Vilnius’un kuzeyindeki Pabrade’de düzenlenen NATO askeri tatbikatı ‘Iron Wolf 2022-II’ye katılıyor.
AB Askeri Komitesi Başkanı Robert Brieger dün Litvanya’nın başkentinde yaptığı konuşmada, 16 AB ülkesinin şimdiden Ukrayna askerlerinin eğitimi için destek teklifinde bulunduğunu söyledi.
Birleşik Krallık, neredeyse tüm diğer ülkelerden daha fazla askeri eğitim sağlayarak, yaklaşık 6.000 Ukraynalı sivili İngiliz topraklarında temel eğitimden geçirirken, Fransa yalnızca bir avuç kişiye yardım etti.
Litvanya, İsveç, Finlandiya, Danimarka, Kanada, Hollanda ve Yeni Zelanda ile birlikte İngiltere’nin çabalarına yardımcı olmak için askeri personel gönderdi.
Litvanya daha önce 2023’te yaklaşık 1.500 Ukrayna askerini eğiteceğini açıklamıştı. Cuma günü bahsettiği ve içinde yüzlerce askerin bulunacağı Ukrayna taburu da bu rakamın bir parçası.
Ancak eğitilecek Ukrayna askerlerinin sayısı artabilir.
Rupšys, “Çok esnekiz ve Ukrayna askeri veya siyasi liderliğinden gelen taleplere her zaman hızlı bir şekilde yanıt veriyoruz ve onlar için gerekli eğitimi hızlı bir şekilde organize ediyoruz” dedi.
5. Beyaz Rusya, Ukrayna’nın tahıl ihracatına ilişkin koşulları düşürdü
Bir BM sözcüsüne göre, Beyaz Rusya Cuma günü Birleşmiş Milletler’e hiçbir koşul olmaksızın Ukrayna’dan kendi topraklarından Litvanya limanlarına tahıl geçişine izin vereceğini söyledi.
Müttefiki Rusya tarafından Moskova’nın Ukrayna’yı işgali için bir hazırlık alanı olarak kullanılan Beyaz Rusya, Haziran ayında Ukrayna tahılının ülke üzerinden Baltık Denizi limanlarına gitmesine ancak Beyaz Rusya’nın kuyu.
Ukrayna teklifi kabul etmedi.
BM sözcüsü Stephane Dujarric, Belarus Dışişleri Bakan Yardımcısı Yury Ambrazevich’in Cuma günü New York’ta BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile bir araya gelerek kendisine Ukrayna tahılının geçişi için artık herhangi bir ön koşul olmadığını söylediğini söyledi.
BM sözcüsüne göre Ambrazevich, “hükümetinden şu anda yaptırımlara tabi olan kendi gübre ürünlerini ihraç edebilme taleplerini yineledi.”
Büyük bir küresel potas üreticisi olan Belarus, 2021-2022’de Baltık Denizi’ndeki limanlar aracılığıyla gübre ihracatını kesintiye uğratan sert Batı yaptırımlarından etkilendi.
Temmuz ayında BM ve Türkiye, savaşın başlamasından bu yana durmuş olan Ukrayna’nın Karadeniz’deki tahıl sevkiyatını yeniden başlatmak ve Rusya’nın gıda ve gübre sevkiyatını kolaylaştırmak için Rusya ve Ukrayna ile bir anlaşma yaptı.
BM, Ukrayna’daki bir Karadeniz limanına bir boru hattı yoluyla Rusya’nın önemli bir gübre bileşeni olan amonyak ihracatını sürdürmek için hâlâ çalışıyor.
BM, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının bir “gıda krizini” kötüleştirdiğini ve yaklaşık 47 milyon insanı “akut açlığa” ittiğini söyledi.