Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) Genel Müdürü Temel Kotil, TUSAŞ’ın son devirde hayata geçirdiği Ulusal Muharip Uçak Mühendislik Merkezi, Kompozit Üretim Binası, Uzay Sistemleri Mühendislik Merkezi, Fabrika Düzeyi Komponent Bakım Tamir Denetim Merkezi üzere yatırımlara ait değerlendirmede bulundu.
Bu yatırımların ana ideolojisinin Ulusal Muharip Uçak Projesi’ne dayandığını vurgulayan Kotil, bir uçağın ulusal muharip, ulusal savaş uçağı olabilmesi için tümüyle yerli ve ulusal olması gerektiğini söylemiş oldu. Kotil, “Dışarıdan gereç geldi, gelmedi yahut iniş grupları gelmedi, motoru gelmedi üzere şeyler olmaz. aslına bakarsan o ‘milli muharip’ olmuyor, lisans altında üretim oluyor. Onun için Ulusal Muharip Uçağın her şeyini yerli yapmak zorundayız.” dedi.
Bu kapsamda rüzgar tüneli de inşa ettiklerini belirten Kotil, şu değerlendirmede bulundu:
“Rüzgar tünelinde epeyce sayıda test yapmamız gerekiyor, şimdilik yurt dışına gidiyoruz. Uçağın iniş grupları, motoru Türkiye’de yapılacak. Her bir uçağı radarın görüp görmediğinin uçurulmadan test edilmesi gerekiyor. O tesisi de kurmamız değerli. İmalatıyla ilgili kompozit, titanyum olsun, uçaklarda az ölçüde çelik olur, onların burada yapılması gerekiyor. ötürüsıyla bu kadar yerlilik oranının yüksek olma mecburiyeti Ulusal Muharip Uçak olmaktan geliyor, yatırımları da en hayli tetikleyen bu oluyor aslında. Ulusal Muharip Uçağa yönelik yatırımların birçoğunu yaptık. Bu bitmeyen bir yol olacak. Uçağın geliştirmeleriyle devam edecek.”
Temel Kotil, bu biçimdesine kapsamlı yatırımlara Ulusal Muharip Uçak ile sonlu tutulması durumunda yazık olacağını lisana getirerek, tesislerden farklı eksenlerde yarar sağlamayı amaçladıklarını bildirdi.
Kompozit Binası olarak 95 bin metrekare fazlaca büyük bir tesis kurduklarını hatırlatan Kotil, “Tesis her şey tamam manasına gelmiyor lakin epey şeyi ortasında barındırıyor manasına geliyor. Ulusal Muharip Uçağın kanadını yapmak için benim bir tesise gereksinimim var. Tesisi o denli yapıyoruz ki hem de Boeing, Airbus’a da iş yaparak gelir getirmemiz gerekiyor. Ulusal Muharip’in kanadında büyük titanyum kesimler var. 3 boyutlu printer üzerinden yapmak için büyük bir yatırım yapıyoruz. Sadece Ulusal Muharip Uçağın kanadındaki titanyum kesim için bu yatırım fizibil değil. O niçinle Boeing, Airbus için de kullanıyorum.” diye konuştu.
Şirket olarak ülkede teknolojik yatırım yapıp bunun çıktısı olarak da Ulusal Muharip Uçağı, Hürjet üzere projeleri ortaya koymak için çalıştıklarını vurgulayan Kotil, şunları kaydetti:
“Büyük bir şey yapıyorsanız, yerli ve ulusal olması gerekiyor. Yerli ve ulusal olan kıymetli olur. Biz yöneticilerin bakılırsavi de bunu milletlerarası pazarda işe dönüştürmek. Memleketler arası pazarda esasen TUSAŞ’ın kendi işleri var. Tek başımıza 500 milyon dolar, büyük ortağı olduğumuz TEI’yi de konsolide ederseniz aşağı üst 800 milyon dolarlık ihracat yapıyoruz. Sağ tarafa bir sıfır getirmek sıkıntı fakat niyet niyettir. Bir taraftan cari açığı düşürecek yatırımlar yapıyoruz lakin asıl odağımız Ulusal Muharip Uçak, Hürjet, Hürkuş, Atak Helikopteri, 21 kişilik Genel Amaç Helikopteri, Gökbey Helikopteri, İHA’larımız ki diğerleri da gelecek, Small GEO uydumuz yapılıyor şu anda, Türksat 6A bitmek üzere, gözetleme uydusu yapıyoruz. Yatırımın yanında daha kıymetlisi genç mühendisler. Burada 5 yılım doldu. 8 bin kişi işe almak nasip oldu. Çalışan sayımız 5 bin 200’lerden 13 bine yaklaştı. 20 binde gözümüz var. Mühendis sayımız 1200’den 5 bine yaklaştı. 10 binde gözümüz var. Asıl büyük aset insan. Bu beşerler yapacaklar fakat en evvel Ulusal Muharip Uçak.”
Bu yatırımların ana ideolojisinin Ulusal Muharip Uçak Projesi’ne dayandığını vurgulayan Kotil, bir uçağın ulusal muharip, ulusal savaş uçağı olabilmesi için tümüyle yerli ve ulusal olması gerektiğini söylemiş oldu. Kotil, “Dışarıdan gereç geldi, gelmedi yahut iniş grupları gelmedi, motoru gelmedi üzere şeyler olmaz. aslına bakarsan o ‘milli muharip’ olmuyor, lisans altında üretim oluyor. Onun için Ulusal Muharip Uçağın her şeyini yerli yapmak zorundayız.” dedi.
Bu kapsamda rüzgar tüneli de inşa ettiklerini belirten Kotil, şu değerlendirmede bulundu:
“Rüzgar tünelinde epeyce sayıda test yapmamız gerekiyor, şimdilik yurt dışına gidiyoruz. Uçağın iniş grupları, motoru Türkiye’de yapılacak. Her bir uçağı radarın görüp görmediğinin uçurulmadan test edilmesi gerekiyor. O tesisi de kurmamız değerli. İmalatıyla ilgili kompozit, titanyum olsun, uçaklarda az ölçüde çelik olur, onların burada yapılması gerekiyor. ötürüsıyla bu kadar yerlilik oranının yüksek olma mecburiyeti Ulusal Muharip Uçak olmaktan geliyor, yatırımları da en hayli tetikleyen bu oluyor aslında. Ulusal Muharip Uçağa yönelik yatırımların birçoğunu yaptık. Bu bitmeyen bir yol olacak. Uçağın geliştirmeleriyle devam edecek.”
Temel Kotil, bu biçimdesine kapsamlı yatırımlara Ulusal Muharip Uçak ile sonlu tutulması durumunda yazık olacağını lisana getirerek, tesislerden farklı eksenlerde yarar sağlamayı amaçladıklarını bildirdi.
Kompozit Binası olarak 95 bin metrekare fazlaca büyük bir tesis kurduklarını hatırlatan Kotil, “Tesis her şey tamam manasına gelmiyor lakin epey şeyi ortasında barındırıyor manasına geliyor. Ulusal Muharip Uçağın kanadını yapmak için benim bir tesise gereksinimim var. Tesisi o denli yapıyoruz ki hem de Boeing, Airbus’a da iş yaparak gelir getirmemiz gerekiyor. Ulusal Muharip’in kanadında büyük titanyum kesimler var. 3 boyutlu printer üzerinden yapmak için büyük bir yatırım yapıyoruz. Sadece Ulusal Muharip Uçağın kanadındaki titanyum kesim için bu yatırım fizibil değil. O niçinle Boeing, Airbus için de kullanıyorum.” diye konuştu.
Şirket olarak ülkede teknolojik yatırım yapıp bunun çıktısı olarak da Ulusal Muharip Uçağı, Hürjet üzere projeleri ortaya koymak için çalıştıklarını vurgulayan Kotil, şunları kaydetti:
“Büyük bir şey yapıyorsanız, yerli ve ulusal olması gerekiyor. Yerli ve ulusal olan kıymetli olur. Biz yöneticilerin bakılırsavi de bunu milletlerarası pazarda işe dönüştürmek. Memleketler arası pazarda esasen TUSAŞ’ın kendi işleri var. Tek başımıza 500 milyon dolar, büyük ortağı olduğumuz TEI’yi de konsolide ederseniz aşağı üst 800 milyon dolarlık ihracat yapıyoruz. Sağ tarafa bir sıfır getirmek sıkıntı fakat niyet niyettir. Bir taraftan cari açığı düşürecek yatırımlar yapıyoruz lakin asıl odağımız Ulusal Muharip Uçak, Hürjet, Hürkuş, Atak Helikopteri, 21 kişilik Genel Amaç Helikopteri, Gökbey Helikopteri, İHA’larımız ki diğerleri da gelecek, Small GEO uydumuz yapılıyor şu anda, Türksat 6A bitmek üzere, gözetleme uydusu yapıyoruz. Yatırımın yanında daha kıymetlisi genç mühendisler. Burada 5 yılım doldu. 8 bin kişi işe almak nasip oldu. Çalışan sayımız 5 bin 200’lerden 13 bine yaklaştı. 20 binde gözümüz var. Mühendis sayımız 1200’den 5 bine yaklaştı. 10 binde gözümüz var. Asıl büyük aset insan. Bu beşerler yapacaklar fakat en evvel Ulusal Muharip Uçak.”