Logusalkta meme bakm Emzirmenin olmadg normal donemlerde genel vucut bakmna memeleri de dahil etmek yeterlidir. Sk sk ykanma, dar olmayan, memeleri saran ve tasyan sutyen kullanma, meme arkasndaki gogus kaslarn kuvvetlendirici egzersizler yapma, meme bakmnn temelini olusturur. Hamilelikle birlikte memede buyuk degisimler ortaya ckar. Memeler buyur, sertlesir ve noduler yaplar ele gelir. Bunlar memedeki salg bezlerinin gelismesi nedeni ile olusur. Bu degismeler memede ufak tefek agrlara neden olabilir.Yine uygun bir sutyen kullanmak ve hijyene onem vermek gerekir. Bu donemde meme cildinde catlaklar olusabilir, bunlara engel olmak icin hamileligin basndan itibaren catlak onleyici kremler kullanlmaldr. Dogumla birlikte memenin esas gorevi baslar. Dogum esnasnda salglanan hormonlar, annenin cocugun sesini duymas ve cocugun meme basn emerek uyarmas, sut salglayc hormonu yani ploraktini harekete gecirir ve sut yapm ile salgs baslar. Bildigimiz gibi yeni dogann emzirilmesi onun saglg yonunden cok onemlidir. Yeni dogan yeni cevresine, annesinin sutu sayesinde adapte olur. Anne sutu yeni dogan icin, gerek besin degeri gerekse sindirim sistemine uygunlugu ile en ideal besindir ve icindeki bagsklk elemanlar ile bebegi mikroplardan korur. Emzirmek cocugun psikolojisi icinde cok onemlidir. Cunku emzirme an cocugun annesini cok yakn hissettigi ve onunla bir butun oldugu, guven duygusu, sevgi duygusu ve anne scaklgnn en yogun yasandg andr. Emzirmek ayn zamanda annenin saglg icin de cok onemlidir. Cunku emziren kadnn rahmi daha cabuk kuculerek normal haline daha cabuk doner, yine emzirmek memede kanser basta olmak uzere pek cok hastalgn riskini azaltr. Ozetle emzirmek hem anne hem de cocuk icin elzemdir. Emzirme doneminin saglkl ve uzun sureli olabilmesi icin baz kurallara uymak gerekir. Yeni dogan birinci ayda o istedikce emzirilir, sonraki aylarda da iki saatten daha sk olmamak kosuluyla cocugun aclk durumuna gore uc dort saatte bir emzirmek gerekir. Her seferinde her iki memede yaklask 15' er dakika civarnda emzirilmelidir. Sonucta goruldugu gibi 24 saat icinde cocugu 6 - 7 kez emzirmek gerekecektir. Emzirmeden once eller mutlaka ykanmal ve meme baslar lk temiz su veya karbonatl su (1 bardak kaynams sogumus suya bir cay kasg karbonat) ile temizlenmelidir. Temizlemek icin kullanlacak pamuk veya gazl bez hicbir zaman suya batrlmamal, su temiz bir siseden pamuga dokulmelidir. Bu islemleri takiben meme basna E vitaminli kremler veya daha ekonomik ve pratik bir cozum olarak sutten bir miktar sagarak surulur ve meme bas kuruduktan sonra temiz gazl bir bez veya meme pedi konularak sutyen giyilir. Meme basn kapamadan once mutlaka iyice kurutmak gerekir, cunku nemli ortamda catlaklar daha kolay olusur ve mikroplar daha kolay urer. Eger cocuk emdikten sonra memede hala sut kalmssa temiz kaynatlms bir tirle veya sut pompas ile bosaltlmaldr. Asla memede dort bes saatten fazla sutun kalmasna ve yumrular olusmasna izin verilmemelidir. Cunku memede biriken bu sut mikroplar icin cok uygun vasat teskil eder. Hele birde meme basnda catlaklar olusmussa buradan mikroplarn iceriye girisi daha da kolaylasacaktr. Genel vucut hijyenine cok dikkat etmek gerekir, mumkunse her gun banyo yapmak, camasrlar her gun degistirmek uygun olur. Ozellikle emzirmeye yeni baslanan donemde meme basnda catlaklar olusabilir. E vitaminli kremler veya sutun kendisi bu catlaklar engelleyebilir fakat bazen de her seye ragmen bu catlaklar olusur, emzirme esnasnda cok acrlar ve kanayabilirler. Bu durumlarda meme bas temizligini karbonatl su ile yapmay tercih etmek gerekir ve emzirme isleminden sonra meme bas hava ile iyice kurutulmaldr. Eger ac ve kanama coksa, tek tek memeler dinlenmeye sevk edilir ve sut pompa ile cekilir. Yani bir emzirmede bir meme emzirilir, digeri pompa ile bosaltlr, diger emzirmede tersi yaplr. Pompa ile cekilen sut cocuga verilebilir. Cocuga biberonla sut verilecegi zaman cok kucuk delikli emzigi olan biberonlar tercih edilmelidir. Yoksa cocuk biberonun rahatlgna alsr ve memeyi brakr. Eger meme basndaki catlaklar kotulesir ve emzirmeye olanak vermeyen bir hal alrsa doktora basvurmakta yarar vardr. Memelerde yumrular olusursa ve pompa ile bunlar bosaltlmazsa, hele birde bu yumrular agrmaya baslarsa ya da memede kzarklk, scaklk meydana gelirse hic vakit kaybetmeden doktora gitmek gerekir. Cunku bu bulgular bir enfeksiyonun basladgn gosterir, erken donemde basit antibiyotikler ile enfeksiyon tamamen gecer. Oysa enfeksiyon ilerleyip apselesirse bu kez cerrahi mudahale enfeksiyon kontrol altna alnamazsa sutu kesmek bile gerekebilir. Bu da cok gerekli bir surecin hazin sonu demek olur. Emzirme doneminde de sutyen secimi onemlidir. Sutyen giymemek memelerin cabuk deforme olmasna neden olur. Yine bu donemde meme cildinin catlamasn engellemek icin ilk ay catlak onleyici kremler surmeye devam etmelidir Gebelikte ve emzirme doneminde de normal donemdeki memedeki gibi kitleler ve hatta kanser olusabilir. Bu nedenle gebelikte ve emzirme doneminde memede yumrular fark edildiginde basit bir sut birikmesi olarak alglayp ihmal edilmemelidir. Memeyi sagdktan sonra gecmeyen yumrular enfeksiyon nedeni olabilecegi gibi memede bir tumorun belirtisi de olabilir. Bu nedenle mutlaka doktora basvurulmaldr.