Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Gruşko, NATO’nun temel prensiplerini yalnızca kendi jeopolitik hedefler doğrultusunda yorumlaması ve uygulamasının artık gelenek haline geldiğini belirttti.
Kommersant gazetesine verdiği demeç veren Gruko, “İttifakın, güvenliğin bölünmezliği prensibini çarpıttığını ve bunun yalnızca bir kısmına, yani askeri ittifaklara iştirak dahil güvenliği sağlamanın yollarını seçme özgürlüğüne odaklandığını tekraren belirttik. tıpkı vakitte bu kararla ayrılmaz bir biçimde irtibatlı başka tüm ögeler atlanıyor. Bilhassa de kendi güvenliğini, diğerlerinin güvenliği kıymetine artırmama yükümlülüğü ve AGİT taahhütlerinin istisnasız her üye ülkeye eşit olarak uygulanması unsuru. NATO’nun gerçek siyasetinde, güvenliğin bölünmezliği unsuru sırf ittifak üyeleri için geçerli, öbürleri için bölünebilir. Güvenlik herkes için bölünmezdir ya da hiç yoktur. Tüm ülkeler eşit güvenlik hakkına sahip, bu da AGİT evraklarından bir ifade” dedi.
Lakin NATO üyeleri içinde bile bu prensiplerin siyasi emele bağlı olarak hayli seçici biçimde uygulanmakta olduğunu belirten Gruşko, şunları söylemiş oldu:
“Örneğin Almanya güç güvenliği için Kuzey Akım-2’yi seçti. Türkiye de askeri güvenliği için Rus S-400 sistemlerini seçti. NATO ve Avrupa Birliği, derhal özgür seçim unsurunu unutarak dayanışma prensibini hatırladı. Dayanışma prensibi uzun müddettir NATO ve AB ortasında kendi üyelerini seçme özgürlüğü prensibinden vazgeçmeye zorlamak için bir sistem olarak kullanılıyor. Gerçek durum bu biçimde.”
NATO’nun genişleme projesinin, tesir alanının oluşturulması ve düşman arayışıyla ilgili olduğunu kaydeden Rus diplomat, “Bunu bir biçimde haklı çıkarmak için, tesir alanları bir daha kurma niyetini bize atfediyorlar. halbuki aslında kendileri bu çeşit alanları oluşturma ve azamî genişletmeye çalışıyorlar… NATO ve Avrupa Birliği tarafınca daima, bir yere gelmedikleri biçimde orada başkalarının dolduracağı bir boşluğun oluşacağını duyuyoruz. Ukrayna’daki iç çatışma da büyük ölçüde ABD ve AB’nin bu ülkeyi Batı ve Rusya içinde yapay seçim yapma pozisyonuna sokma teşebbüslerinin bir kararı olarak ortaya çıktı. Yani tesir alanları açısından düşünen biz değiliz, bizi bununla suçlayanlar” yorumunda bulundu.
NATO’nun tabiatı gereği düşmansız yapamadığını, aksi takdirde varlığının ve genişlemesinin manası kaybolacağını kaydeden Gruşko, “NATO, SSCB idaresine vaat edilen hudutlarda, yani Oder-Neisse hududunda kalsaydı, kimden korunmak zorunda kalacaktı? Kapalı kapı siyasetinden vazgeçilerek doğuya 10 bir inç bile genişlememe vaadine muhalif halde açık kapı siyasetine geçilmesi, NATO’yu siyasi sahneye geri döndürme dileğinden kaynaklanıyor. Düşman arayışı da tıpkı hedefe hizmet ediyor” sözlerini kullandı.
Baltık Denizi ve Karadeniz’de oluşan fazlaca tansiyonlu askeri dururumun, NATO’nun genişlemesinin direkt kararı olduğunu vurgulayan Gruşko, gerçek güvenlik gereksinimleri açısından bakıldığında, ittifakın bu bölgelerde güç artırmasının temelsiz olduğunu belirterek, “Romanya ve Bulgaristan’ın, ittifak üyesi oldukları için korunması gerektiğini söylüyorlar. Bulgaristan’ı kimden koruyorlar? Rusya’dan mı? Büsbütün, kurtuluşu için hayatlarını feda eden Rus askerlerinin kemikleri üzerinde duyan ülke” diye konuştu.
Rusya’nın sunduğu güvenlik garantileri teklifinin büsbütün AGİT dokümanlarında belirtilen prensiplere uygun olduğunu vurgulayan Bakan Yardımcısı, hususla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
“Ortaklarımızı güvenlik durumuna rasyonel olarak bakmaya davet ediyoruz. Teklifimizde, muahedeye katılacak ülkelerin, öteki iştirakçilerin ulusal güvenliğine tehdit oluşturabilecek şartlar yaratmamayı taahhüt ettiği tabir ediliyor. Buna kim karşı çıkabilir? Muahedeye katılacak ülkelerin, askeri planlama ve tatbikatlar konusun itidal sergileyeceği belirtiliyor. Buna dayanak vermemek mümkün mü? Mutabakata imza atacak ülkelerin, Avrupa’daki öteki tüm ülkelerin topraklarına, 1997 itibariyle bu topraklara yerleştirilen kuvvetlere ek öbür silah ve kuvvet konuşlandırmayacağı söz ediliyor. Gereksiz askeri tansiyonu hafifçeletmeyi, Avrupa’da güvenlik ve istikrarı güçlendirmeyi amaçlayan sağduyu açısından mantıklı bir teklif. Ayrıyeten orta ve kısa menzilli füzelerin konuşlandırılmasını ortadan kaldırmayı öneriyoruz. Bu, ABD’nin Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Muahedesi’nden (INF) çıktıktan daha sonra Devlet Liderimizin bir teşebbüsü. Bu ve evvel belirttiği tüm teklifler büsbütün anlaşılır.”
Rusya’nın sunduğu teklifin, sağduyu sergileme, kafayı çalıştırarak mevcut durumu tehlikeli eşikten uzaklaştırmak için nitekim muhtaçlık duyulan adımları atma daveti olduğunu kaydeden Gruşko, teklifin dikkatlice okunması gerektiğini belirterek, şu yorumda bulundu:
“Orada birfazlaca şey karşılıklılık unsuruna dayanıyor. Misal, tatbikatları Rusya sonlarından ve Rusya’yla müttefik olan ülkelerin sonlarından uzaklaştırmayı öneriyoruz, beraberinde tatbikatlarımızın NATO hudutlarından uzaklaştırılacağını belirtiyoruz. Yani ayna prensibi öngörülüyor. Ancak buna karşın tam simetri kelam konusu değil, daha evvel belirttiğim faktörler yüzünden, yani genişleme ve yeni üyelerin alınması niçiniyle mevcut kritik durum oluştu. Askeri altyapı, yüzlerce hatta binlerce kilometre ilerleyerek Rusya sonuna dayandı.”
NATO ülkelerinin toplam askeri bütçenin 1 milyar doları aştığını anımsatan Rus diplomat, bu sayının yaklaşık yüzde 20’sinin yeni silah alımlarına yönlendirilmesinin planladığına dikkat çekerek, “Bu, Rusya’nın savunma bütçesinin 5-6 katı” dedi.
Moskova’nın daha evvel de güvenlikle ilgili teklifler sunduğunu lisana getiren Gruşko, ancak NATO ülkelerinin bu tekliflere yanıt vermediğini belirterek, “Artık orta tonlara, onların deyişiyle yapan belirsizliklere güvenemeyiz. Kelam konusu ültimatom yahut tehdit değil. Kimseyi tehdit etmiyoruz. Yalnızca uyarıyoruz. Pozisyonumuz büsbütün anlaşılır ve öngörülür. Pozisyonumuzu net halde anlattık. Artık de dürüst karşılık bekliyoruz. NATO, hangi askeri ve teknik önlemlere başvuracağımızı fazlaca düzgün biliyor. İmkanlarımızı gizlemiyoruz, epeyce şeffaf hareket ediyoruz. Her şey, durumun nasıl gelişeceğine, çıkarlarımıza karşı hangi askeri potansiyellerinin kullanılacağına bağlı” diye kaydetti.
Gruşko, Rusya-ABD ve Rusya-NATO görüşmelerine devam edip etmeme sonucunı, tekliflerine yazılı cevap aldıktan daha sonra vereceklerini de kelamlarına ekledi.
Kommersant gazetesine verdiği demeç veren Gruko, “İttifakın, güvenliğin bölünmezliği prensibini çarpıttığını ve bunun yalnızca bir kısmına, yani askeri ittifaklara iştirak dahil güvenliği sağlamanın yollarını seçme özgürlüğüne odaklandığını tekraren belirttik. tıpkı vakitte bu kararla ayrılmaz bir biçimde irtibatlı başka tüm ögeler atlanıyor. Bilhassa de kendi güvenliğini, diğerlerinin güvenliği kıymetine artırmama yükümlülüğü ve AGİT taahhütlerinin istisnasız her üye ülkeye eşit olarak uygulanması unsuru. NATO’nun gerçek siyasetinde, güvenliğin bölünmezliği unsuru sırf ittifak üyeleri için geçerli, öbürleri için bölünebilir. Güvenlik herkes için bölünmezdir ya da hiç yoktur. Tüm ülkeler eşit güvenlik hakkına sahip, bu da AGİT evraklarından bir ifade” dedi.
Lakin NATO üyeleri içinde bile bu prensiplerin siyasi emele bağlı olarak hayli seçici biçimde uygulanmakta olduğunu belirten Gruşko, şunları söylemiş oldu:
“Örneğin Almanya güç güvenliği için Kuzey Akım-2’yi seçti. Türkiye de askeri güvenliği için Rus S-400 sistemlerini seçti. NATO ve Avrupa Birliği, derhal özgür seçim unsurunu unutarak dayanışma prensibini hatırladı. Dayanışma prensibi uzun müddettir NATO ve AB ortasında kendi üyelerini seçme özgürlüğü prensibinden vazgeçmeye zorlamak için bir sistem olarak kullanılıyor. Gerçek durum bu biçimde.”
NATO’nun genişleme projesinin, tesir alanının oluşturulması ve düşman arayışıyla ilgili olduğunu kaydeden Rus diplomat, “Bunu bir biçimde haklı çıkarmak için, tesir alanları bir daha kurma niyetini bize atfediyorlar. halbuki aslında kendileri bu çeşit alanları oluşturma ve azamî genişletmeye çalışıyorlar… NATO ve Avrupa Birliği tarafınca daima, bir yere gelmedikleri biçimde orada başkalarının dolduracağı bir boşluğun oluşacağını duyuyoruz. Ukrayna’daki iç çatışma da büyük ölçüde ABD ve AB’nin bu ülkeyi Batı ve Rusya içinde yapay seçim yapma pozisyonuna sokma teşebbüslerinin bir kararı olarak ortaya çıktı. Yani tesir alanları açısından düşünen biz değiliz, bizi bununla suçlayanlar” yorumunda bulundu.
NATO’nun tabiatı gereği düşmansız yapamadığını, aksi takdirde varlığının ve genişlemesinin manası kaybolacağını kaydeden Gruşko, “NATO, SSCB idaresine vaat edilen hudutlarda, yani Oder-Neisse hududunda kalsaydı, kimden korunmak zorunda kalacaktı? Kapalı kapı siyasetinden vazgeçilerek doğuya 10 bir inç bile genişlememe vaadine muhalif halde açık kapı siyasetine geçilmesi, NATO’yu siyasi sahneye geri döndürme dileğinden kaynaklanıyor. Düşman arayışı da tıpkı hedefe hizmet ediyor” sözlerini kullandı.
Baltık Denizi ve Karadeniz’de oluşan fazlaca tansiyonlu askeri dururumun, NATO’nun genişlemesinin direkt kararı olduğunu vurgulayan Gruşko, gerçek güvenlik gereksinimleri açısından bakıldığında, ittifakın bu bölgelerde güç artırmasının temelsiz olduğunu belirterek, “Romanya ve Bulgaristan’ın, ittifak üyesi oldukları için korunması gerektiğini söylüyorlar. Bulgaristan’ı kimden koruyorlar? Rusya’dan mı? Büsbütün, kurtuluşu için hayatlarını feda eden Rus askerlerinin kemikleri üzerinde duyan ülke” diye konuştu.
Rusya’nın sunduğu güvenlik garantileri teklifinin büsbütün AGİT dokümanlarında belirtilen prensiplere uygun olduğunu vurgulayan Bakan Yardımcısı, hususla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
“Ortaklarımızı güvenlik durumuna rasyonel olarak bakmaya davet ediyoruz. Teklifimizde, muahedeye katılacak ülkelerin, öteki iştirakçilerin ulusal güvenliğine tehdit oluşturabilecek şartlar yaratmamayı taahhüt ettiği tabir ediliyor. Buna kim karşı çıkabilir? Muahedeye katılacak ülkelerin, askeri planlama ve tatbikatlar konusun itidal sergileyeceği belirtiliyor. Buna dayanak vermemek mümkün mü? Mutabakata imza atacak ülkelerin, Avrupa’daki öteki tüm ülkelerin topraklarına, 1997 itibariyle bu topraklara yerleştirilen kuvvetlere ek öbür silah ve kuvvet konuşlandırmayacağı söz ediliyor. Gereksiz askeri tansiyonu hafifçeletmeyi, Avrupa’da güvenlik ve istikrarı güçlendirmeyi amaçlayan sağduyu açısından mantıklı bir teklif. Ayrıyeten orta ve kısa menzilli füzelerin konuşlandırılmasını ortadan kaldırmayı öneriyoruz. Bu, ABD’nin Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Muahedesi’nden (INF) çıktıktan daha sonra Devlet Liderimizin bir teşebbüsü. Bu ve evvel belirttiği tüm teklifler büsbütün anlaşılır.”
Rusya’nın sunduğu teklifin, sağduyu sergileme, kafayı çalıştırarak mevcut durumu tehlikeli eşikten uzaklaştırmak için nitekim muhtaçlık duyulan adımları atma daveti olduğunu kaydeden Gruşko, teklifin dikkatlice okunması gerektiğini belirterek, şu yorumda bulundu:
“Orada birfazlaca şey karşılıklılık unsuruna dayanıyor. Misal, tatbikatları Rusya sonlarından ve Rusya’yla müttefik olan ülkelerin sonlarından uzaklaştırmayı öneriyoruz, beraberinde tatbikatlarımızın NATO hudutlarından uzaklaştırılacağını belirtiyoruz. Yani ayna prensibi öngörülüyor. Ancak buna karşın tam simetri kelam konusu değil, daha evvel belirttiğim faktörler yüzünden, yani genişleme ve yeni üyelerin alınması niçiniyle mevcut kritik durum oluştu. Askeri altyapı, yüzlerce hatta binlerce kilometre ilerleyerek Rusya sonuna dayandı.”
NATO ülkelerinin toplam askeri bütçenin 1 milyar doları aştığını anımsatan Rus diplomat, bu sayının yaklaşık yüzde 20’sinin yeni silah alımlarına yönlendirilmesinin planladığına dikkat çekerek, “Bu, Rusya’nın savunma bütçesinin 5-6 katı” dedi.
Moskova’nın daha evvel de güvenlikle ilgili teklifler sunduğunu lisana getiren Gruşko, ancak NATO ülkelerinin bu tekliflere yanıt vermediğini belirterek, “Artık orta tonlara, onların deyişiyle yapan belirsizliklere güvenemeyiz. Kelam konusu ültimatom yahut tehdit değil. Kimseyi tehdit etmiyoruz. Yalnızca uyarıyoruz. Pozisyonumuz büsbütün anlaşılır ve öngörülür. Pozisyonumuzu net halde anlattık. Artık de dürüst karşılık bekliyoruz. NATO, hangi askeri ve teknik önlemlere başvuracağımızı fazlaca düzgün biliyor. İmkanlarımızı gizlemiyoruz, epeyce şeffaf hareket ediyoruz. Her şey, durumun nasıl gelişeceğine, çıkarlarımıza karşı hangi askeri potansiyellerinin kullanılacağına bağlı” diye kaydetti.
Gruşko, Rusya-ABD ve Rusya-NATO görüşmelerine devam edip etmeme sonucunı, tekliflerine yazılı cevap aldıktan daha sonra vereceklerini de kelamlarına ekledi.