Tüm dünyanın dikkati ABD ve NATO’nun genişleme projesi üzerinden Ukrayna’ya ve Rusya’ya çevrilmişken, 2014’den bu yana dondurulmuş biçimdeki bu krizin niye bugün alevlendiği soruları öne çıkıyor. Biden idaresinin 2021’de iş başına gelmesiyle Avrupa topraklarında ‘Ukrayna’ Asya’da ise ‘Tayvan’ı merkezine alan bir kriz hali belirdi. ABD idaresinin ‘hegemonya yitimi’ yaşadığı tartışmaları eşliğinde iki cephede birden giriştiği tırmandırma ataklarıyla ‘büyük güç mücadelesinin’ nereye gideceği merak ediliyor.
ABD’nin ‘hegemonya restorasyonu’ gayretlerini Cumhuriyet gazetesi muharriri, iktisatçı Ergin Yıldızoğlu ile konuştuk.
‘Buradaki kavram ‘tehlike kalktı’ meselesi’
Ergin Yıldızoğlu’na bakılırsa, İkinci Dünya Savaşı daha sonrası özel pozisyona geçerek hegemonyasını tesis eden ABD, Soğuk Savaş daha sonrasında vakit ortasında Çin, Rusya ve Almanya da dahil Avrupa ülkelerinin yöneldiği ‘oldukca kutupluluk’ karşısında hegemonya tesisinde zorlanmaya başladı. ABD’nin akabinde ‘hegemonya restorasyonu’ nasıl yönetileceğini sorunu yaşadığını belirten Yıldızoğlu, yöneticilerin hem kendi ortasında uyuşmazlıklar yaşadığını tıpkı vakitte tarihî olarak karşı karşıya kaldıkları sorunu kavramakta kuvvetlik çektiğini vurguladı:
“Biden ile birlikte iki parametreyi daha göz önüne almamız lazım. Birincisi Çin, başkası de Rusya’nın kendi yakın etrafı üzerinde tesirini artırmaya devam etmesi. Suriye ve Kazakistan’da başarılı oldu. Ukrayna, Rusya açısından çözümlenmiş bir sorun. ötürüsıyla Rusya açısından gündeme geleceği daha Putin’in 2007’deki Münih konuşmasından beri belirli bir şeydi. Amerika’da şöyleki bir sorun var. Dünyadaki pozisyonunu nasıl yöneteceği konusunda hem idare ortasında türlü uyuşmazlıklar var tıpkı vakitte tarihi olarak karşı karşıya kaldıkları sorunu kavramakta zorluk var ya da milletlerarası anlayışı buna epeyce müsaade vermiyor. İkinci Dünya Savaşı daha sonrasında Amerika epey özel bir pozisyondaydı; ekonomik, askeri ve siyasi olarak en azından Avrupa ve öteki ülkelerin geleceklerine biçim verecek durumdaydı. Hem mali olarak yardım etmek tıpkı vakitte ekonomik model sunmak durumundaydı, tıpkı vakitte komünizm karşısında kendilerini anlatmalarına yardımcı olacak ‘özgür dünya’, ‘demokrasi’ üzere bir telaffuz sunma kapasitesine sahipti. Bunlara bakınca karşımızda şunu görüyoruz; Amerikan liderliği doğal şartların ortasından çıkarak kabul edilmiş bir liderlik, buna hegemonya diyoruz. Bu bir taraftan Amerika’nın askeri gücüne dayanıyor öbür taraftan da ekonomik, ideolojik liderliğine dayanıyor. Bu ortam kaybolduktan daha sonra buraya geri dönmek imkansız. daha sonrasındaki süreç ortasında Avrupa Birliği şekillendi. Sovyetler yıkıldığında Amerika’nın ileri gerçek bir atılımı oldu. Tek kutuplu dünya oluştu, ötürüsıyla ‘tek hegemonyacı benim’ dedi lakin bunu kimseye anlatamadı. Rusya, Almanya dahil Avrupa ülkeleri ve Çin, ‘Tehlike kalktığına göre epey kutuplu olmalıyız’ dediler. Buradaki kavram ‘tehlike kalktı’ sıkıntısı. Amerika, hegemonyasını bir diğer tehlikenin varlığı karşısında inşa edebildi. Tarihteki büyük hegemonyalar daima bir diğerini dışlayarak onun saldırısından korkutarak, birilerini bir ortaya toplayabilmek kararında ortaya çıkmıştır. Amerika da ‘kızıl tehlike’ye karşı NATO’yu inşa ederek Avrupa, Japonya ve Avustralya’yı, eski sömürgeleri kapitalist ülkeleri kendi şemsiyesi altında topladı. Tehlike kalkınca Amerika’nın bütün kapris ve dileklerine, Avrupa’daki askeri varlığına, doların hakimiyetine karşı kapitalist ülkeler kendi çıkarlarını öne çıkarmaya başlayacaklar. Zira hükümetleri halkların talepleri de sıkıştırıyor. Ekonomik krize gelmeye başlamışız 1970’lerde. daha sonrasında sorun Amerika açısından hegemonyamı nasıl restore ederim sorunu.”
‘Stratejik olarak biri bunu tampon olarak görmek istiyor, öbürü tamponu ortadan kaldırıp genişlemek ve hududuna dayanmak’
ABD’nin Bush periyodunda ‘hegemonya restorasyonunu’ yalnızca şiddet ve askeri hakimiyete dayandırdığını ve bunun geri teptiğini belirten Yıldızoğlu, kademe kademe geri çekilirken ‘düşman yaratma’ gereksinimi hissettiğini vurguladı. Yıldızoğlu’na göre, Avrupa’da bunu yapabilmek için Rusya ‘kullanışlı bir düşman’ görüldü. Rusya’nın çözülmemiş sorunu Ukrayna da bunun bir aracı:
“Bush periyodunda yalnızca şiddete ve askeri hakimiyete dayanarak yapmayı denediler. bir daha tepti. Hem itibar kaybı öbür taraftan ‘asker yıkar lakin yerine bir şey koyamaz’ durumu ortaya çıktı ve kademe kademe geriye çekildi. Sanki rakipler ve dostlarımızla bir ortaya gelebilir miyiz lakin bir düşman lazım. Avrupa’da bunu yapabilmek için Rusya, kullanışlı bir düşman olarak duruyor. Rusya da aslına bakarsanız kendi bölgesel hegemonyasını sağlamaya çalıştığı için bunu sunmak da kolaylaşıyor, Ukrayna da bunun bir aracı. Ekonomik, siyasi ve nüfuz olarak Ukrayna, Rusya’nın hiç bir işine yaramaz. Avrupa’nın da hiç bir işine yaramaz. Fakir, gariban, tahminen buğdayı olan bir ülke. Lakin stratejik olarak biri bunu tampon olarak görmek istiyor, öbürü tamponu ortadan kaldırıp genişlemek ve sonuna dayanmak istiyor ve Avrupalıların savaşı zorlaması bir manada bu biçimde bir bütünlük kurmak oluyor. Savaşmak istemedikleri bir gerçek.”
‘Rusya’nın genişleyerek hegemonya olma savı yok ortalıkta. Fakat en azından etrafını teminat altına almak istiyor’
Mülkiyet sistemleri üzerinde oluşmuş devletlerin ister istemez genişleyeceğini, devletler ortası ilgilerin hegemonya sistemine ulaşamaması halinde istikrarsızlık üreteceği görüşünü lisana getiren Yıldızoğlu’na göre temel sorun Soğuk Savaş daha sonrası yeni bir tertibin kurulamamış olması:
“Devletlerarası münasebetler kesinlikle bir etapta hegemonya sistemine ulaşamazsa daima istikrarsızlık yaşamaya devam eder. Mülkiyet sistemleri üzerinde oluşmuş devletler ister istemez genişlemek isteyecektir. Nüfus arttıkça genişlemek isteyecektir, üsttekilerin harcamaları ve kaynak muhtaçlıkları genişlemelerini gerektirecektir. Çin ve Rusya, Amerikan hegemonyasına tehdit oluşturuyorlar. Çin ve Rus devletleri ve onları kim yönetiyorsa onlarla Amerika, Avrupa yöneticileri içinde bir anlayışları içinde bir itiş kakış yaşanıyor. Çin açıkça pozisyonunu şu biçimde açıklıyor. Güney Asya benim denetimimde olacak, diyor. Teknolojik olarak dünya başkanı olacağım diyor. Bunları söylemek ve dilek etmek zorunda, kapitalist bir ülke zira. Süratle gelişen bir ülke. Rusya’nın iktisadı önemli sorunlar ortasında. Rusya’nın genişleyerek hegemonya olma tezi yok ortalıkta. Lakin en azından etrafını garanti altına almak istiyor. Sovyetler dağıldıktan daha sonra etrafında ‘bağımsız’ ülkeler oluştu. Bunları geri çektiğinde hukuken kullanacağımız kavram ilhak ve genişleme. Sovyetler dağılmadan halledilmesi gereken bir sorun. Halledilmediği için Soğuk Savaş bittiği vakit Amerika, Rusya’ya palavra söylemeyi tercih ettiği için, öbür taraftan karşıdakilerin bu palavrası nasıl yuttuğu da başka bir problemdir. Sovyet liderliği son derece deneyimli, ‘Biz batıya yanlışsız genişlemeyeceğiz’ diyor, o da ‘Tamam bu biçimde’ diyor. Bu da kolay anlaşılabilir bir şey değil. Lakin sonuç itibariyle bir sürü sorun üst üste birikti. Karşılıklı güvensizlik anahtar. Temel sorun Soğuk Savaş’tan daha sonra yeni bir nizamın kurulamamış olması.”
‘Almanya’nın Rusya’ya muhtaçlığı var, Çin’e karşı hali ABD’den farklı’
Almanya’nın varlığını devam ettirebilmesi ve hegemonyasını koruyabilmesi için Rusya’ya gereksinimi olduğuna işaret eden Yıldızoğlu, ülkenin Çin karşısındaki tutumunun da ABD’den farklı olduğuna dikkat çekti. Fransa’nın da NATO ortasında bile bağımsız durmuş bir güç olduğunu anımsatan Yıldızoğlu, bu ülkelerin Amerikan hegemonyasını geçtiğinin hayli açık biçimde farkında olduklarını lisana getirdi:
“Yöneticilerinin bugün almakta olduğu ya da yarın alacağı hali bir kenara koyalım, yapısal açıdan bakalım. Almanya’nın hem varlığını devam ettirebilmesi hem güçlenmesi tıpkı vakitte Avrupa’daki hegemonik pozisyonu muhafazası ve buraya ulaşması için Rusya’ya muhtaçlığı var. Güç tedariki açısından, güçlü bir pazar olarak ve güvenlik bağları açısından muhtaçlığı var. ötürüsıyla Almanya’nın canavarları hortlayacaksa birileri buraları karşıdığı için, olayın yapısal tabiatından kaynaklı olacak. Almanya, Avrupa’nın ortasında kocaman bir ülke. Dünyanın en sağlıklı iktisadına sahip. Bu durumda genişleme gereksinimi, kaynak muhtaçlığı, teknoloji transferi gereksinimi var. Kendisine siyasi müşteri bulmaya gereksinimi var. Çin’in karşısında da hali, Amerika’nınkinden farklı. Amerikan hegemonyasını geçtiğinin epey açık biçimde farkındalar. Soğuk Savaş’ın gerisinde da çabucak söz etmişlerdi. Amerikalılar fazlaca kutuplu diye bir laf kümesi kullanıyordu, bunun ortasında Almanya da vardı Rusya ve Çin’in yanı sıra. Fransa tıpkı biçimde her vakit NATO ortasında bile kendi bağımsızlığını müdafaaya çalışmış nükleer güç.”
‘Ukrayna döndü dolaştı ortasında bulunduğumuz dünyanın tam semptomu olarak geldi karşımıza.’
Yıldızoğlu’na bakılırsa ‘Ukrayna’ hadisesinin başka kararı kapalı kalmış çelişkileri ortaya çıkarması. Ukrayna sıkıntısının kavramsal olarak Tayvan’a da bağlanabileceğini söyleyen Yıldızoğlu, “Zira tahminen de Çin, Ukrayna’da olacaklara bakarak Tayvan’daki durumunu belirleyecek” dedi:
“Ukrayna’nın bir başka kararı da bu saate kadar kapalı kalmış bütün çelişkileri ortaya çıkarmaya başlamış olması. Dünya daha bir görülebilir hale geldi. Ukrayna sorunu kavramsal olarak direkt Tayvan sıkıntısına bağlanabilir. Zira tahminen de Çin, Ukrayna’da olacaklara bakarak Tayvan’daki durumunu belirleyecek. Çin zira daima batıyı okumaya çalışıyor, batı da Çin’i okumaya çalışıyor. Rusya-Çin bağlantılarını pahalandırmak için fazlaca değerli fırsat hem batı hem Çin ve Rusya için, ne kadar ileri gidecekler birlikte olma konusunda… ötürüsıyla Ukrayna döndü dolaştı ortasında bulunduğumuz dünyanın tam semptomu olarak geldi karşımıza.”
‘Türkiye yönetici sınıfı başlarındaki dünyayla realiteyi daima karıştırıyorlar’
Türkiye’nin bu krizde arabulucu olamayacağını belirten Yıldızoğlu, yöneticilerin başlarındaki dünya ile realiteyi karıştırdıkları görüşünde. Türkiye’nin ‘karar anına gerçek gittiğini ancak karar veremeyeceğini’ söyleyen Yıldızoğlu, bunun maliyetlerinin de yüksek olacağını belirtti:
“Türkiye’nin buradaki durumu, yönetici sınıfının en büyük zaafıyla malul. O da kendi başlarındaki dünyayla realiteyi daima birbirine karıştırıyorlar. Türkiye ne Rusya ne Amerika karşısında arabuluculuk edebilecek çapta bir ülke değil. Ne ekonomik gücü ne siyasi itibarı buna uygun ne de bir şey dayatma talihine sahip… Arabuluculuk yapacak olan en azından taraflarla birebir seviyede olması gerekir güç kapasiteleri açısından. Türkiye hem Batı hem Rusya ile birebir vakitte bu ortada Jenerasyon Yol projesinin kesimi olmaya çabalıyor. Türkiye için de artık karar anına yanlışsız gidiyor ancak karar veremeyecek. Bunun için de maliyeti birebir zamandavlet yapısı açısından hem ekonomik ve askeri açıdan yüksek olacak.”
ABD’nin ‘hegemonya restorasyonu’ gayretlerini Cumhuriyet gazetesi muharriri, iktisatçı Ergin Yıldızoğlu ile konuştuk.
‘Buradaki kavram ‘tehlike kalktı’ meselesi’
Ergin Yıldızoğlu’na bakılırsa, İkinci Dünya Savaşı daha sonrası özel pozisyona geçerek hegemonyasını tesis eden ABD, Soğuk Savaş daha sonrasında vakit ortasında Çin, Rusya ve Almanya da dahil Avrupa ülkelerinin yöneldiği ‘oldukca kutupluluk’ karşısında hegemonya tesisinde zorlanmaya başladı. ABD’nin akabinde ‘hegemonya restorasyonu’ nasıl yönetileceğini sorunu yaşadığını belirten Yıldızoğlu, yöneticilerin hem kendi ortasında uyuşmazlıklar yaşadığını tıpkı vakitte tarihî olarak karşı karşıya kaldıkları sorunu kavramakta kuvvetlik çektiğini vurguladı:
“Biden ile birlikte iki parametreyi daha göz önüne almamız lazım. Birincisi Çin, başkası de Rusya’nın kendi yakın etrafı üzerinde tesirini artırmaya devam etmesi. Suriye ve Kazakistan’da başarılı oldu. Ukrayna, Rusya açısından çözümlenmiş bir sorun. ötürüsıyla Rusya açısından gündeme geleceği daha Putin’in 2007’deki Münih konuşmasından beri belirli bir şeydi. Amerika’da şöyleki bir sorun var. Dünyadaki pozisyonunu nasıl yöneteceği konusunda hem idare ortasında türlü uyuşmazlıklar var tıpkı vakitte tarihi olarak karşı karşıya kaldıkları sorunu kavramakta zorluk var ya da milletlerarası anlayışı buna epeyce müsaade vermiyor. İkinci Dünya Savaşı daha sonrasında Amerika epey özel bir pozisyondaydı; ekonomik, askeri ve siyasi olarak en azından Avrupa ve öteki ülkelerin geleceklerine biçim verecek durumdaydı. Hem mali olarak yardım etmek tıpkı vakitte ekonomik model sunmak durumundaydı, tıpkı vakitte komünizm karşısında kendilerini anlatmalarına yardımcı olacak ‘özgür dünya’, ‘demokrasi’ üzere bir telaffuz sunma kapasitesine sahipti. Bunlara bakınca karşımızda şunu görüyoruz; Amerikan liderliği doğal şartların ortasından çıkarak kabul edilmiş bir liderlik, buna hegemonya diyoruz. Bu bir taraftan Amerika’nın askeri gücüne dayanıyor öbür taraftan da ekonomik, ideolojik liderliğine dayanıyor. Bu ortam kaybolduktan daha sonra buraya geri dönmek imkansız. daha sonrasındaki süreç ortasında Avrupa Birliği şekillendi. Sovyetler yıkıldığında Amerika’nın ileri gerçek bir atılımı oldu. Tek kutuplu dünya oluştu, ötürüsıyla ‘tek hegemonyacı benim’ dedi lakin bunu kimseye anlatamadı. Rusya, Almanya dahil Avrupa ülkeleri ve Çin, ‘Tehlike kalktığına göre epey kutuplu olmalıyız’ dediler. Buradaki kavram ‘tehlike kalktı’ sıkıntısı. Amerika, hegemonyasını bir diğer tehlikenin varlığı karşısında inşa edebildi. Tarihteki büyük hegemonyalar daima bir diğerini dışlayarak onun saldırısından korkutarak, birilerini bir ortaya toplayabilmek kararında ortaya çıkmıştır. Amerika da ‘kızıl tehlike’ye karşı NATO’yu inşa ederek Avrupa, Japonya ve Avustralya’yı, eski sömürgeleri kapitalist ülkeleri kendi şemsiyesi altında topladı. Tehlike kalkınca Amerika’nın bütün kapris ve dileklerine, Avrupa’daki askeri varlığına, doların hakimiyetine karşı kapitalist ülkeler kendi çıkarlarını öne çıkarmaya başlayacaklar. Zira hükümetleri halkların talepleri de sıkıştırıyor. Ekonomik krize gelmeye başlamışız 1970’lerde. daha sonrasında sorun Amerika açısından hegemonyamı nasıl restore ederim sorunu.”
‘Stratejik olarak biri bunu tampon olarak görmek istiyor, öbürü tamponu ortadan kaldırıp genişlemek ve hududuna dayanmak’
ABD’nin Bush periyodunda ‘hegemonya restorasyonunu’ yalnızca şiddet ve askeri hakimiyete dayandırdığını ve bunun geri teptiğini belirten Yıldızoğlu, kademe kademe geri çekilirken ‘düşman yaratma’ gereksinimi hissettiğini vurguladı. Yıldızoğlu’na göre, Avrupa’da bunu yapabilmek için Rusya ‘kullanışlı bir düşman’ görüldü. Rusya’nın çözülmemiş sorunu Ukrayna da bunun bir aracı:
“Bush periyodunda yalnızca şiddete ve askeri hakimiyete dayanarak yapmayı denediler. bir daha tepti. Hem itibar kaybı öbür taraftan ‘asker yıkar lakin yerine bir şey koyamaz’ durumu ortaya çıktı ve kademe kademe geriye çekildi. Sanki rakipler ve dostlarımızla bir ortaya gelebilir miyiz lakin bir düşman lazım. Avrupa’da bunu yapabilmek için Rusya, kullanışlı bir düşman olarak duruyor. Rusya da aslına bakarsanız kendi bölgesel hegemonyasını sağlamaya çalıştığı için bunu sunmak da kolaylaşıyor, Ukrayna da bunun bir aracı. Ekonomik, siyasi ve nüfuz olarak Ukrayna, Rusya’nın hiç bir işine yaramaz. Avrupa’nın da hiç bir işine yaramaz. Fakir, gariban, tahminen buğdayı olan bir ülke. Lakin stratejik olarak biri bunu tampon olarak görmek istiyor, öbürü tamponu ortadan kaldırıp genişlemek ve sonuna dayanmak istiyor ve Avrupalıların savaşı zorlaması bir manada bu biçimde bir bütünlük kurmak oluyor. Savaşmak istemedikleri bir gerçek.”
‘Rusya’nın genişleyerek hegemonya olma savı yok ortalıkta. Fakat en azından etrafını teminat altına almak istiyor’
Mülkiyet sistemleri üzerinde oluşmuş devletlerin ister istemez genişleyeceğini, devletler ortası ilgilerin hegemonya sistemine ulaşamaması halinde istikrarsızlık üreteceği görüşünü lisana getiren Yıldızoğlu’na göre temel sorun Soğuk Savaş daha sonrası yeni bir tertibin kurulamamış olması:
“Devletlerarası münasebetler kesinlikle bir etapta hegemonya sistemine ulaşamazsa daima istikrarsızlık yaşamaya devam eder. Mülkiyet sistemleri üzerinde oluşmuş devletler ister istemez genişlemek isteyecektir. Nüfus arttıkça genişlemek isteyecektir, üsttekilerin harcamaları ve kaynak muhtaçlıkları genişlemelerini gerektirecektir. Çin ve Rusya, Amerikan hegemonyasına tehdit oluşturuyorlar. Çin ve Rus devletleri ve onları kim yönetiyorsa onlarla Amerika, Avrupa yöneticileri içinde bir anlayışları içinde bir itiş kakış yaşanıyor. Çin açıkça pozisyonunu şu biçimde açıklıyor. Güney Asya benim denetimimde olacak, diyor. Teknolojik olarak dünya başkanı olacağım diyor. Bunları söylemek ve dilek etmek zorunda, kapitalist bir ülke zira. Süratle gelişen bir ülke. Rusya’nın iktisadı önemli sorunlar ortasında. Rusya’nın genişleyerek hegemonya olma tezi yok ortalıkta. Lakin en azından etrafını garanti altına almak istiyor. Sovyetler dağıldıktan daha sonra etrafında ‘bağımsız’ ülkeler oluştu. Bunları geri çektiğinde hukuken kullanacağımız kavram ilhak ve genişleme. Sovyetler dağılmadan halledilmesi gereken bir sorun. Halledilmediği için Soğuk Savaş bittiği vakit Amerika, Rusya’ya palavra söylemeyi tercih ettiği için, öbür taraftan karşıdakilerin bu palavrası nasıl yuttuğu da başka bir problemdir. Sovyet liderliği son derece deneyimli, ‘Biz batıya yanlışsız genişlemeyeceğiz’ diyor, o da ‘Tamam bu biçimde’ diyor. Bu da kolay anlaşılabilir bir şey değil. Lakin sonuç itibariyle bir sürü sorun üst üste birikti. Karşılıklı güvensizlik anahtar. Temel sorun Soğuk Savaş’tan daha sonra yeni bir nizamın kurulamamış olması.”
‘Almanya’nın Rusya’ya muhtaçlığı var, Çin’e karşı hali ABD’den farklı’
Almanya’nın varlığını devam ettirebilmesi ve hegemonyasını koruyabilmesi için Rusya’ya gereksinimi olduğuna işaret eden Yıldızoğlu, ülkenin Çin karşısındaki tutumunun da ABD’den farklı olduğuna dikkat çekti. Fransa’nın da NATO ortasında bile bağımsız durmuş bir güç olduğunu anımsatan Yıldızoğlu, bu ülkelerin Amerikan hegemonyasını geçtiğinin hayli açık biçimde farkında olduklarını lisana getirdi:
“Yöneticilerinin bugün almakta olduğu ya da yarın alacağı hali bir kenara koyalım, yapısal açıdan bakalım. Almanya’nın hem varlığını devam ettirebilmesi hem güçlenmesi tıpkı vakitte Avrupa’daki hegemonik pozisyonu muhafazası ve buraya ulaşması için Rusya’ya muhtaçlığı var. Güç tedariki açısından, güçlü bir pazar olarak ve güvenlik bağları açısından muhtaçlığı var. ötürüsıyla Almanya’nın canavarları hortlayacaksa birileri buraları karşıdığı için, olayın yapısal tabiatından kaynaklı olacak. Almanya, Avrupa’nın ortasında kocaman bir ülke. Dünyanın en sağlıklı iktisadına sahip. Bu durumda genişleme gereksinimi, kaynak muhtaçlığı, teknoloji transferi gereksinimi var. Kendisine siyasi müşteri bulmaya gereksinimi var. Çin’in karşısında da hali, Amerika’nınkinden farklı. Amerikan hegemonyasını geçtiğinin epey açık biçimde farkındalar. Soğuk Savaş’ın gerisinde da çabucak söz etmişlerdi. Amerikalılar fazlaca kutuplu diye bir laf kümesi kullanıyordu, bunun ortasında Almanya da vardı Rusya ve Çin’in yanı sıra. Fransa tıpkı biçimde her vakit NATO ortasında bile kendi bağımsızlığını müdafaaya çalışmış nükleer güç.”
‘Ukrayna döndü dolaştı ortasında bulunduğumuz dünyanın tam semptomu olarak geldi karşımıza.’
Yıldızoğlu’na bakılırsa ‘Ukrayna’ hadisesinin başka kararı kapalı kalmış çelişkileri ortaya çıkarması. Ukrayna sıkıntısının kavramsal olarak Tayvan’a da bağlanabileceğini söyleyen Yıldızoğlu, “Zira tahminen de Çin, Ukrayna’da olacaklara bakarak Tayvan’daki durumunu belirleyecek” dedi:
“Ukrayna’nın bir başka kararı da bu saate kadar kapalı kalmış bütün çelişkileri ortaya çıkarmaya başlamış olması. Dünya daha bir görülebilir hale geldi. Ukrayna sorunu kavramsal olarak direkt Tayvan sıkıntısına bağlanabilir. Zira tahminen de Çin, Ukrayna’da olacaklara bakarak Tayvan’daki durumunu belirleyecek. Çin zira daima batıyı okumaya çalışıyor, batı da Çin’i okumaya çalışıyor. Rusya-Çin bağlantılarını pahalandırmak için fazlaca değerli fırsat hem batı hem Çin ve Rusya için, ne kadar ileri gidecekler birlikte olma konusunda… ötürüsıyla Ukrayna döndü dolaştı ortasında bulunduğumuz dünyanın tam semptomu olarak geldi karşımıza.”
‘Türkiye yönetici sınıfı başlarındaki dünyayla realiteyi daima karıştırıyorlar’
Türkiye’nin bu krizde arabulucu olamayacağını belirten Yıldızoğlu, yöneticilerin başlarındaki dünya ile realiteyi karıştırdıkları görüşünde. Türkiye’nin ‘karar anına gerçek gittiğini ancak karar veremeyeceğini’ söyleyen Yıldızoğlu, bunun maliyetlerinin de yüksek olacağını belirtti:
“Türkiye’nin buradaki durumu, yönetici sınıfının en büyük zaafıyla malul. O da kendi başlarındaki dünyayla realiteyi daima birbirine karıştırıyorlar. Türkiye ne Rusya ne Amerika karşısında arabuluculuk edebilecek çapta bir ülke değil. Ne ekonomik gücü ne siyasi itibarı buna uygun ne de bir şey dayatma talihine sahip… Arabuluculuk yapacak olan en azından taraflarla birebir seviyede olması gerekir güç kapasiteleri açısından. Türkiye hem Batı hem Rusya ile birebir vakitte bu ortada Jenerasyon Yol projesinin kesimi olmaya çabalıyor. Türkiye için de artık karar anına yanlışsız gidiyor ancak karar veremeyecek. Bunun için de maliyeti birebir zamandavlet yapısı açısından hem ekonomik ve askeri açıdan yüksek olacak.”