Dikenli tellerden lazer çitine: Dünya çapında yükselen güvenlik duvarları

Adanali

Member
Ülkeleri birbirinden ayıran hudutlara konulan son teknoloji duvarların sayısı gün geçtikçe artıyor. Silahsızlanma ve barışla ilgili konularda çalışmalar yürüten İspanyol araştırma merkezi Centre Delas’ın istatistikleri, son 50 yılda dünya çapında 67 hudut duvarı inşa edilirken, her 10 bireyden 6’sının bu duvarlardan birine sahip bir ülkede yaşadığını ortaya koydu.


Ulusötesi Enstitüsü tarafınca ortaklaşa çalışma yürütülen bu raporda, AB ve Schengen Bölgesi üye devletlerinin, şimdiye kadar yaklaşık bin kilometre uzunluğunda duvar inşa ettiği de bilgiler içinde yerini aldı.


Göç arttıkça sonlarda duvarlar yükseliyor


Akademik bir mecmua olan Asia Minor Studies’te yayınlanan makaleye nazaran ise devletlerin set çekme maksatlarının gerisinde; göçün yüzde 32, terörizmin yüzde 18, mal ve insan kaçakçılığının yüzde 16, uyuşturucu kaçakçılığının yüzde 10, toprak uyuşmazlıklarının yüzde 11 ve yabancı militanların ise yüzde 5 hissesi var.


Pastada en büyük dilimi alan göçün, önemli sayılara ulaşan mülteci krizlerine sebep olduğu, bunun da örülen duvar sayısında artış yaşattığı Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) de bilgilerine yansıdı.


UNHCR‘nin 2021’de hazırladığı rapora bakılırsa dünya üzerinde şiddet ve insan hakları ihlallerinden kaçanların sayısı 82 milyonu aşarak en üst düzeye ulaştı. Bu sayı 2011’e kıyasla yüzde 50 daha fazla olarak kayıtlara geçerken, son 10 yılda yaklaşık 12 yeni duvar, yasadışı göç hareketini engellemek için Avrupa hudutlarına inşa edildi.


2011’de Suriye’de yaşanan iç savaşın ardından Yunanistan‘ın hududa 80 kilometrelik bir duvar çekmeye karar vermesinin akabinde Avrupa’da da yıllar ortasında yükseltilen pürüzlerin sayısı artış gösterdi. Hala inşaatı devam edenlerle birlikte bölgede toplam 16 hudut seti var.


Balkanlar’a inşa edilen çağdaş surlar, teknolojiyle militarize edilen hudutlar


Bariyerlerin en sık olduğu bölge ise Avrupa’nın giriş kapılarından biri niteliğindeki Balkanlar coğrafyasında görülüyor. Balkanlar rotasını mültecilere kapatarak Schengen bölgesine girişi engellemek için harekete geçen Slovenya’nın 2015 yılında yaptığı duvar, Avrupa’nın en uzun bariyerlerinden biri. Macaristan, yüz binlerce sığınmacıyı Slovenya’ya yönlendirmek için Hırvatistan hududunu kapatmıştı. Buna karşılık Slovenya, rotayı engellemek hedefiyle Hırvatistan sonuna dikenli tel çit çekti. Yunanistan’dan Batı Avrupa‘ya uzanan güzergahı kapatma eforlarının bir kesimi olan duvar, 220 kilometre olarak inşa edildi.


Kuzey Makedonya’nın da buna emsal bir tedbir alarak artık hiç bir göçmenin Yunanistan hududundan geçmesine müsaade vermeyeceğini söylemesi 13 bin göçmenin Makedonya-Yunanistan hududunda mahsur kalmasıyla sonuçlandı.


AB mültecilere adeta ‘kapı duvar’


Ortadan geçen 7 yılda da misal imajlar yaşanmaya devam etti. Son senelerda ülkelerindeki savaştan, yoksulluktan ve zulümden kaçan mülteciler, Avrupa’ya inançlı ve yasal geçişin bulunmaması niçiniyle kaçak yollarla geldikleri hudutlarda çoğunlukla dikenli tel, elektrikli metal bariyerler yahut beton duvarlarla karşılaştı. Milenyuma kadar hudutlarda çoklukla müşahede kuleleri, giriş-çıkış denetim noktaları bulunurken artık ülkeler, havada, karada ve denizde devriye gezen birliklerini, insansız hava araçlarını, dijital nezaret yapılanmalarını, gemi ve denizaltılarını konuşlandırarak sonlarını militarize ediyor.


Meriç ırmağı boyunca Yunan-Türk hududunda nazaranv yapan FRONTEX de karada bakılırsavlendirilen özel birliklerden biri. İsminin açılımı “Avrupa Birliği Üye Ülkelerinin Dış Sonlarının İdaresi için Operasyonel İşbirliği Ajansı” olan ve AB ülkelerinden gelen asker ve polislerden oluşan FRONTEX, AB sonlarının yasadışı göçmenlere karşı ‘korunmasında’ vazife alıyor. Bu nazaranvler biroldukca mültecinin berbat kurallar altında hudutların haricinde kalmasıyla hatta sıkıntı kullanarak itilmeleriyle sonuçlanıyor.


Donarak hayatlarını kaybedenler, hastalık kapanlar


Göçmenlere uygulanan sert müdahalelerin en yakın örneği 2 Şubat’ta Türkiye İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tarafınca duyurulmuştu. Soylu, Edirne’nin İpsala ilçesinde Yunan hudut birlikleri tarafınca geri itilmiş 22 göçmenden 12’sinin donarak hayatını kaybettiğini deklare etti.


2021’de Polonya üzerinden AB’ye geçme ümidiyle Belarus hududunda bekleyen göçmen kümeleri da birebir yazgısı paylaştı. Polonya güvenlik güçlerinin soğuk havalar da dahil olmak üzere TOMA’lar, göz yaşartıcı sprey ve ses bombaları ile müdahale ettiği mültecilerde çeşitli hastalıklar ve korona başlamıştı. Şu an durum stabil olsa da 16 Aralık 2021’de Belarus’a kaçan ve siyasi sığınma hakkı talep eden Polonyalı asker Emil Çeçko, eski silah arkadaşlarının hudut bölgesinde 240’tan fazla göçmeni öldürdüklerini belirtti.


2021 Aralık ayının başlarında Polonya, 2022’nin Haziran ayına kadar tamamlanması beklenen yaklaşık 185 kilometre uzunluğunda bir duvar inşa etme projesi ile hudutlarını kapatıyor. Duvarın 5 buçuk metre yüksekliğe sahip olacağı, inşasında 50 ton çelik kullanılacağı, tel örgüyle destekleneceği, son teknoloji elektronik ve kamera sistemleriyle donatılacağı, ayrıyeten 22 kapıya sahip olacağı açıklanmıştı.


Türkiye en çok göçmen barındıran ülke olarak kayıtlara geçti


UNHCR’nin raporunda en epeyce göç eden uyruğun, Suriye’de patlak veren iç savaş niçiniyle 6.8 milyon mülteci ile Suriye’den olduğu tespit edildi. Göçe bağlı olarak ülkelerdeki Suriyeli sığınmacıların sayısı da giderek artış gösterdi. tıpkı vakitte Yunanistan’da bulunan göçmen sayısı 103 bin olarak kayıtlara geçirerken, Türkiye’nin Yunanistan’dan yaklaşık 38 kat daha fazla mülteciye konut sahipliği yaptığı da UNHCR tarafınca açıklanan datalar içinde. Türkiye son resmi sayılara nazaran 3.7 milyon kişi ile en çok göçmen barındıran ülke olarak listelerde birinci sırada yerini alıyor.


Öteki bir yandan, Ocak ayı itibariyle Göç Yönetimi Başkanlığı’nın istatistikleri, son devirde gelmeye devam eden sistemsiz göçmenlerin en çok Afganistan asıllı olduğunu gösterdi. Ağustos ayında Afganistan’da Taliban idaresinin başa geçmesiyle güçlenerek çoğalan göç dalgaları, hali hazırda bulunan mülteci nüfusuyla da birleşince Türkiye’yi güvenlik konusunda tedbirler almaya itti. Sonlarını güvenlik altına alarak kayıtsız göç dalgasını önlemek için harekete geçen Türkiye, İran sonuna toplam 64 kilometre duvar inşa etmenin yanı sıra kritik bölgelere de jiletli tel çekti. Türkiye’nin daha evvel Suriye’deki savaşın akabinde gelebilecek tehditlere karşı yaptığı duvar, 564 kilometre ile dünyanın en büyük 3. duvarı olma özelliği taşıyordu.


22 milyar dolara mal olan Meksika duvarı


elbette ki ülkelerin duvarlarına set çekmesinin tek niçini göç dalgaları da değil. Kaçak göçmenlerin yanı sıra uyuşturucu, mal ve insan kaçakçılığı akışının ağır yaşandığı Meksika ile ABD hududu da buna örnek oluşturuyor. Mevcut çitin 7 milyar dolara mal olduğu projeye ilaveten, Eski ABD Lideri Donald Trump’ın, “aşılamaz, büyük, yüksek, kuvvetli ve güzel” bir duvar inşa etmek istemesi en kıymetli seçim vaatlerinden biri oldu. Uzmanlara bakılırsa yaklaşık 22 milyar dolara mal olacağı söylenen duvar, önemli tartışmaları da birlikteinde getirdi. Trump’ın güvenlik güçlerine gerekirse ‘öldürücü güç’ kullanmaları buyruğunu vererek, “Kendinizi epey rahat sanmayın, güvenlik güçlerimiz ve yeni yasalarımızla yakında ayrılacaksınız” üzere telaffuzlarda bulunması, insan hakları savunucularının da reaksiyonunu çekmişti. Biden’ın seçilmesinden daha sonra ise bu mukaveleler iptal edildi.


Sona duvar örmenin maliyeti ne kadar?


Hudutlarda alınan tedbirlerin bir kısmı ülkelerin kendi sermayesinden karşılanırken Avrupa’ya giden göç yollarında ise AB, surların inşası için ülkelere fon dayanağında bulunuyor.


En epeyce duvar örülen 2015 yılında, bu cins yapıların inşa edilmesi AB ülkelerine 238 milyon euroya mal oldu. Sırf Macaristan’ın Balkanlar’dan girmeye çalışan mültecileri dışarıda tutmak için 2015 yılında harcadığı meblağ 1.64 milyar euro olarak belirtildi. 27 ülkeden oluşan AB ise Türkiye’ye 4 yılda toplam 6 milyar euro yardım sağladığı bir mutabakat imzalamıştı.


2021’in son aylarında, çoğunluğu Orta Doğu’dan gelen on binlerce insanın, Avrupa’ya geçme umuduyla, keskin soğuklarda kamp kurarak Belarus-Polonya sonuna gelmesinden daha sonra AB’de ‘duvar’ fikri bir daha gündeme oturdu. Hala devam eden ‘Belarus hududuna dikenli tel döşenme’ projesi ise Litvanya’ya 152 milyon euro, Polonya’ya 353 milyon euroya mal olacak.


Dünyanın başka yerlerinde çeşitli sebeplerle ve tekniklerle oluşturulmuş olan duvarlar, elektrikli teller ve hendeklerin başlıcalarını Sputnik derledi.

İsrail’in Batı Şeria Duvarı

birinci vakit içinderda 2002’de inşa edilen Batı Şeria Duvarı, İsrail’i Filistin topraklarından ayıran ve sembolik olarak görülen kıymetli bir yapı. İsrailliler bu duvara ‘ayrılık bariyeri’ ismini verdiği beton duvar yaklaşık 70 kilometre uzunluğunda.

Suudi Arabistan- Yemen çiti

2013 yılında batıda Kızıldeniz kıyılarından doğuda Umman’ın kenarına kadar uzanacak biçimde bin 800 kilometrelik çit inşa eden Suudi Arabistan, Irak sonuna da yaklaşık bin kilometrelik bir hudut çiti ve hendek sistemi kurmuş durumda.

Güney Afrika-Mozambik çiti

90’lı senelerda 3 bin 500 volt elektrik verdiği çitlerler niçiniyle 89 mültecinin vefatına sebep olan ve memleketler arası kınama alan Güney Afrika Cumhuriyeti, tenkitlerin gayesi olmuştu.

Kenya-Somali duvarı

Kenya, artan tansiyonu azaltmak emeliyle, komşusu Somali’den gelen radikal kümelerin akışını durdurmak için yaklaşık 700 kilometre uzunluğunda çitler, hendekler, beton bariyerler ve müşahede direklerinden oluşan bir duvar inşa etti. Projenin bir kısmı yolsuzluk savları niçiniyle tamamlanamadı.

Cezayir-Libya duvarı

Cezayir kısa müddet evvel, radikal kümelere karşı Libya’dan ülkeye girmesini engellemek için 120 kilometrelik bir hudut duvarı inşası ile sonuçlanan büyük bir terörle uğraş teşebbüsü başlattı. 3 metre yüksekliğinde ve dikenli tellerle çevrili olan duvar, 965 kilometrelik ortak sonun en göz önünde olan kısımlarını kaplayacak.

Pakistan-Afganistan çiti

2017’de Pakistan ordusu, ortalarında bir boşluk olacak biçimde birbirine paralel uzanan ve üzeri dikenli tel bobinlerle çevrili çitler inşa etti. Askerler tarafınca korunan bariyer ayrıyeten yüzlerce kale ve hudut karakolunu da içeriyor.

Çin- Kuzey Kore

Kuzey Kore’den Çin’e yasadışı göçü engellemek için hem Çin hem Kuzey Kore tarafınca sonun bir fazlaca noktasında çit ve teller bulunuyor.

Nepal-Hindistan lazer çiti

Nepal ve Hindistan’ı ayıran bariyer, tamamlandığında “davetsiz misafirleri” lazerlerle uzaklaştıran bir yüksek teknoloji projesi olacak. Şu anda kaçakçılar için beğenilen geçiş noktaları olarak hizmet veren bölgelerde yürürlükte olan pilot program, yakında kalan hududun birçoklarına yerleştirilecek.
 
Üst