Kordon kan kok hucre depolamas nedir? | gebelik dogum hamilelik yumurtlama gunu
Dogumdan sonra kesilen kordon ve plasenta arasnda kan kok hucrelerinden zengin kordon kannn depolanmas son yllarda oldukca gundemde olan ve cok sayda tartsmaya neden olmus bir konudur. Kan kok hucrelerinin ayrstrlmas ve takiben dondurularak saklanmas 2000li yllardan sonra, ozellikle ulkemizde oldukca ragbet gormus ve pesi sra aclan kordon kan bankalar ile buyuk bir pazar yaratlmstr. Ulkemizde kurulan kordon kan bankalar kordon kanndan elde edilen kok hucreleri yurt icinde veya yurt dsnda saklamaktadr. Ideal olan tam kan degil ayrstrldktan sonra kok hucrelerin depolanmasdr. Kan kok hucreleri eriskin yasamda kemik iliginde bulunurlar ve kann sekilli elemenlarnn (krmz kureler, beyaz kureler, trombositler) yapmndan sorumludurlar. Eger herhangi bir sekilde kemik iliginde kan yapmnda bozukluk veya duraklama olursa ki bunun en sk gorulen nedenleri kan kanserleri (losemi) ve aplastik anemilerdir, kemik iligi nakli ile islev geri dondurulebilir. Kemik iligi nakli icin doku uyumu gosterilmis bir vericinin olmas sarttr. Iste boyle bir durumda hastann daha once saklanms kordon kan kok hucreleri mevcut ise bunlarn kullanlma olaslg gundeme gelir. Ancak kordon kanndaki kok hucre says eriskin bir insann kemik iligini yeniden canlandrmak icin genellikle yeterli degildir. Ayrca kordon kan kok hucreleri saklanms olan birinin bunlarn kullanm gerektirecek bir hastalga yakalanma olaslg 10000-15000de birdir. Kordon kannndan alnan kok hucrelerin kann sekilli elemanlar dsnda diger dokulara ve hatta organlara donusturulme olaslg teorik olarak olsa da henuz bu konuda yeterli ilerleme ve saglam veriler bulunmamaktadr. Kordon kanndaki kan kok hucreleri embryodan elde edilen ve her dokuya donusebilecek kok hucrelerden farkldr. Embryonik kok hucreler tum dokulara donusme ve sonsuz bir seklide kendini yenileme ozelligine sahipken, kan kok hucreleri zaten bir dokuya donusmek icin yonlenmis olan hucrelerdir. Bu nedenle gelecekte bunlardan diger dokularn gelistirilmesi daha zor gorunmektedir. Iste kan kok hucrelerinin depolanmas ancak bu olaslk gerceklestigi takdirde anlam kazanacaktr. Avrupa toplulugu gobek kordon kannn anonim olarak, yani herhangi bir ucret karslg olmadan toplanmas ve depolanmas gorusundedir. Bu sekilde kurulacak olan bir kordon kan bankasndan ihtiyac halinde doku uyumu saptanan herkes yaralanma olaslg bulacaktr. Ticari amacl kordon kan depolanmasna scak baklmamaktadr. Kordon kan depolamay dusunen ciftlere oneriler sunlardr: - Kordon kan kok hucrelerinin depolanmasnn kesin bir gerekliligi gosterilmis degildir. - Kordon kan kok hucreleri bugunku bilgi ve teknoloji sgnda sadece kan hastalklarnda kemik iligi nakli amacl kullanlabilmektedir. Bu durumda bile eriskin bir insann kemik iligini tamamen dolduracak yeterince kok hucre depolanmamaktadr. - Uzun sureli saklama sonucunda kok hucrelerin hayatiyetinin nasl etkilendigi bilinmemektedir. - Kan kok hucrelerinin diger organ ve dokulara donusturmek amac ile yaplan calsmalar halen devam etmektedir. - Gobek kordonundan elde edilen kok hucrelerin depolanmas halen deneysel bir islem olarak kabul edilmeli ve buna gore karar verilmelidir.
Dogumdan sonra kesilen kordon ve plasenta arasnda kan kok hucrelerinden zengin kordon kannn depolanmas son yllarda oldukca gundemde olan ve cok sayda tartsmaya neden olmus bir konudur. Kan kok hucrelerinin ayrstrlmas ve takiben dondurularak saklanmas 2000li yllardan sonra, ozellikle ulkemizde oldukca ragbet gormus ve pesi sra aclan kordon kan bankalar ile buyuk bir pazar yaratlmstr. Ulkemizde kurulan kordon kan bankalar kordon kanndan elde edilen kok hucreleri yurt icinde veya yurt dsnda saklamaktadr. Ideal olan tam kan degil ayrstrldktan sonra kok hucrelerin depolanmasdr. Kan kok hucreleri eriskin yasamda kemik iliginde bulunurlar ve kann sekilli elemenlarnn (krmz kureler, beyaz kureler, trombositler) yapmndan sorumludurlar. Eger herhangi bir sekilde kemik iliginde kan yapmnda bozukluk veya duraklama olursa ki bunun en sk gorulen nedenleri kan kanserleri (losemi) ve aplastik anemilerdir, kemik iligi nakli ile islev geri dondurulebilir. Kemik iligi nakli icin doku uyumu gosterilmis bir vericinin olmas sarttr. Iste boyle bir durumda hastann daha once saklanms kordon kan kok hucreleri mevcut ise bunlarn kullanlma olaslg gundeme gelir. Ancak kordon kanndaki kok hucre says eriskin bir insann kemik iligini yeniden canlandrmak icin genellikle yeterli degildir. Ayrca kordon kan kok hucreleri saklanms olan birinin bunlarn kullanm gerektirecek bir hastalga yakalanma olaslg 10000-15000de birdir. Kordon kannndan alnan kok hucrelerin kann sekilli elemanlar dsnda diger dokulara ve hatta organlara donusturulme olaslg teorik olarak olsa da henuz bu konuda yeterli ilerleme ve saglam veriler bulunmamaktadr. Kordon kanndaki kan kok hucreleri embryodan elde edilen ve her dokuya donusebilecek kok hucrelerden farkldr. Embryonik kok hucreler tum dokulara donusme ve sonsuz bir seklide kendini yenileme ozelligine sahipken, kan kok hucreleri zaten bir dokuya donusmek icin yonlenmis olan hucrelerdir. Bu nedenle gelecekte bunlardan diger dokularn gelistirilmesi daha zor gorunmektedir. Iste kan kok hucrelerinin depolanmas ancak bu olaslk gerceklestigi takdirde anlam kazanacaktr. Avrupa toplulugu gobek kordon kannn anonim olarak, yani herhangi bir ucret karslg olmadan toplanmas ve depolanmas gorusundedir. Bu sekilde kurulacak olan bir kordon kan bankasndan ihtiyac halinde doku uyumu saptanan herkes yaralanma olaslg bulacaktr. Ticari amacl kordon kan depolanmasna scak baklmamaktadr. Kordon kan depolamay dusunen ciftlere oneriler sunlardr: - Kordon kan kok hucrelerinin depolanmasnn kesin bir gerekliligi gosterilmis degildir. - Kordon kan kok hucreleri bugunku bilgi ve teknoloji sgnda sadece kan hastalklarnda kemik iligi nakli amacl kullanlabilmektedir. Bu durumda bile eriskin bir insann kemik iligini tamamen dolduracak yeterince kok hucre depolanmamaktadr. - Uzun sureli saklama sonucunda kok hucrelerin hayatiyetinin nasl etkilendigi bilinmemektedir. - Kan kok hucrelerinin diger organ ve dokulara donusturmek amac ile yaplan calsmalar halen devam etmektedir. - Gobek kordonundan elde edilen kok hucrelerin depolanmas halen deneysel bir islem olarak kabul edilmeli ve buna gore karar verilmelidir.