Dünyanın çekirdeği ile ilgili biroldukça gizem bulunuyor. Bunlardan birisi de son on yıldaki sismik dalgalanmaların birtakım kritik değişiklikler göstermesi. Bazı bilim adamları bu sonuçların iç çekirdeğin dönüşündeki değişikliklerden kaynaklandığını düşünüyor.
Dünyanın iç çekirdeğinde olağandışı durumlar olabiliyor
Yeni bir çalışma, Dünya’nın iç çekirdeğinin yakın vakitte doğu tarafına gerçek dönmeyi bıraktığını ve tarafının değiştiğini öne sürüyor. Değişen dönüş tarafı, yıldan yıla Dünyanın bir günlük uzunluğunun değişmesinin gerisindeki tek sebep olabilir.
Nature Geoscience bilim mecmuasının Ocak 2023 sayısında, Çin Pekin Üniversitesi’nden araştırmacılar Xiaodong Song ve Yi Yang, gezegenin iç çekirdeğinin öbür katmanlara nazaran 2009 yılında dönmeyi durdurduğunu iddia etti. Sıcak demirden oluşan ve yaklaşık Plüton büyüklüğündeki bu çekirdek, etrafını saran sıvı bir dış çekirdek yardımıyla manto ve kabuktan bağımsız olarak dönebiliyor.
Araştırmacılar, iç çekirdeğin durduktan daha sonra dönüşünü bilakis çevirmeye başladığını ve bu sürecin yaklaşık 35 yılda bir yine ettiğini deklare etti. Aksine dönüş en son 1970’lerin başında meydana gelmişti. Bir daha sonraki bilakis dönüş ise 2040’ların ortalarında olabilir.
Çalışmanın ana noktası, Dünya’dan geçen sismik dalgaların ölçülmesine yönelikti. Bu dalgalanmalar 1964 yılına kadar uzanıyor ve sarsıntılardan ve nükleer patlamalardan kaynaklanıyor. 1990’ların başlarında kıymetli zamansal değişiklikler gösteren dalgalar, son on yıl boyunca nispeten yavaşça bir değişiklik göstermiş ve muhtemelen çekirdeğin dönüşünün durakladığını düşündürmüştü.
Araştırmacılar, 1970’lerin başlarında da misal datalar buldular ve bu datalar, bir günün uzunluğundaki değişikliklerle direkt orantılıydı.
Güney Kaliforniya Üniversitesinde sismolog olan John Vidale ise birebir fikirde değil. 1960’ların sonundan 1970’lerin başına kadar olan nükleer patlamalardan elde edilen bilgilere dayanarak iç çekirdeğin her altı yılda bir salındığını düşünüyor.
Ortaya atılan tüm teorilerin doğruluğu çabucak hemen netleşmiş değil. Lakin günlerdeki kısalmaya neyin sebep olduğunu biran evvel bulmamız gerekiyor. Sismik datalar, Dünya’nın ortasında olup bitenler hakkında sonlu bilgi sunmakta. Bu yüzden bilim adamları, çabucak hemen Dünya’nın iç kısmında neler olup bittiği konusunda bir fikir birliğine varabilmiş değiller.
Dünyanın iç çekirdeğinde olağandışı durumlar olabiliyor
Yeni bir çalışma, Dünya’nın iç çekirdeğinin yakın vakitte doğu tarafına gerçek dönmeyi bıraktığını ve tarafının değiştiğini öne sürüyor. Değişen dönüş tarafı, yıldan yıla Dünyanın bir günlük uzunluğunun değişmesinin gerisindeki tek sebep olabilir.
Nature Geoscience bilim mecmuasının Ocak 2023 sayısında, Çin Pekin Üniversitesi’nden araştırmacılar Xiaodong Song ve Yi Yang, gezegenin iç çekirdeğinin öbür katmanlara nazaran 2009 yılında dönmeyi durdurduğunu iddia etti. Sıcak demirden oluşan ve yaklaşık Plüton büyüklüğündeki bu çekirdek, etrafını saran sıvı bir dış çekirdek yardımıyla manto ve kabuktan bağımsız olarak dönebiliyor.
Araştırmacılar, iç çekirdeğin durduktan daha sonra dönüşünü bilakis çevirmeye başladığını ve bu sürecin yaklaşık 35 yılda bir yine ettiğini deklare etti. Aksine dönüş en son 1970’lerin başında meydana gelmişti. Bir daha sonraki bilakis dönüş ise 2040’ların ortalarında olabilir.
Çalışmanın ana noktası, Dünya’dan geçen sismik dalgaların ölçülmesine yönelikti. Bu dalgalanmalar 1964 yılına kadar uzanıyor ve sarsıntılardan ve nükleer patlamalardan kaynaklanıyor. 1990’ların başlarında kıymetli zamansal değişiklikler gösteren dalgalar, son on yıl boyunca nispeten yavaşça bir değişiklik göstermiş ve muhtemelen çekirdeğin dönüşünün durakladığını düşündürmüştü.
Araştırmacılar, 1970’lerin başlarında da misal datalar buldular ve bu datalar, bir günün uzunluğundaki değişikliklerle direkt orantılıydı.
Güney Kaliforniya Üniversitesinde sismolog olan John Vidale ise birebir fikirde değil. 1960’ların sonundan 1970’lerin başına kadar olan nükleer patlamalardan elde edilen bilgilere dayanarak iç çekirdeğin her altı yılda bir salındığını düşünüyor.
Ortaya atılan tüm teorilerin doğruluğu çabucak hemen netleşmiş değil. Lakin günlerdeki kısalmaya neyin sebep olduğunu biran evvel bulmamız gerekiyor. Sismik datalar, Dünya’nın ortasında olup bitenler hakkında sonlu bilgi sunmakta. Bu yüzden bilim adamları, çabucak hemen Dünya’nın iç kısmında neler olup bittiği konusunda bir fikir birliğine varabilmiş değiller.