Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün 2022 yılı alansal kümülatif yağış raporuna bakıldığında, bölgedeki yağışlarda mevsim normallerine bakılırsa yüzde 25, 2021 yılı sonbahar mevsimi yağışlarına nazaran yüzde 17 azalma gerçekleşti.
Standart yağış indeksi metoduyla hazırlanan 3,6,9,12 ve 24 aylık tablolara göre, 2022 yılı Mart ve Kasım ayları içinde Trabzon ve yakın etrafında epey şiddetli ve şiddetli kuraklık, 2021 ve 2020 yılları Aralık ayından 2022 yılı Kasım ayına kadar şiddetli ve orta şiddetli kuraklık yaşandı.
Kuraklığın iklim değişikliğinin en değerli göstergesi olduğunu belirten uzmanlar, gelecekte yaşanması beklenen ani yağışların da heyelan ve taşkın olaylarını artmasına niye olabileceğine işaret etti.
‘YARI YARIYA AZ YAĞIŞ ALIYOR’
Doğu Karadeniz’de iklim değişikliğinin, kuraklık ve yağış düzensizliği olarak görüldüğünü söyleyen KTÜ Heyelan Uygulama ve Araştırma Merkezi üyesi Prof. Dr. Hakan Ersoy, “Bilim insanı olarak dataları inceliyor, vatandaş olarak da yaşıyoruz. Bilhassa Doğu Karadeniz ve Trabzon etrafında kuraklık yaşanıyor. Yağış düşmüyor. Global iklim değişikliğinin en değerli tesirlerinden biri de kuraklık. Şaşırtan olan ise kuraklığın çöl iklimi olan yerlerde artması beklenirken, bizim bölgemizde görülmesi. Trabzon, etrafındaki vilayetlere göre yarı yarıya daha az yağış alıyor. Trabzon, Türkiye’nin yağış ortalamasının epeyce az üzerinde. Denize bitişik bir vilayet olduğu için kurak değilmiş üzere düşünülüyor fakat Trabzon, kuraklığı gerçek manada yaşayan vilayetlerden biri ve son senelerda iklim değişikliğinin tesiriyle arttı” diye konuştu.
‘ANİ YAĞIŞLAR ARTTIKÇA AFET MÜMKÜNLÜĞÜ ARTIYOR’
Prof. Dr. Ersoy, çalışmaları kıymetlendirerek, “Bilimsel çalışmalar, bu bölgede yağışın yüzde 20 azalacağını lakin ani yağışların da bir o kadar artacağını söylüyor. Kuraklık yalnızca su kıtlığı manasına gelmiyor. Bilhassa heyelan ve taşkınları muhtemelen artıracaktır. Ani yağışlar arttıkça bu tıp afetleri yaşama olasılığımız da artıyor. Kuraklığın 2 istikametli durumu var. 10 yıl evvel de bu biçimde bir durum hayatıştık, daha sonra yağış ölçüsü arttı. Bunun tesirleri uzun müddette ortaya çıkacak. Tahminen bizi etkilemeyecek lakin bizden daha sonraki nesli etkileyecek süreçleri yaşamaya başladık. Bu da birinci göstergesi” dedi.
‘KURAKLIĞIN BEDELİNİ ÇOK YAĞIŞLARLA ÖDEYEBİLİRİZ’
Bölge genelindeki heyelanların kuraklıkla azalmasının beklenmediğini de söyleyen Ersoy, “Bölgemizde kısa vadede kuraklık başladı üzere gözüküyor. Yağışın azalması, heyelan yahut taşkın olaylarını azaltacak manasına gelmez. Tahminen birkaç dakikalık olaylar olarak karşımıza çıkar ancak bir yerin heyelan potansiyeli oluşturacak duruma gelmesi, binlerce yıllık jeolojik süreyi barındırır. Siz yalnızca topuğuna dokunduğunuz anda heyelana dönüştürür. Dünyadaki en süratli taşkın kurak bir bölgede gelişti. Biz güya iklim değişikliğinin tesirini kuraklık olarak yaşıyoruz ancak iklim değişikliği sistemsiz bir iklim getiriyor. Bugün yaşadığımız kuraklığın bedelini, yarın çok yağışlarla ödeyebiliriz” diye konuştu.
Prof. Dr. Ersoy, insanların heyelanlı ve riskli bölgelerde yaşamaya devam ettiği sürece felaketlerin kaçınılmaz olduğunu belirterek, “Bu evreden umut yok, bir daha sonraki bölümü bilemiyorum. Bizden daha sonraki ikinci zamanı kurtarmaya odaklanacağız. Günümüzü kurtaramayız, bu sorunları yaşayacağız. Şu anda vilayetimizde bile afete maruz bölgede ömür devam ediyor. Doğu Karadeniz’e bakınca biroldukca afete maruz bölgede hayat devam ediyor. İnsanları nasıl alacaksınız? Örneğin; Maçka’ya gelmedilk evvel yamaçlardaki birtakım bölgeler, afete maruz bölge lakin hayat devam ediyor. Keza Dereli’de, Doğankent’te yaşanan taşkınlarda biroldukca bölge afete maruz bölgeydi aslına bakarsanız. Orada insanın yaşamaması lazım fakat polisle insanları oradan ayıramazsınız. Kendisi oradan ayrılacak. Bunu sağlamadığımız sürece bunu yaşayacağız” dedi.
Standart yağış indeksi metoduyla hazırlanan 3,6,9,12 ve 24 aylık tablolara göre, 2022 yılı Mart ve Kasım ayları içinde Trabzon ve yakın etrafında epey şiddetli ve şiddetli kuraklık, 2021 ve 2020 yılları Aralık ayından 2022 yılı Kasım ayına kadar şiddetli ve orta şiddetli kuraklık yaşandı.
Kuraklığın iklim değişikliğinin en değerli göstergesi olduğunu belirten uzmanlar, gelecekte yaşanması beklenen ani yağışların da heyelan ve taşkın olaylarını artmasına niye olabileceğine işaret etti.
‘YARI YARIYA AZ YAĞIŞ ALIYOR’
Doğu Karadeniz’de iklim değişikliğinin, kuraklık ve yağış düzensizliği olarak görüldüğünü söyleyen KTÜ Heyelan Uygulama ve Araştırma Merkezi üyesi Prof. Dr. Hakan Ersoy, “Bilim insanı olarak dataları inceliyor, vatandaş olarak da yaşıyoruz. Bilhassa Doğu Karadeniz ve Trabzon etrafında kuraklık yaşanıyor. Yağış düşmüyor. Global iklim değişikliğinin en değerli tesirlerinden biri de kuraklık. Şaşırtan olan ise kuraklığın çöl iklimi olan yerlerde artması beklenirken, bizim bölgemizde görülmesi. Trabzon, etrafındaki vilayetlere göre yarı yarıya daha az yağış alıyor. Trabzon, Türkiye’nin yağış ortalamasının epeyce az üzerinde. Denize bitişik bir vilayet olduğu için kurak değilmiş üzere düşünülüyor fakat Trabzon, kuraklığı gerçek manada yaşayan vilayetlerden biri ve son senelerda iklim değişikliğinin tesiriyle arttı” diye konuştu.
‘ANİ YAĞIŞLAR ARTTIKÇA AFET MÜMKÜNLÜĞÜ ARTIYOR’
Prof. Dr. Ersoy, çalışmaları kıymetlendirerek, “Bilimsel çalışmalar, bu bölgede yağışın yüzde 20 azalacağını lakin ani yağışların da bir o kadar artacağını söylüyor. Kuraklık yalnızca su kıtlığı manasına gelmiyor. Bilhassa heyelan ve taşkınları muhtemelen artıracaktır. Ani yağışlar arttıkça bu tıp afetleri yaşama olasılığımız da artıyor. Kuraklığın 2 istikametli durumu var. 10 yıl evvel de bu biçimde bir durum hayatıştık, daha sonra yağış ölçüsü arttı. Bunun tesirleri uzun müddette ortaya çıkacak. Tahminen bizi etkilemeyecek lakin bizden daha sonraki nesli etkileyecek süreçleri yaşamaya başladık. Bu da birinci göstergesi” dedi.
‘KURAKLIĞIN BEDELİNİ ÇOK YAĞIŞLARLA ÖDEYEBİLİRİZ’
Bölge genelindeki heyelanların kuraklıkla azalmasının beklenmediğini de söyleyen Ersoy, “Bölgemizde kısa vadede kuraklık başladı üzere gözüküyor. Yağışın azalması, heyelan yahut taşkın olaylarını azaltacak manasına gelmez. Tahminen birkaç dakikalık olaylar olarak karşımıza çıkar ancak bir yerin heyelan potansiyeli oluşturacak duruma gelmesi, binlerce yıllık jeolojik süreyi barındırır. Siz yalnızca topuğuna dokunduğunuz anda heyelana dönüştürür. Dünyadaki en süratli taşkın kurak bir bölgede gelişti. Biz güya iklim değişikliğinin tesirini kuraklık olarak yaşıyoruz ancak iklim değişikliği sistemsiz bir iklim getiriyor. Bugün yaşadığımız kuraklığın bedelini, yarın çok yağışlarla ödeyebiliriz” diye konuştu.
Prof. Dr. Ersoy, insanların heyelanlı ve riskli bölgelerde yaşamaya devam ettiği sürece felaketlerin kaçınılmaz olduğunu belirterek, “Bu evreden umut yok, bir daha sonraki bölümü bilemiyorum. Bizden daha sonraki ikinci zamanı kurtarmaya odaklanacağız. Günümüzü kurtaramayız, bu sorunları yaşayacağız. Şu anda vilayetimizde bile afete maruz bölgede ömür devam ediyor. Doğu Karadeniz’e bakınca biroldukca afete maruz bölgede hayat devam ediyor. İnsanları nasıl alacaksınız? Örneğin; Maçka’ya gelmedilk evvel yamaçlardaki birtakım bölgeler, afete maruz bölge lakin hayat devam ediyor. Keza Dereli’de, Doğankent’te yaşanan taşkınlarda biroldukca bölge afete maruz bölgeydi aslına bakarsanız. Orada insanın yaşamaması lazım fakat polisle insanları oradan ayıramazsınız. Kendisi oradan ayrılacak. Bunu sağlamadığımız sürece bunu yaşayacağız” dedi.