Hem aviyonik tıpkı vakitte silah sistemleri bakımından üst seviye teknoloji ve mühendislik isteyen savaş uçağı alanında Türkiye de bir oyuncu olmaya hazırlanıyor.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) ana yükleniciliğinde geliştirilmesine başlanan MMU’da değerli bir kilometre taşı geride bırakıldı.
MMU prototipinin ön gövde, ön orta gövde, kanat modülü ve art gövde modülleri en son montaj çizgisine taşındı. Uçak bu biçimdece birinci sefer montaj halinde görüntülenmiş oldu. Bu kademeyle birlikte 18 Mart 2023 tarihinde hangardan motor çalıştırarak çıkacak ve yer testleri hayata geçirilecek olan birinci MMU prototipinin birleştirme ve sistem entegrasyon çalışması da başlamış oldu.
MMU’nun 2026’da birinci uçuşunu yapması 2030’dan itibaren devreden çıkartılması düşünülen F-16 uçaklarının yerini alması için envantere alınması planlanıyor.
İlk seri üretimden çıkacak MMU’ların 2070’lere kadar Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterinde yer alması öngörülüyor.
MMU’nun geliştirme sürecine devlet bütçesinden yaklaşık 1.3 milyar dolar ayrıldığı biliniyor.
Proje nasıl başladı?
MMU Geliştirilmesi Projesi Kontratı, TUSAŞ ve Savunma Sanayii Başkanlığı içinde 5 Ağustos 2016 tarihinde imzalandı.
TUSAŞ’ın projedeki destekçisi ise İngiltere’de faaliyet gösteren BAE Systems firması oldu. TUSAŞ ve BAE Systems içindeki işbirliği kontratı 25 Ağustos 2017 tarihinde imzalanarak yürürlüğe girdi.
MMU’nun özellikleri neler?
5’inci jenerasyon bir muharip uçak olması hedeflenen MMU düşük görünürlük, dâhili silah yuvası, yüksek hareket kabiliyeti, artırılmış durumsal farkındalık ve sensör füzyonu üzere yeni kuşak savaş uçakları teknolojisini üzerinde barındıracak.
Uçağın kanat açıklığı 14 metre, uzunluğu 21 metre, yüksekliği ise 6 metre olması planlanıyor.
Öte yandan MMU, Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığının envanterinde bulunan başka savaş uçakları, İnsansız Hava Araçları (İHA) ve Havadan İhbar ve Denetim (HİK) üzere platformlar ve tedarik edilmesi planlanan öteki ögelerle ortak çalışabilir biçimde geliştiriliyor.
İki adet motor güç verecek
MMU’da iki adet motor bulunacak. Bu motorlar birinci etapta F-16’larda kullanılan General Electric F110 olarak seçildi. Bu kapsamda 2022’de birinci motorlar TUSAŞ’a teslim edildi ve 3 MMU prototipinde temin edilen 6 adet F110 motoru kullanılacak.
bununla birlikte MMU’da kullanılmak üzere Özgün Motor Geliştirme Projesi de devam ediyor. Proje Türk Kale Kümesi ile İngiliz Rolls-Royce tarafınca ortaklaşa kurulan TAEC şirketi tarafınca yürütülüyor.
MMU hangi füze ve mühimmatları kullanacak?
MMU radarda düşük görünürlük özelliğine yani hayalet uçak özelliğine sahip olması taşıdığı füze ve mühimmatları gövde ortasındaki bölmede taşıyabilecek. Ayrıyeten bu özelliğe gereksinim duyulmadığı vakit içinderda kullanılması için kanat ve gövde altına da füze ve mühimmat podları takılabilecek.
Bu kapsamda MMU, hava-hava ve hava-yer muharebesine imkan verecek mühimmatlar taşıyabilecek. Öte yandan uçağın gövdesinde dahili top silahı da bulunacak.
Hava-hava muharebesinde kullanılacak silahları; METEOR, AIM-120 AMRAAM, AIM-9 Sidewinder ASRAAM üzere yabancı menşeili görüş içi ve görüş ötesi füzeler olacak. Öte yandan TÜBİTAK SAGE tarafınca geliştirilmesi süren Gökdoğan ve Bozdoğan füzeleri de MMU’da kullanılabilecek.
MMU, hava-yer muharebesinde ise SOM, SOM-J, çeşitli güdüm kitleri entegre edilmiş MK-82/83 bombaları üzere mühimmatları atabilecek.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) ana yükleniciliğinde geliştirilmesine başlanan MMU’da değerli bir kilometre taşı geride bırakıldı.
MMU prototipinin ön gövde, ön orta gövde, kanat modülü ve art gövde modülleri en son montaj çizgisine taşındı. Uçak bu biçimdece birinci sefer montaj halinde görüntülenmiş oldu. Bu kademeyle birlikte 18 Mart 2023 tarihinde hangardan motor çalıştırarak çıkacak ve yer testleri hayata geçirilecek olan birinci MMU prototipinin birleştirme ve sistem entegrasyon çalışması da başlamış oldu.
MMU’nun 2026’da birinci uçuşunu yapması 2030’dan itibaren devreden çıkartılması düşünülen F-16 uçaklarının yerini alması için envantere alınması planlanıyor.
İlk seri üretimden çıkacak MMU’ların 2070’lere kadar Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterinde yer alması öngörülüyor.
MMU’nun geliştirme sürecine devlet bütçesinden yaklaşık 1.3 milyar dolar ayrıldığı biliniyor.
Proje nasıl başladı?
MMU Geliştirilmesi Projesi Kontratı, TUSAŞ ve Savunma Sanayii Başkanlığı içinde 5 Ağustos 2016 tarihinde imzalandı.
TUSAŞ’ın projedeki destekçisi ise İngiltere’de faaliyet gösteren BAE Systems firması oldu. TUSAŞ ve BAE Systems içindeki işbirliği kontratı 25 Ağustos 2017 tarihinde imzalanarak yürürlüğe girdi.
MMU’nun özellikleri neler?
5’inci jenerasyon bir muharip uçak olması hedeflenen MMU düşük görünürlük, dâhili silah yuvası, yüksek hareket kabiliyeti, artırılmış durumsal farkındalık ve sensör füzyonu üzere yeni kuşak savaş uçakları teknolojisini üzerinde barındıracak.
Uçağın kanat açıklığı 14 metre, uzunluğu 21 metre, yüksekliği ise 6 metre olması planlanıyor.
Öte yandan MMU, Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığının envanterinde bulunan başka savaş uçakları, İnsansız Hava Araçları (İHA) ve Havadan İhbar ve Denetim (HİK) üzere platformlar ve tedarik edilmesi planlanan öteki ögelerle ortak çalışabilir biçimde geliştiriliyor.
İki adet motor güç verecek
MMU’da iki adet motor bulunacak. Bu motorlar birinci etapta F-16’larda kullanılan General Electric F110 olarak seçildi. Bu kapsamda 2022’de birinci motorlar TUSAŞ’a teslim edildi ve 3 MMU prototipinde temin edilen 6 adet F110 motoru kullanılacak.
bununla birlikte MMU’da kullanılmak üzere Özgün Motor Geliştirme Projesi de devam ediyor. Proje Türk Kale Kümesi ile İngiliz Rolls-Royce tarafınca ortaklaşa kurulan TAEC şirketi tarafınca yürütülüyor.
MMU hangi füze ve mühimmatları kullanacak?
MMU radarda düşük görünürlük özelliğine yani hayalet uçak özelliğine sahip olması taşıdığı füze ve mühimmatları gövde ortasındaki bölmede taşıyabilecek. Ayrıyeten bu özelliğe gereksinim duyulmadığı vakit içinderda kullanılması için kanat ve gövde altına da füze ve mühimmat podları takılabilecek.
Bu kapsamda MMU, hava-hava ve hava-yer muharebesine imkan verecek mühimmatlar taşıyabilecek. Öte yandan uçağın gövdesinde dahili top silahı da bulunacak.
Hava-hava muharebesinde kullanılacak silahları; METEOR, AIM-120 AMRAAM, AIM-9 Sidewinder ASRAAM üzere yabancı menşeili görüş içi ve görüş ötesi füzeler olacak. Öte yandan TÜBİTAK SAGE tarafınca geliştirilmesi süren Gökdoğan ve Bozdoğan füzeleri de MMU’da kullanılabilecek.
MMU, hava-yer muharebesinde ise SOM, SOM-J, çeşitli güdüm kitleri entegre edilmiş MK-82/83 bombaları üzere mühimmatları atabilecek.