Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi, İstanbul Arkeoloji Müzeleri ve Çorum Müzesi envanterinde bulunan Hitit çivi yazılı tabletlerin yapay zeka kullanılarak okunması, taranması ve dijital ortama aktarılması hedefiyle başlatılan projenin birinci kademesi tamamlandı.
Ankara Üniversitesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün iş birliğinde yürütülen proje çerçevesinde, Hititçe tabletler üzerinde gerçekleştirilen bu örnek proje ile binlerce yıllık tarihi vesikaların çözümlenmesi kolaylaşacak ve bu sayede tablet okumalarının ve yayınları da sürat kazanacak.
500 tabletin yapay zekayla okuma süreci tamamlandı
Hititlerin başşehri Hattuşa’da bulunan yüksek çözünürlüklü olarak fotoğraflanması ve 3 boyutlu taranmak suretiyle yapay zekaya öğretme sürecinin birinci evresi bitmiş oldu. Bin 954 çivi tablet üzerinde yüksek çözünürlüklü fotoğraflarla yapay zeka sistemiyle çalışma yapılırken, birinci etapta çivi yazılı 500 Hititçe tabletin yapay zeka ile öğrenme süreci tamamlandı. Yapay zeka çalışmasında yüzde 75,66 muvaffakiyet sağlandı. Okumalardan elde edilen datalar Hititologlar tarafınca bilim dünyasıyla paylaşılacak. Ayrıyeten yapay zeka çalışmaları tamamlandığında tabletlerden elde edilen bilgiler kelamlık oluşturularak dijital kütüphaneyle Hititolog ve tarih meraklısı her insanın hizmetine sunulacak.
“Bu proje dünyada bir ilk”
“Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ndeki Çivi Yazılı Tabletlerin 3 Boyutlu Olarak Taranması ve Boğazköy Tabletlerinin Yapay Zeka tarafınca Okunması” projesi koordinatörü Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasret Sir Gavaz, projenin dünyada bir birinci olduğunu vurgulayarak, “Boğazkale tabletlerinin Çorum’dan çıkmasının büyük bir manası var. Dünyada birinci vakit içinderda Hititçe tabletlerinin yapay zeka tarafınca okunmasına yönelik bir proje başlatmış olduk. Örnekleri var mıydı? Vardı. Chicago’da, Toronto’da, Tel Aviv Üniversitesi’nde bunun örnekleri vardı. Yapay zeka ile direkt ilişkili olanlar Babilce, Akadça tabletler üzerineydi. Hititçe tabletler üzerine direkt bizim üzere hem dijitalleştirme birebir vakitte gerisinden yapay zeka ile bunu entegre etme projesi yoktu. Bu niçinle epey mutluyuz” diye konuştu.
Doç. Dr. Gavaz, projeye verdiği takviyelerden dolayı Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Ender Alpaslan, Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Ünüvar ve Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı’ya teşekkür etti.
“Yapay zeka çalışmalarında yüzde 75,66 muvaffakiyet sağlandı”
“Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ndeki Çivi Yazılı Tabletlerin 3 Boyutlu Olarak Taranması ve Boğazköy Tabletlerinin Yapay Zeka tarafınca Okunması” projesi yürütücüsü Dr. Zeynel Karacagil, projenin iki temel ayağının bulunduğunu bunlardan birincisinin çivi Hititçe tabletlerin dijitalleştirilmesi, ikincisinin ise yapay zeka ile okutulma süreci olduğunu deklare etti.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara Üniversitesi ve Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi tarafınca yürütülen çalışmada bin 954 yüksek çözünürlüklü fotoğrafla yapay zeka sürecini başlattıklarını açıklayan Dr. Karacagil, “İlk etapta bunlardan 500’ünde yapay zeka ile öğrenme süreci planlandı. Yapay zeka çalışmalarında yüzde 75,66 muvaffakiyet sağlandı. Bu genel bir ortalama. Yapay zekanın birtakım karakterleri yüzde 95 muvaffakiyetle yakaladığı durumlarda var. Kimi karakterleri ise yüzde 50 ile yakaladı. Yüzde 75,66 epeyce büyük bir muvaffakiyet. Birtakım tabletlerin kırık olması, deforme olmaları birfazlaca faktör bunu etkiliyor. Lakin yüksek çözünürlüklü fotoğrafları farklı algoritmalarla çözmeye çalışıyoruz. Birinci fazda yüzde 75,66 oranı akademisyen topluluğu ve ülkemiz için büyük bir muvaffakiyet. Birinci sefer çivi yazılı tabletlerde, Boğazköy tabletlerinde uygulanan proje dünyada birinci sefer yapılıyor. Birinci kere bu biçimde bir başarıyı yerli ve ulusal akademisyenlerimizle çalışanlarımızla yapmak bizim için bir övünç ve gurur kaynağı. Yapay zeka alanında yalnızca yabancıların çalışma yapabileceği algısını da kırmış oluyoruz. Zira bir projenin birinci fazında yüzde 75,66 oranlık bir muvaffakiyet epeyce değerli. Birinci yılda çeşitli farklı sonuçlarda elde ettik. Bunları ilerleyen periyotlarda Hititolog uzmanlarımız açıklayacak” diye konuştu.
‘Tabletlerden elde edilen bilgilerle kelamlık oluşturulacak’
Projenin ikinci devir gayelerinde okunan çivi yazılı tabletlerden elde edilen bilgilerle bir kelamlık hazırlanacağını açıklayan Dr. Karacagil, “Bu sözlükten birinci etapta akademisyen uzman Hititologlar faydalanacak üzere gözükse de bu alana ilgi duyan öğrenci olsun lisansüstü eğitim ağalan öğrenci olsun yahut herkes faydalanacak. Ayrıyeten kuracağımız Hitit Dijital Kütüphanesinin içerisine yapay zekanın sonuçları ile çalışacak bir modül ekleyeceğiz. Hititçe ve Hititçe’nin karşılığı olan transliterasyonunu goreceğiz” biçiminde konuştu.
Dr. Zeynel Karacagil yürütücülüğünde, Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Hititoloji Anabilim Kısmı’ndan Doç. Dr. Hasret Sir Gavaz koordinatörlüğünde ve bilimsel danışmanlığında yürütülen projede, Bilecik Pir Edebali Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Gülgüney, Masalcı Şahin, baş yazılım mimarı Emre Cırık, ‘önyüz geliştirmecisi’ Enes Öztürk, doktora öğrencileri Semra Dalkılıç, Cansu Altun, Şafak Beldan, yüksek lisans öğrencisi Melih Salih Keçeci, lisans öğrencileri Seminay Kabadayı, Hazel Yamaç Kara bakılırsav alıyor. Proje Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğü ve uzmanları ve Turizm Bakanlığı ile Ankara Üniversitesi Rektörlüğünün katkıları ile destekleniyor.
Ankara Üniversitesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün iş birliğinde yürütülen proje çerçevesinde, Hititçe tabletler üzerinde gerçekleştirilen bu örnek proje ile binlerce yıllık tarihi vesikaların çözümlenmesi kolaylaşacak ve bu sayede tablet okumalarının ve yayınları da sürat kazanacak.
500 tabletin yapay zekayla okuma süreci tamamlandı
Hititlerin başşehri Hattuşa’da bulunan yüksek çözünürlüklü olarak fotoğraflanması ve 3 boyutlu taranmak suretiyle yapay zekaya öğretme sürecinin birinci evresi bitmiş oldu. Bin 954 çivi tablet üzerinde yüksek çözünürlüklü fotoğraflarla yapay zeka sistemiyle çalışma yapılırken, birinci etapta çivi yazılı 500 Hititçe tabletin yapay zeka ile öğrenme süreci tamamlandı. Yapay zeka çalışmasında yüzde 75,66 muvaffakiyet sağlandı. Okumalardan elde edilen datalar Hititologlar tarafınca bilim dünyasıyla paylaşılacak. Ayrıyeten yapay zeka çalışmaları tamamlandığında tabletlerden elde edilen bilgiler kelamlık oluşturularak dijital kütüphaneyle Hititolog ve tarih meraklısı her insanın hizmetine sunulacak.
“Bu proje dünyada bir ilk”
“Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ndeki Çivi Yazılı Tabletlerin 3 Boyutlu Olarak Taranması ve Boğazköy Tabletlerinin Yapay Zeka tarafınca Okunması” projesi koordinatörü Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasret Sir Gavaz, projenin dünyada bir birinci olduğunu vurgulayarak, “Boğazkale tabletlerinin Çorum’dan çıkmasının büyük bir manası var. Dünyada birinci vakit içinderda Hititçe tabletlerinin yapay zeka tarafınca okunmasına yönelik bir proje başlatmış olduk. Örnekleri var mıydı? Vardı. Chicago’da, Toronto’da, Tel Aviv Üniversitesi’nde bunun örnekleri vardı. Yapay zeka ile direkt ilişkili olanlar Babilce, Akadça tabletler üzerineydi. Hititçe tabletler üzerine direkt bizim üzere hem dijitalleştirme birebir vakitte gerisinden yapay zeka ile bunu entegre etme projesi yoktu. Bu niçinle epey mutluyuz” diye konuştu.
Doç. Dr. Gavaz, projeye verdiği takviyelerden dolayı Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Ender Alpaslan, Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Ünüvar ve Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı’ya teşekkür etti.
“Yapay zeka çalışmalarında yüzde 75,66 muvaffakiyet sağlandı”
“Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ndeki Çivi Yazılı Tabletlerin 3 Boyutlu Olarak Taranması ve Boğazköy Tabletlerinin Yapay Zeka tarafınca Okunması” projesi yürütücüsü Dr. Zeynel Karacagil, projenin iki temel ayağının bulunduğunu bunlardan birincisinin çivi Hititçe tabletlerin dijitalleştirilmesi, ikincisinin ise yapay zeka ile okutulma süreci olduğunu deklare etti.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara Üniversitesi ve Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi tarafınca yürütülen çalışmada bin 954 yüksek çözünürlüklü fotoğrafla yapay zeka sürecini başlattıklarını açıklayan Dr. Karacagil, “İlk etapta bunlardan 500’ünde yapay zeka ile öğrenme süreci planlandı. Yapay zeka çalışmalarında yüzde 75,66 muvaffakiyet sağlandı. Bu genel bir ortalama. Yapay zekanın birtakım karakterleri yüzde 95 muvaffakiyetle yakaladığı durumlarda var. Kimi karakterleri ise yüzde 50 ile yakaladı. Yüzde 75,66 epeyce büyük bir muvaffakiyet. Birtakım tabletlerin kırık olması, deforme olmaları birfazlaca faktör bunu etkiliyor. Lakin yüksek çözünürlüklü fotoğrafları farklı algoritmalarla çözmeye çalışıyoruz. Birinci fazda yüzde 75,66 oranı akademisyen topluluğu ve ülkemiz için büyük bir muvaffakiyet. Birinci sefer çivi yazılı tabletlerde, Boğazköy tabletlerinde uygulanan proje dünyada birinci sefer yapılıyor. Birinci kere bu biçimde bir başarıyı yerli ve ulusal akademisyenlerimizle çalışanlarımızla yapmak bizim için bir övünç ve gurur kaynağı. Yapay zeka alanında yalnızca yabancıların çalışma yapabileceği algısını da kırmış oluyoruz. Zira bir projenin birinci fazında yüzde 75,66 oranlık bir muvaffakiyet epeyce değerli. Birinci yılda çeşitli farklı sonuçlarda elde ettik. Bunları ilerleyen periyotlarda Hititolog uzmanlarımız açıklayacak” diye konuştu.
‘Tabletlerden elde edilen bilgilerle kelamlık oluşturulacak’
Projenin ikinci devir gayelerinde okunan çivi yazılı tabletlerden elde edilen bilgilerle bir kelamlık hazırlanacağını açıklayan Dr. Karacagil, “Bu sözlükten birinci etapta akademisyen uzman Hititologlar faydalanacak üzere gözükse de bu alana ilgi duyan öğrenci olsun lisansüstü eğitim ağalan öğrenci olsun yahut herkes faydalanacak. Ayrıyeten kuracağımız Hitit Dijital Kütüphanesinin içerisine yapay zekanın sonuçları ile çalışacak bir modül ekleyeceğiz. Hititçe ve Hititçe’nin karşılığı olan transliterasyonunu goreceğiz” biçiminde konuştu.
Dr. Zeynel Karacagil yürütücülüğünde, Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Hititoloji Anabilim Kısmı’ndan Doç. Dr. Hasret Sir Gavaz koordinatörlüğünde ve bilimsel danışmanlığında yürütülen projede, Bilecik Pir Edebali Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Gülgüney, Masalcı Şahin, baş yazılım mimarı Emre Cırık, ‘önyüz geliştirmecisi’ Enes Öztürk, doktora öğrencileri Semra Dalkılıç, Cansu Altun, Şafak Beldan, yüksek lisans öğrencisi Melih Salih Keçeci, lisans öğrencileri Seminay Kabadayı, Hazel Yamaç Kara bakılırsav alıyor. Proje Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğü ve uzmanları ve Turizm Bakanlığı ile Ankara Üniversitesi Rektörlüğünün katkıları ile destekleniyor.