Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “İsveç ve Finlandiya’nın müttefik olmak istedikleri devletlerin güvenlik dertleri ve hassasiyetleri konusunda göstereceği hal Türkiye’nin de bu ülkeleri ne kadar müttefik olarak görmek isteyeceğini belirleyecektir” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İngiliz The Economist mecmuası için kaleme aldığı makale şöyleki:
‘Türkiye 70 yıldır NATO’nun gururlu ve vazgeçilmez bir üyesi olmuştur’
“Ukrayna’daki savaş, kurallar temelinde işleyen memleketler arası nizam, büyük güç rekabeti ve Avro-Atlantik güvenliği konusundaki yaygın inanışlara meydan okudu. Yaşanan süreç bununla birlikte tarihin en büyük askeri ittifakı olan NATO’yu bir daha ayağa kaldırdı.
Türkiye 70 yıldır NATO’nun gururlu ve vazgeçilmez bir üyesi olmuştur. Ülkemiz, özgürlük ve demokrasiyi savunmak için Kore’ye asker göndermesinin akabinde 1952 yılında ittifaka katılmıştır. Soğuk Savaş periyodunda ve daha sonrasında Türkiye, Ortadoğu, Kafkasya ve Karadeniz bölgelerinde istikrar sağlayıcı ve olumlu bir aktör olmuştur. Türk askeri de NATO bakılırsavleri kapsamında Kosova’dan Afganistan’a kadar dünyanın biroldukça bölgesine gitmiştir.
beraberinde ülkemiz savunma sanayiine milyarlarca dolar yatırım yaparak savunma kapasitesini güçlendirmiştir. Bu ek kapasite yardımıyla ortaya konan eserler Ukrayna’nın da ortasında olduğu farklı savaş bölgelerinde değerli tesirler yaratmıştır.
Türkiye’nin bu artan kapasitesi NATO’nun dayanıklılığına ve gücüne katkı sunmuştur. Ortaklarımız Türkiye’nin, NATO’nun kolektif güvenlik misyonuna sunduğu katkıyı her vakit takdir etseler de kendi güvenlikleri tehdit altında olmadığı vakit içinderda bu katkıyı acilen unutmuştur. Türkiye’nin ehemmiyetini sırf (Balkanlar’da yaşanan kriz gibi) karışıklık devirlerinde hatırlayan paydaşlarımız, Türkiye olmadan uzun vadeli istikrarın sağlanabileceği hülyasına kapılmış; bu niçinle tehdidin savuşturulmasının akabinde jeopolitik gerçekleri ve bölgede ortaya çıkması beklenen tehditleri gözardı etmiştir. Kuşkusuz bu hülyaları, yaşanan memleketler arası krizler kararında daima kısa sürmüştür.
Son senelerda milletlerarası barış ve güvenliğin karşı karşıya olduğu tehditlerin değişime uğraması birfazlacalarının NATO’yu artık fonksiyonunu tamamlamış ve “demode” bir örgüt olarak nitelemesine yol açmıştı. Hatta Emmanuel Macron 2019’da ittifakın “beyin ölümü” yaşadığını söylemiştir. Birebir bölümler Türkiye’nin de bu örgütteki rolünü sorgular olmuştu. olağanüstü bir hayalperestlik ile çok bir stratejik miyopluk kararı ortaya çıkan bu hal NATO’ya uzun yıllar kaybettirdi.
‘Türkiye NATO’nun da yeni güvenlik tehditlerine karşı kimi ıslahatlar yapması gerektiğini savundu’
Buna karşın Türkiye, birtakım üye ülkelerin öngörüsüz ve yer yer sorumsuzca hallerini NATO’ya mal etmedi. Bilakis NATO’nun değerini vurgulayarak, üye ülkelere (NATO’nun misyonunu yeni tehditleri içerecek biçimde güncellemek ve örgütü yeni jeopolitik ve global sınamalar karşısında daha kıymetli kılmak gibi) adımları atmaları davetinde bulunduk. Türkiye’nin bu daveti giderek istikrarsızlaşan milletlerarası sisteme karşı aldığı konum ile paralellik taşıyordu.
Bu açıdan Türkiye, tıpkı başka milletlerarası örgütler üzere NATO’nun da yeni güvenlik tehditlerine karşı birtakım ıslahatlar yapması gerektiğini savundu. Bilhassa terör tehdidi konusunda (biroldukca üye ülkenin direkt maksat alınmasına rağmen) kolektif güvenlik noktasında kâfi adım atılmaması, hem güvenlik işbirliğini zedeliyor tıpkı vakitte NATO ülkelerinin kamuoylarında örgüte yönelik derin bir güvensizlik oluşturuyordu.
Türkiye bu durumu katıldığı tüm NATO doruklarında vurguladı ve terörle uğraşın dönüşüm geçirmesi için milletlerarası işbirliğinin elzem olduğunu tabir etti. Bu kapsamda NATO’nun terör örgütleriyle gayret ederken istihbari ve askeri konularda daha kuvvetli işbirliği ortasında olmasını istek ettik. Bunun sadece terör hücumlarının engellenmesi açısından değil, hem de NATO sonları ortasında terörün finansmanı ve eleman devşirme faaliyetlerinin engellenmesi konusunda gündeme getirdik.
‘Büyük ölçüde yalnız bırakılan ülkemiz, bu krizlerle tek başına gayret etti’
Aynı biçimde Türkiye’nin etrafında iç savaşlar yaşanırken NATO’dan kimi legal ve gerekli taleplerde bulunduk. Hudutlarımızın ve hava alanımızın güvenliğini sağlamak ve II. Dünya Savaşı’ndan bu yana görülen en büyük mülteci dalgası bölgede ortaya çıkarken ‘insani güvenlik’ için bu taleplerde bulunduk. Bu konularda büyük ölçüde yalnız bırakılan ülkemiz, bu krizlerle tek başına çaba etti ve bu gayrette büyük bedel ödedi. halbuki ki bu krizler konusunda NATO bünyesinde atılacak adımlar bundan daha sonraki devirde NATO’nun sonlarında yaşanacak öbür çatışma ve krizlerle gayret konusunda da örgütü hazırlayabilirdi.
Ukrayna savaşı ile ortaya çıkan durum Türkiye’nin beklenti ve davetlerinin ne kadar yerinde olduğunu ortaya koymaktadır. bu vakitte çatışmalar önemli yıkıma yol açarken Türkiye’nin jeopolitik pozisyonunun farkına varan birtakım üye ülkeler, geçmişte yaptığımız kimi atakların ne kadar yerinde olduğunu gördü. Sahiden de Türkiye, NATO üyelerine gelecekte karşı karşıya kalınacak jeopolitik sınamalara hazırlıklı olmaları gerektiğini söylerken haklıydı. NATO’nun değersiz olduğunu savunanlara karşı örgütün değerinin giderek artacağını söylemekte de muhakkak haklıydık.
‘Gerekli adımları atmamaları halinde Türkiye bu husustaki duruşunu değiştirmeyecektir’
NATO için Türkiye’nin ne derece kıymetli ve kritik bir ülke olduğu bütün üyelerce bir daha kabul edilirken, kimi üyelerin Türkiye’ye yönelen kimi tehditleri tam olarak takdir edememesi şanssız bir durumdur. Türkiye’ye nazaran İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğe kabulü, kendi güvenliği ve örgütün geleceği açısından riskler barındırmaktadır. 5. Husus uyarınca NATO’nun en büyük ikinci ordusunun yardımına koşmasını bekleyen bu ülkelerin, AB ve ABD tarafınca da terör örgütü olarak kabul edilen PKK’nın eleman devşirme, finansman ve propaganda faaliyetlerini engellemesini beklemek en doğal hakkımızdır.
Türkiye aday ülkelerden tüm terör örgütlerinin faaliyetlerini durdurmalarını ve mensuplarını Türkiye’ye iade etmelerini istemektedir. Bu ülkelerin makamlarıyla açık ispatlar paylaşılmış ve adım atmaları beklenmiştir. İlaveten Türkiye, bu ülkelerin NATO üyelerince yapılacak terörle çaba operasyonlarına dayanak vermelerini istek etmektedir. Terör tüm üye ülkelere tehdit oluşturmaktadır ve aday ülkelerin örgüte katılmadan evvel bu gerçeği kabul etmeleri gerekmektedir. Gerekli adımları atmamaları halinde Türkiye bu bahisteki duruşunu değiştirmeyecektir.
‘Her türlü silah ambargosu NATO şemsiyesi altındaki askeri iştirak ruhuna aykırı’
İlaveten Türkiye, (İsveç’in ülkemize uyguladığı türden) her türlü silah ambargosunun NATO şemsiyesi altındaki askeri iştirak ruhuna ters olduğu görüşündedir. Bu üzere kısıtlamaların yalnızca ulusal güvenliğimiz değil NATO’nun kimliği açısından da son derece ziyanlı sonuçları olmaktadır. İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka katılma ısrarı da NATO’nun gündemine gereksiz bir unsur eklemiştir.
Türkiye’nin, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliklerine itirazı bununla birlikte şimdiye kadar terörün maksadı olmuş tüm üyeler ismine atılmış kararlı bir adımdır. Terörün dini, milleti ve rengi yoktur. Maksadı sivil halka ziyan vermek olan her örgütün karşısında her üye ülkenin kararlı bir biçimde durması bu ittifakın en kıymetli misyonlarından biridir. hiç bir ülkenin bu hususta bir ayrıcalığı bulunmamaktadır.
‘hiç bir ülkenin Ankara’da talimat verebileceği hiç bir makam bulunmamaktadır’
Sorunları çözmek ve global barış ve istikrarı desteklemek kelam konusu olduğunda her vakit kısa yollar mevcut olmayabilir. Ancak atılabilecek cesaretli ve hakikat adımlar yardımıyla bu yollar elden geldiğince kısaltılabilir. İsveç ve Finlandiya’nın müttefik olmak istedikleri devletlerin güvenlik telaşları ve hassasiyetleri konusunda göstereceği hal Türkiye’nin de bu ülkeleri ne kadar müttefik olarak görmek isteyeceğini belirleyecektir.
İttifakın her genişleme sürecinde olumlu ve yapan bir noktada duran Türkiye’nin kesimi olduğu örgütle bağlarını sorgulamaya cüret edenlerin cehaleti ve hadsizliği bu duruşumuzu değiştirmeyecektir. Diplomasi ve diyaloğun her türlüsüne açık olan ülkemiz, bu uğraşların aday ülkelerin ikna edilmesine odaklanmasını tavsiye etmektedir. Terörle çaba konusunda gönülsüz olan hiç bir ülkenin Ankara’da talimat verebileceği hiç bir makam bulunmamaktadır. NATO üyelerinin terörle gayret konusunda ikili standart uygulaması hâlinde ittifakın prestijinin ve inandırıcılığının tehlikeye gireceğine inanıyoruz.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İngiliz The Economist mecmuası için kaleme aldığı makale şöyleki:
‘Türkiye 70 yıldır NATO’nun gururlu ve vazgeçilmez bir üyesi olmuştur’
“Ukrayna’daki savaş, kurallar temelinde işleyen memleketler arası nizam, büyük güç rekabeti ve Avro-Atlantik güvenliği konusundaki yaygın inanışlara meydan okudu. Yaşanan süreç bununla birlikte tarihin en büyük askeri ittifakı olan NATO’yu bir daha ayağa kaldırdı.
Türkiye 70 yıldır NATO’nun gururlu ve vazgeçilmez bir üyesi olmuştur. Ülkemiz, özgürlük ve demokrasiyi savunmak için Kore’ye asker göndermesinin akabinde 1952 yılında ittifaka katılmıştır. Soğuk Savaş periyodunda ve daha sonrasında Türkiye, Ortadoğu, Kafkasya ve Karadeniz bölgelerinde istikrar sağlayıcı ve olumlu bir aktör olmuştur. Türk askeri de NATO bakılırsavleri kapsamında Kosova’dan Afganistan’a kadar dünyanın biroldukça bölgesine gitmiştir.
beraberinde ülkemiz savunma sanayiine milyarlarca dolar yatırım yaparak savunma kapasitesini güçlendirmiştir. Bu ek kapasite yardımıyla ortaya konan eserler Ukrayna’nın da ortasında olduğu farklı savaş bölgelerinde değerli tesirler yaratmıştır.
Türkiye’nin bu artan kapasitesi NATO’nun dayanıklılığına ve gücüne katkı sunmuştur. Ortaklarımız Türkiye’nin, NATO’nun kolektif güvenlik misyonuna sunduğu katkıyı her vakit takdir etseler de kendi güvenlikleri tehdit altında olmadığı vakit içinderda bu katkıyı acilen unutmuştur. Türkiye’nin ehemmiyetini sırf (Balkanlar’da yaşanan kriz gibi) karışıklık devirlerinde hatırlayan paydaşlarımız, Türkiye olmadan uzun vadeli istikrarın sağlanabileceği hülyasına kapılmış; bu niçinle tehdidin savuşturulmasının akabinde jeopolitik gerçekleri ve bölgede ortaya çıkması beklenen tehditleri gözardı etmiştir. Kuşkusuz bu hülyaları, yaşanan memleketler arası krizler kararında daima kısa sürmüştür.
Son senelerda milletlerarası barış ve güvenliğin karşı karşıya olduğu tehditlerin değişime uğraması birfazlacalarının NATO’yu artık fonksiyonunu tamamlamış ve “demode” bir örgüt olarak nitelemesine yol açmıştı. Hatta Emmanuel Macron 2019’da ittifakın “beyin ölümü” yaşadığını söylemiştir. Birebir bölümler Türkiye’nin de bu örgütteki rolünü sorgular olmuştu. olağanüstü bir hayalperestlik ile çok bir stratejik miyopluk kararı ortaya çıkan bu hal NATO’ya uzun yıllar kaybettirdi.
‘Türkiye NATO’nun da yeni güvenlik tehditlerine karşı kimi ıslahatlar yapması gerektiğini savundu’
Buna karşın Türkiye, birtakım üye ülkelerin öngörüsüz ve yer yer sorumsuzca hallerini NATO’ya mal etmedi. Bilakis NATO’nun değerini vurgulayarak, üye ülkelere (NATO’nun misyonunu yeni tehditleri içerecek biçimde güncellemek ve örgütü yeni jeopolitik ve global sınamalar karşısında daha kıymetli kılmak gibi) adımları atmaları davetinde bulunduk. Türkiye’nin bu daveti giderek istikrarsızlaşan milletlerarası sisteme karşı aldığı konum ile paralellik taşıyordu.
Bu açıdan Türkiye, tıpkı başka milletlerarası örgütler üzere NATO’nun da yeni güvenlik tehditlerine karşı birtakım ıslahatlar yapması gerektiğini savundu. Bilhassa terör tehdidi konusunda (biroldukca üye ülkenin direkt maksat alınmasına rağmen) kolektif güvenlik noktasında kâfi adım atılmaması, hem güvenlik işbirliğini zedeliyor tıpkı vakitte NATO ülkelerinin kamuoylarında örgüte yönelik derin bir güvensizlik oluşturuyordu.
Türkiye bu durumu katıldığı tüm NATO doruklarında vurguladı ve terörle uğraşın dönüşüm geçirmesi için milletlerarası işbirliğinin elzem olduğunu tabir etti. Bu kapsamda NATO’nun terör örgütleriyle gayret ederken istihbari ve askeri konularda daha kuvvetli işbirliği ortasında olmasını istek ettik. Bunun sadece terör hücumlarının engellenmesi açısından değil, hem de NATO sonları ortasında terörün finansmanı ve eleman devşirme faaliyetlerinin engellenmesi konusunda gündeme getirdik.
‘Büyük ölçüde yalnız bırakılan ülkemiz, bu krizlerle tek başına gayret etti’
Aynı biçimde Türkiye’nin etrafında iç savaşlar yaşanırken NATO’dan kimi legal ve gerekli taleplerde bulunduk. Hudutlarımızın ve hava alanımızın güvenliğini sağlamak ve II. Dünya Savaşı’ndan bu yana görülen en büyük mülteci dalgası bölgede ortaya çıkarken ‘insani güvenlik’ için bu taleplerde bulunduk. Bu konularda büyük ölçüde yalnız bırakılan ülkemiz, bu krizlerle tek başına çaba etti ve bu gayrette büyük bedel ödedi. halbuki ki bu krizler konusunda NATO bünyesinde atılacak adımlar bundan daha sonraki devirde NATO’nun sonlarında yaşanacak öbür çatışma ve krizlerle gayret konusunda da örgütü hazırlayabilirdi.
Ukrayna savaşı ile ortaya çıkan durum Türkiye’nin beklenti ve davetlerinin ne kadar yerinde olduğunu ortaya koymaktadır. bu vakitte çatışmalar önemli yıkıma yol açarken Türkiye’nin jeopolitik pozisyonunun farkına varan birtakım üye ülkeler, geçmişte yaptığımız kimi atakların ne kadar yerinde olduğunu gördü. Sahiden de Türkiye, NATO üyelerine gelecekte karşı karşıya kalınacak jeopolitik sınamalara hazırlıklı olmaları gerektiğini söylerken haklıydı. NATO’nun değersiz olduğunu savunanlara karşı örgütün değerinin giderek artacağını söylemekte de muhakkak haklıydık.
‘Gerekli adımları atmamaları halinde Türkiye bu husustaki duruşunu değiştirmeyecektir’
NATO için Türkiye’nin ne derece kıymetli ve kritik bir ülke olduğu bütün üyelerce bir daha kabul edilirken, kimi üyelerin Türkiye’ye yönelen kimi tehditleri tam olarak takdir edememesi şanssız bir durumdur. Türkiye’ye nazaran İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğe kabulü, kendi güvenliği ve örgütün geleceği açısından riskler barındırmaktadır. 5. Husus uyarınca NATO’nun en büyük ikinci ordusunun yardımına koşmasını bekleyen bu ülkelerin, AB ve ABD tarafınca da terör örgütü olarak kabul edilen PKK’nın eleman devşirme, finansman ve propaganda faaliyetlerini engellemesini beklemek en doğal hakkımızdır.
Türkiye aday ülkelerden tüm terör örgütlerinin faaliyetlerini durdurmalarını ve mensuplarını Türkiye’ye iade etmelerini istemektedir. Bu ülkelerin makamlarıyla açık ispatlar paylaşılmış ve adım atmaları beklenmiştir. İlaveten Türkiye, bu ülkelerin NATO üyelerince yapılacak terörle çaba operasyonlarına dayanak vermelerini istek etmektedir. Terör tüm üye ülkelere tehdit oluşturmaktadır ve aday ülkelerin örgüte katılmadan evvel bu gerçeği kabul etmeleri gerekmektedir. Gerekli adımları atmamaları halinde Türkiye bu bahisteki duruşunu değiştirmeyecektir.
‘Her türlü silah ambargosu NATO şemsiyesi altındaki askeri iştirak ruhuna aykırı’
İlaveten Türkiye, (İsveç’in ülkemize uyguladığı türden) her türlü silah ambargosunun NATO şemsiyesi altındaki askeri iştirak ruhuna ters olduğu görüşündedir. Bu üzere kısıtlamaların yalnızca ulusal güvenliğimiz değil NATO’nun kimliği açısından da son derece ziyanlı sonuçları olmaktadır. İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka katılma ısrarı da NATO’nun gündemine gereksiz bir unsur eklemiştir.
Türkiye’nin, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliklerine itirazı bununla birlikte şimdiye kadar terörün maksadı olmuş tüm üyeler ismine atılmış kararlı bir adımdır. Terörün dini, milleti ve rengi yoktur. Maksadı sivil halka ziyan vermek olan her örgütün karşısında her üye ülkenin kararlı bir biçimde durması bu ittifakın en kıymetli misyonlarından biridir. hiç bir ülkenin bu hususta bir ayrıcalığı bulunmamaktadır.
‘hiç bir ülkenin Ankara’da talimat verebileceği hiç bir makam bulunmamaktadır’
Sorunları çözmek ve global barış ve istikrarı desteklemek kelam konusu olduğunda her vakit kısa yollar mevcut olmayabilir. Ancak atılabilecek cesaretli ve hakikat adımlar yardımıyla bu yollar elden geldiğince kısaltılabilir. İsveç ve Finlandiya’nın müttefik olmak istedikleri devletlerin güvenlik telaşları ve hassasiyetleri konusunda göstereceği hal Türkiye’nin de bu ülkeleri ne kadar müttefik olarak görmek isteyeceğini belirleyecektir.
İttifakın her genişleme sürecinde olumlu ve yapan bir noktada duran Türkiye’nin kesimi olduğu örgütle bağlarını sorgulamaya cüret edenlerin cehaleti ve hadsizliği bu duruşumuzu değiştirmeyecektir. Diplomasi ve diyaloğun her türlüsüne açık olan ülkemiz, bu uğraşların aday ülkelerin ikna edilmesine odaklanmasını tavsiye etmektedir. Terörle çaba konusunda gönülsüz olan hiç bir ülkenin Ankara’da talimat verebileceği hiç bir makam bulunmamaktadır. NATO üyelerinin terörle gayret konusunda ikili standart uygulaması hâlinde ittifakın prestijinin ve inandırıcılığının tehlikeye gireceğine inanıyoruz.